Οἱ ἐπιλογές μας ἔχουν κόστος!
Οἱ ἐπιλογές μας ἔχουν κόστος!
Καί ξαφνικά, ἐκεῖνο τό θλιμμένο πρωϊνό, τό πρῶτο τοῦ φετεινοῦ Μαρτιοῦ ἀνακαλύψαμε ὅτι σ’ ἐτοῦτον τόν τόπο δέν ὑπάρχει κανένας πού νά κάνει τή δουλειά του μέ τρόπο ὑπεύθυνο. Γιά μιά ἀκόμη φορά τό Κράτος –τό ὁποῖο στελεχώνουμε ἐμεῖς φυσικά– ἀποδείχθηκε κατώτερο τῶν περιστάσεων, ἀνίκανο νά διασφαλίσει τό αὐτονόητο, τό δικαίωμα τῶν πολιτῶν του στή ζωή. Ἔκπληξη ὀδυνηρή γιά ὅσους ἀρνοῦνταν νά δοῦν τήν πραγματικότητα, ὅπως τή ζούσαμε ὅλα αὐτά τά χρόνια. Δυστυχῶς μιά νέα πληγή ἄνοιξε στό σῶμα τῆς Ἑλλάδας μας.
Χορτάσαμε πόνο, σχεδόν συνηθίσαμε, συνεχίζει ὁ Ἑλληνισμός τήν πολύπαθη πορεία του μέσα στούς αἰῶνες. Σπάνια συμβαίνει κάτι πού θά μᾶς δώσει χαρά. Ὅμως γιατί πάλι ἐμεῖς, φτάνει πιά! Δέν μπορεῖ συνεχῶς καί τόσο συχνά τελευταῖα, νά συμβαίνουν μονίμως κακά.
Ἴσως μοῦ πεῖτε ὅτι παντοῦ συμβαίνουν καταστροφές· ὁ πόνος δέν ἀποτελεῖ μόνον Ἑλληνικό «προνόμιο». Ὁρῖστε, καί στή γειτονική Τουρκία σεισμός τρομερός, νά καί στήν Οὐκρανία πόλεμος, τό ἴδιο καί στή Σερβία πιό μπροστά, ἡ Συρία ὑποφέρει δώδεκα χρόνια τώρα, καί στήν Ἀμερική κάθε τόσο παίρνει κάποιος ἕνα ὅπλο καί σκοτώνει ἀθώους. Παντοῦ συμβαίνουν συμφορές. Τί νά κάνουμε ἡ ζωή εἶναι σκληρή. Ἐντάξει, ὅλοι ἔχουν τά δικά τους, ὅμως ἐδῶ παράγινε τό κακό. Καί ἀπ’ τό κακό πᾶμε στό χειρότερο. Ὅλα δείχνουν ὅτι κάτι δέν πάει καλά. Μᾶλλον πρέπει νά ψαχτοῦμε.
Οἱ Παραδόσεις εἶναι βιώματα καί ὄχι συνήθειες
Οἱ Παραδόσεις εἶναι βιώματα καί ὄχι συνήθειες
Σχολίαζε κάποιος σέ μιά συζήτηση, ἐξ ἀφορμῆς τῶν καρναβαλιῶν πού ἔχουν καθιερωθεῖ στήν ἀρχή τοῦ Τριῳδίου: «πρίν ἀπό 25-30 χρόνια στά κατηχητικά τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἐξηγοῦσαν γιατί εἶναι κακό πρᾶγμα νά συμμετέχουμε στά καρναβάλια καί γι’ αὐτό ἐμεῖς, ὡς παιδιά, δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά διανοηθοῦμε ποτέ νά πᾶμε σέ τέτοιες ἐκδηλώσεις. Σήμερα τά νέα παιδιά ἔχουν πλήρη ἄγνοια, ἀφοῦ δέν ἔχουν ἀκούσει τίποτε σχετικό μέ αὐτό».
«ΟΥΚ ΕΧΟΜΕΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΕΙ ΜΗ ΚΑΙΣΑΡΑ»!
«ΟΥΚ ΕΧΟΜΕΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΕΙ ΜΗ ΚΑΙΣΑΡΑ»!
Ὁ Ἰησοῦς συλλαμβάνεται στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ νύχτα μέ τήν προδοσία τοῦ Ἰούδα. Ἐγκαταλείπεται ἀπό τούς μαθητές Του. Ἀπό μακρυά ἀκολουθοῦν ὁ Πέτρος καί ὁ Ἰωάννης. Ἔδεσαν τόν Ἰησοῦν «καί ἀπήγαγον αὐτόν πρός Ἄνναν πρῶτον· ἦν γάρ πενθερός τοῦ Καϊάφα ὅς ἦν ἀρχιερεύς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου.» (Ἰωάν. ιη΄ 13). Ὁ Ἄννας τόν ἔστειλε στόν Καϊάφα. Στό συνέδριο τῶν γραμματέων καί πρεσβυτέρων. Ἔχουν συγκεντρωθεῖ γιά νά ἀποφασίσουν τήν θανάτωση τοῦ Ἰησοῦ. Προειλημμένη ἀπόφαση. Ἀλλά «γιά τά μάτια τοῦ κόσμου» ἄς τηροῦνται κάποιες διαδικασίες. Ὅτι ἡ ἀπόφαση στηρίζεται σέ κάποιες μαρτυρίες. Ὅσον γιά τήν συνείδηση, ἐ γιά τόν ἐνοχλητικό αὐτόν παράγοντα δέν σκοτίζονται καί πολύ!
Προειλημμένη ἀπόφαση. Ὡρίμασε κατά τά τρία χρόνια τῆς δημόσιας δράσεως τοῦ Ἰησοῦ. Κηρύγματα καί θαύματα σέ ἀνοιχτούς χώρους (ὕπαιθρος). «Ἰδών δέ τούς ὄχλους ἀνέβη εἰς ὄρος, καί καθίσαντος αὐτοῦ προσῆλθον αὐτῷ οἱ μαθηταί αὐτοῦ καί ἀνοίξας τό στόμα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτούς…» (Ματθ. ε΄ 1…). Καί μετά τήν τροφοδοσία τῆς ψυχῆς, τροφή γιά τό σῶμα μέ ἄρτο καί ἰχθύες. Μετά τόν πολλαπλασιασμό πέντε ἄρτων καί δύο ἰχθύων (Ματθ. ιδ΄ 17-21).
Σέ παραλίες. «Καί περάσαντος τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ πλοίῳ πάλιν εἰς τό πέραν συνήχθη ὄχλος πολύς ἐπ’ αὐτόν, καί ἦν παρά τήν θάλασσαν» (Μάρκ. ε΄ 21).
Ἄν οἱ φιλίες τῶν ἀνθρώπων µοιάζουν µέ τίς φιλίες τῶν λαῶν, ἐµεῖς, τί εἴδους φίλοι εἴµαστε;
Ἄν οἱ φιλίες τῶν ἀνθρώπων
µοιάζουν µέ τίς φιλίες τῶν λαῶν,
ἐµεῖς, τί εἴδους φίλοι εἴµαστε;
Ἐντύπωση προκαλεῖ τόν τελευταῖο καιρό, ἡ υἱοθέτηση τοῦ ὅρου Δύση, ἀπό λαούς οἱ ὁποῖοι πρίν κάποιους αἰῶνες, θεωροῦσαν ὑποτιµητικό τόν χαρακτηρισµό. Ἰδίως στήν κοινή Εὐρωπαϊκή πολιτική συσπείρωση ἐναντίον τῆς Ρωσίας, ὁ ὅρος Δύση, κραδαίνεται σάν φλάµπουρο τοῦ Καλοῦ, τοῦ Δικαίου, τοῦ Φιλάνθρωπου, ἐναντίον τῆς ‘‘ Ἀνατολικῆς πολιτικῆς κρυψίνοιας, διαφθορᾶς καί ἀνισότητας’’!
Ἐπίσης µεγάλη ἐντύπωση µοῦ προκάλεσε ἕνα podcast τῆς Ρωσικῆς Ἱστορίας, γραµµένο ἀπό Δυτικό Ἱστορικό, τό ὁποῖο παρακολούθησα (πρίν τήν ἐχθρική πολιτική πόλωση) ὅπου, µετά τήν γενική ἀνάλυση τῆς Ρωσικῆς Ἱστορίας (πάντα σέ σχέση µέ τή Δυτική Ἱστορική ἄποψη τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ) ὁ ὁµιλητής κατέληξε στήν σηµερινή πολιτική κατάσταση τῆς Ρωσίας, µετά τήν πτώση τοῦ Κοµµουνισµοῦ. «Ἡ Ρωσική κοινωνία, εἶπε, ἐπουλώνει τίς πληγές της, ἐπιστρέφοντας στίς παραδοσιακές Ἀξίες της καί στήν ἐθνική της συνείδηση, πράγµατα συνδεδεµένα µέ τήν Ὀρθόδοξη Πίστη της, µετά ἀπό τόν διωγµό πού ὑπέστη ἡ Ἐκκλησία της κατά τή διάρκεια τῶν ἑβδοµῆντα περίπου χρόνων τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος. «Ὅµως, κατέληξε µέ ἀπροκάλυπτο κυνισµό, τώρα πού ἄνοιξαν τά σύνορα, θά δοῦµε πόσο θά ἀντέξουν αὐτές οἱ ἀξίες, στήν εἰσβολή τοῦ δυτικοῦ τρόπου ζωῆς, δηλαδή, στόν καπιταλισµό, στίς ἀπαιτήσεις τῶν νέων γιά ἕναν ἐλεύθερο τρόπο ζωῆς καί διασκέδασης, ὅπως καί στίς ἀπαιτήσεις καί στήν πίεση τῶν ὁµοφυλοφίλων γιά ἐπίσηµη κρατική καί Ἐκκλησιαστική ἀναγνώριση. Πόσο θά ἀντέξουν οἱ Ἀξίες τους στήν εἰσβολή τῶν νέων ἠθῶν;»!
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ἡ Ἐκκίνηση τῆς Δυτικῆς Πολιτικῆς Σκέψης
Θά ξεκινήσω µία θεµελιώδη ἀναθεώρηση καί συζήτηση γιά τή δηµοκρατία καί τήν πολυπλοκότητα τῶν κριτηρίων βάσει τῶν ὁποίων ἕνα τέτοιο πολιτικό σύστηµα θά µποροῦσε νά διατηρηθεῖ ἤ, ἀκριβέστερα, νά βελτιώσει τή λειτουργία του.
Ἡ δυτική σκέψη ἔχει ἀρχικά καί ἄκαµπτα ἐπηρεαστεῖ ἀπό Ἕλληνες φιλοσόφους ὅπως ὁ Ἀριστοτέλης, στόν ὁποῖο πιστώνεται ἡ ἀνάπτυξη τῆς πολιτικῆς θεωρίας. Ὁ Ἀριστοτέλης πίστευε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα «πολιτικό ζῶο», πού χρειάζεται νά συµµετέχει σέ πολιτικό λόγο καί πολιτικές ἀνταλλαγές. Πρόσθετε ὅτι ἀπό τή στιγµή πού ἡ πολιτική ἀσκεῖ νοµοθετική δραστηριότητα γίνεται πολύπλοκη, λαµβάνοντας ὑπόψη τήν παρουσία ἤ τήν ἀπουσία ἐνάρετων πολιτικῶν, γνωστῶν ὡς «ἄριστοι». Συζητῶντας περαιτέρω τήν πολιτική του θεωρία, ὑποστήριζε ὅτι µέσα σέ ἕνα πολιτικό σύστηµα ὅσοι ἔχουν πλοῦτο θεωροῦν ὅτι ἔχουν µεγαλύτερα πολιτικά δικαιώµατα ἀπό ἐκείνους πού δέν ἔχουν τέτοιο πλοῦτο. Τούς πρώτους ἀπεκάλεσε Ὀλιγάρχες καί τούς δεύτερους Δηµοκράτες.
Σύµφωνα µέ τόν Ἀριστοτέλη τό πολιτικό σύστηµα πρέπει νά ἔχει ὑψηλούς στόχους καί νά ἐνεργεῖ µέ σκοπό τήν ἐπίτευξη τῆς ὑψηλότερης δυνατῆς ποιότητος ζωῆς γιά τούς πολῖτες.
Στό ἔργο του γνωστό ὡς Νικοµάχεια Ἠθική, ὁ Ἀριστοτέλης τονίζει τήν ἄµεση σύνδεση µεταξύ τῆς προσωπικῆς ἠθικῆς καί τῆς πολιτικῆς καί ὅτι ὁ προσωπικός προσανατολισµός πρός τήν ἠθική αὐξάνεται καθώς αὐξάνεται ἡ ἀτέρµονη προσπάθεια γιά πνευµατική ἀνάπτυξη. Θά πρόσθετα περαιτέρω ὅτι ὁ ὅρος «ἄριστοι», πού προτείνει ὁ Ἀριστοτέλης, ἔχει θεολογική χροιά πού σηµαίνει ὅτι τέτοια ἐνάρετα ἄτοµα ὑπάρχουν µόνο σέ ἕνα θεολογικό περιβάλλον. Μποροῦµε νά συµπεράνουµε ὅτι ἡ ποιότητα τῆς δηµοκρατίας αὐξάνεται καθώς αὐξάνεται τό ἐπίπεδο ἠθικῆς ἀριστείας τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Ἀριστοτέλης θεωρεῖ ὅτι τό σύνταγµα εἶναι ἕνα εὐαγγέλιο ἀρετῆς πού µπορεῖ νά ἐφαρµοστεῖ µόνο ἀπό ἐνάρετους ἀνθρώπους. Τό δηµοκρατικό πολίτευµα πού ὑποστηρίζεται ἀπό Ὀλιγάρχες, οἱ ὁποῖοι εἴτε χαίρουν φήµης εἴτε πλούτου, εἶναι ἀπερίσκεπτο καί δέν προκύπτει ἀπό ἀρετή. Ὁ Ἀριστοτέλης ἀποδοκίµασε τήν ὀλιγαρχική διακυβέρνηση γιατί πίστευε ὅτι θά ἦταν ἄδικη καί µεροληπτική ἀπέναντι στούς λιγότερο πλούσιους καί λιγότερο ἰσχυρούς.
Ὅταν οἱ Μασόνοι ἔχουν «τό ἐπάνω χέρι» μέ ὅλες τίς καταστάσεις!
Μόνο μέ ἀδιάψευστα ντοκουμέντα
Ὅταν οἱ Μασόνοι ἔχουν «τό ἐπάνω χέρι» μέ ὅλες τίς καταστάσεις!
Ἡ τεκτονική ἀλληλεγγύη – καί οἱ διεισδύσεις – εἶναι ἀπίστευτες. Βλέπουμε ἔτσι ὅτι πολλοί μασόνοι χάριν αὐτῆς τῆς διαβόητης τεκτονικῆς ἀλληλεγγύης καταλαμβάνουν ὑψηλές κρατικές – καί Ἐκκλησιαστικές ἑνίοτε – θέσεις μέ ὅλες τίς καταστάσεις. Ἀπό τήν ἐποχή π.χ. τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς, μέ σταθμούς στόν Ἐμφύλιο καί τήν περίοδο τῆς λεγόμενης δημοκρατίας τῆς Δεξιᾶς, ἕως καί τήν Ἑπταετῆ Χούντα1 ! Τά ἴδια πρόσωπα δηλαδή νά καταλαμβάνουν σέ ὅλες τίς περιόδους ὑψηλότατες θέσεις.
Παραθέτουμε ἐν συνεχείᾳ ἕνα τέτοιο παράδειγμα, παρασιωπῶντας αὐτονοήτως τό ὄνομα αὐτοῦ τοῦ προσώπου, παραθέτοντας ὡστόσο τήν ποικιλία τῶν ὑψηλῶν θέσεων πού διαδοχικῶς τοῦ ἀνατέθηκαν. Πότε; Ἀπό τό 1942 ἕως καί τό 1972 ὁ τέκτων ἐκεῖνος συνεχῶς ἐν τέλει «δοξολογήθηκε». Μά – θά πεῖ κάποιος – πιθανόν νά εἶχε ἱκανότητες. Ναί, ἴσως. Ἀλλά καί ἄλλοι πολλοί ἔχουν ἐπίσης ἱκανότητες καί προσόντα ἀλλά ὑπηρεσιακῶς θάπτονται.
ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ Ο ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ
ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ Ο ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ
Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης (κατά κόσμον Εὐάγγελος Μπαϊρακτάρης, 7 Φεβρουαρίου 1906 - 2 Δεκεμβρίου 1991), ἦταν Ἕλληνας Ἱερομόναχος πού ἔζησε κατά τή διάρκεια τοῦ 20ου αἰῶνα (1906-1991) καί ἔγινε εὐρέως γνωστός γιά τό βίο, τό ἔργο καί τά θαύματά του, ἀπό νεαρᾶς ἡλικίας. Ἀνακηρύχθηκε ἅγιος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο στίς 27 Νοεμβρίου 2013.
Ὁ Ἅγιος Πορφύριος γεννήθηκε στίς 7 Φεβρουαρίου 1906 στό χωριό Ἅγιος Ἰωάννης τοῦ σημερινοῦ Δήμου Ταμιναίων τῆς Εὔβοιας. Τό κοσμικό ὄνομά του ἦταν Εὐάγγελος Μπαϊρακτάρης καί ἀπό πολύ νωρίς ἔδειξε ἔφεση πρός τό μοναχισμό. Ἔτσι, σέ ἡλικία 13 χρόνων καί ἔχοντας τελειώσει μόνο τήν Β΄ Δημοτικοῦ, μετέβη στή σκήτη τῆς Ἁγίας Τριάδος, τά γνωστά «Καυσοκαλύβια» τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὅπου ἔζησε τά ἑπόμενα 6 περίπου χρόνια, ὡς ὑποτακτικός σέ δύο γέροντες μοναχούς, λαμβάνοντας τό ὄνομα Νικήτας. Κατόπιν, λόγῳ σοβαρῆς ἀσθένειας, ἀναγκάστηκε νά ἐπιστρέψει στήν Εὔβοια, ὅπου καί ἐγκαταστάθηκε στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Χαραλάμπους Λευκῶν Εὐβοίας, στό Αὐλωνάρι τῆς Εὔβοιας.
«Ὅτι Ἅγιος εἶ ὁ Θεός ἡμῶν καί ἐν Ἁγίοις ἐπαναπαύῃ…»
«Ὅτι Ἅγιος εἶ ὁ Θεός ἡμῶν
καί ἐν Ἁγίοις ἐπαναπαύῃ…»
Ἄπειρες, ἀμέτρητες φορές, οἱ μέν Ἱερεῖς ἐξεφώνησαν, ἐμεῖς δέ οἱ ὑπόλοιποι ἀκούσαμε ἐκφωνούμενη στίς Ἱερές Ἀκολουθίες τήν προσευχητική αὐτή κατάληξη.
Κι ὅμως, ἀπ’ ὅλες τίς ἐκφωνήσεις ἴσως, αὐτή εἰδικά «δέν χορταίνεται», ὅσες φορές κι ἄν ἀκουσθεῖ, ἐάν - ἐννοεῖται – δέν «μετεωρίζεται» ὁ νοῦς μας τήν ὥρα ἐκείνη, ἀλλά προσέχουμε τό νόημά της.
Ἀλήθεια, τί θά λέγατε – αὐτή τή στιγμή πού δέν εὑρισκόμαστε σέ Ἀκολουθία - ἄν «μετεωριζόμασταν» τώρα ἐμεῖς, μελετῶντας λίγο τό νόημα αὐτοῦ τοῦ προσευχητικοῦ στίχου; Ἄν, δηλαδή, «ἀδολεσχούσαμε» κάπως στό Ὀρθόδοξο φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας μας, πού μέ αὐτόν κατ’ ἐξοχήν τόν στῖχο διατυπώνεται; Ἄλλωστε, ἐλέῳ Θεοῦ, ἀξιωνόμαστε καί πάλι νά διανύουμε τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς· μία περίοδο, πού μᾶς ἐπιτρέπει – μήν εἰπῶ μᾶς ἐπιβάλλει – παράλληλα μέ τήν «νηστεία, ἀγρυπνία, προσευχή», νά μελετοῦμε λίγο περισσότερο κάποια ἱερά κείμενα, ἀποβλέποντας στήν λήψη «οὐρανίων χαρισμάτων», κατά τό λόγιον: «νηστείᾳ, ἀγρυπνίᾳ, προσευχῇ, οὐράνια χαρίσματα λαβών». Καί μάλιστα, τοῦτο ἁρμόζει τώρα, σ’ αὐτή τήν ἱερά περίοδο, ἐν ὄψει καί τῆς ἐνδεχομένης τακτικῆς προσελεύσεως στόν «Ἄρτον» καί στό «Ποτήριον», «ζωῆς αἰωνιζούσης» - πάντοτε μέ τήν γνώμη τοῦ Πνευματικοῦ μας – ὁπότε καί πρέπει λίγο νά προβληματισθοῦμε κάπως, ἀκούοντας τόν Λειτουργό Ἱερέα νά ἐκφωνεῖ: «Τά Ἅγια τοῖς Ἁγίοις»! Καί ὁ Λειτουργός Ἱερέας μᾶς κάνει αὐτή τήν ἐπισήμανση, μᾶς ἐφιστᾶ τήν προσοχή – Πρόσχωμεν! Τά (προηγιασμένα) Ἅγια τοῖς Ἁγίοις! – διότι, σύμφωνα μέ τήν μελετώμενη διατύπωση, «Ἅγιος ἐστίν ὁ Θεός ἡμῶν καί ἐν Ἁγίοις ἐπαναπαύεται».
«Ὦ Νεκρέ, γυμνέ, καὶ Θεοῦ ζῶντος Λόγε...»
«Ὦ Νεκρέ, γυμνέ, καὶ Θεοῦ ζῶντος Λόγε...»
Τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς τὸ ἱερὸ προσκύνημα
Κάθε χρονιὰ, ποὺ θὰ ἀνατείλει ἡ πάνσεπτη καὶ συγκινητικὴ ἡμέρα τῆς Μ. Παρασκευῆς, ἀνοίγεται καὶ πάλι μπροστά μας τὸ μέγα θαῦμα. Τοῦ ἀδίκως σταυρουμένου καὶ συνάμα τόσο μακρόθυμου Κυρίου, «δι΄ οὗ, τῆς ἀρᾶς πάντες ἐλυτρώθημεν».
Καί εἶναι ἡ ἀλήθεια πώς, «τρεῖς σταυροὺς ἐπήξατο ἐν Γολγοθᾷ ὁ Πιλάτος, δύο τοῖς ληστεύσασι, καὶ ἕνα τοῦ Ζωοδότου, [μὲ μόνη διαφορά πώς] ὅν εἶδεν ὁ «ᾍδης, εἶπεν τοῖς κάτω· Ὦ λειτουργοί μου καὶ δυνάμεις μου τίς ὁ ἦλος τῇ καρδίᾳ μου; Ξυλίνῃ με λόγχη ἐκέντησεν ἄφνω καὶ διαρρήσομαι... καὶ ἀναγκάζομαι ἐξερεύξασθαι τὸν Ἀδὰμ καὶ τοὺς ἐξ Ἀδάμ, ξύλῳ δοθέντας μοι· ξύλον γὰρ τούτους εἰσάγει πάλιν εἰς Παράδεισον» (Οἶκος Κυριακῆς Σταυροπροσκυνήσεως).
Ὁ Ἱερός Ἡσυχασµός καί ὁ Νεοπλατωνισµός
Ὁ Ἱερός Ἡσυχασµός καί ὁ Νεοπλατωνισµός
Τίς τελευταῖες δεκαετίες σηµειώθηκε µιά στροφή τῆς Ἑλληνικῆς θεολογίας πρός τή µελέτη τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως, ἄν ὄχι ἀποκλειστικά, ὅσων ἔγραψαν στήν Ἑλληνική γλῶσσα. Στό πλαίσιο τῆς κίνησης αὐτῆς ἔγινε ἡ ἀνακάλυψη τῶν λεγόµενων Ἡσυχαστῶν Πατέρων µέ πρῶτο ἀνάµεσά τους τόν Ἅγιο Γρηγόριο Παλαµᾶ καί δόθηκε ἰδιαίτερη ἔµφαση στή θεωρία καί τήν πρακτική τῆς λεγόµενης «νοερᾶς ἤ καρδιακῆς προσευχῆς». Ἡ κίνηση δέ αὐτή συνοδεύθηκε ἀπό µιά ἀντίδραση ὅσων, ἐπηρεασµένων ἀπό τό ἐξωτερικό, θεωροῦσαν ὅτι στήν πραγµατικότητα ὁ Ἡσυχασµός ἦταν ἀπότοκος τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ καί ὄχι µιά γνήσια Χριστιανική πρακτική. Μιά παραλλαγή, µάλιστα, αὐτῆς τῆς κριτικῆς ἐπιχείρησε νά ἀντιδιαστείλει πρός τή γνήσια Ἐκκλησιαστική Παράδοση, ἡ ὁποία θέτει ὡς κέντρο της τήν «Εὐχαριστιακή σύναξη», ἕναν ἐµπνευσµένο ἀπό τόν (Νεοπλατωνίζοντα) Ὠριγένη ἀσκητισµό, πού ἀναπτύχθηκε στήν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή καί ἔδιδε –δῆθεν– τήν προτεραιότητα στήν αὐτάρκη ἀσκητική προσπάθεια καί, κατά συνέπεια, ὑποτιµοῦσε τήν Ἐκκλησιαστική Μυστηριακή Λατρεία καί γενικότερα τό «Ἐκκλησιαστικό γεγονός».
Συνήθως, ὅσοι ὑποστηρίζουν τή θεωρία αὐτή ἀρκοῦνται σέ µιά ἀόριστη καί ἐλλειπτική ἀναφορά στήν ὁµοιότητα τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ µέ τόν Ἡσυχασµό καί τήν ἀποδέχονται ὡς κάτι τό ἀδιαµφισβήτητο. Ἔτσι, δέν εἶναι εὔκολο νά ἀντιληφθεῖ κανείς ποιά εἶναι τά ἐρευνητικά πορίσµατα καί τά συγκεκριµένα κριτήρια ἤ ἐπιχειρήµατα, στά ὁποῖα στηρίζεται ἡ ἄποψη αὐτή. Πόσῳ µᾶλλον, πού γιά τούς περισσότερους ἀπό ἐµᾶς ἡ φιλοσοφία τοῦ Νεοπλατωνισµοῦ εἴτε δέν µᾶς εἶναι καθόλου γνωστή, εἴτε ἔχουµε µιά ἀόριστη εἰκόνα γιά κάποιες ἀπό τίς διδασκαλίες της. Πάντως, ἡ ἐντύπωση, πού µπορεῖ κανείς νά ἀποκοµίσει ἀπό τά σχετικά κείµενα, εἶναι ὅτι γιά κάποιους εἶναι ἀρκετό νά συναντήσουν σέ ἕναν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας µιά ἀναφορά γιά τήν ἄνοδο τοῦ νοός πρός τόν Θεό ἤ ἕνα σχόλιο γιά τήν µεγαλύτερη ἀξία τῆς ψυχῆς σέ σχέση µέ τό σῶµα τοῦ ἀνθρώπου, προκειµένου νά πεισθοῦν καί νά ἰσχυρισθοῦν ὅτι ἔχουν ἐντοπίσει «Νεοπλατωνικές ἐπιδράσεις»!. Ἔτσι, εἶναι ἰδιαίτερα συνηθισµένο νά χαρακτηρίζονται ὡς Νεοπλατωνικοί, ὄχι µόνο οἱ «συνήθεις ὕποπτοι» Ἅγιος Αὐγουστῖνος καί ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, ἀλλά νά ἐντοπίζονται Νεοπλατωνικές ἐπιδράσεις καί σέ Φιλοκαλικούς καί Ἡσυχαστές Πατέρες, ὅπως ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαµᾶς!