Οἱ Παραδόσεις εἶναι βιώματα καί ὄχι συνήθειες
Σχολίαζε κάποιος σέ μιά συζήτηση, ἐξ ἀφορμῆς τῶν καρναβαλιῶν πού ἔχουν καθιερωθεῖ στήν ἀρχή τοῦ Τριῳδίου: «πρίν ἀπό 25-30 χρόνια στά κατηχητικά τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἐξηγοῦσαν γιατί εἶναι κακό πρᾶγμα νά συμμετέχουμε στά καρναβάλια καί γι’ αὐτό ἐμεῖς, ὡς παιδιά, δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά διανοηθοῦμε ποτέ νά πᾶμε σέ τέτοιες ἐκδηλώσεις. Σήμερα τά νέα παιδιά ἔχουν πλήρη ἄγνοια, ἀφοῦ δέν ἔχουν ἀκούσει τίποτε σχετικό μέ αὐτό».
Πράγματι, τό σχόλιο αὐτό ἔχει μιά ἀλήθεια, ὄχι μόνο γιά τά καρναβάλια ἀλλά γενικότερα γιά τίς συνήθειες τοῦ κόσμου. Παλιά τά παιδιά διδάσκονταν τί εἶναι καλό καί τί μπορεῖ νά τά βλάψει, μάθαιναν τίς παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας μας καί τόν τρόπο πού πρέπει νά σκέφτονται. Σήμερα, θεωρεῖται ἀναχρονιστικό νά διδάσκουμε στά παιδιά τήν Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας καθώς ὁ κόσμος ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπό Αὐτήν καί ὅλη ἡ ἐκπαίδευση, εἴτε σχολική εἴτε Ἐκκλησιαστική, ἔχει σάν γνώμονα τό τί πιστεύει ὁ κόσμος καί τί ἀποδέχεται ἡ κοινωνία. Πολύ σπάνια νά ἀκουστεῖ δημόσια λόγος σωστός καί σύμφωνος μέ τήν Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὡστόσο, ἡ δική μου ἡ ἀπορία στό σχόλιο τοῦ ἀνθρώπου εἶναι: γιατί λέμε ὅτι σήμερα τά παιδιά δέν ἔχουν ἀκούσει κάτι σχετικό; Δηλαδή, ἐμεῖς πού ἀκούγαμε αὐτά πού δίδασκε ἡ Ἐκκλησία καί πού, ὅπως ὁ ἴδιος παραδέχεται, μᾶς εἶχε καλύψει τότε ἡ ἀπάντηση πού μᾶς ἔδιναν στό συγκεκριμένο θέμα, ἀλλά καί σέ ἄλλα θέματα πού μᾶς ἀπασχολοῦσαν, γιατί δέν συγκρατήσαμε τίποτε ὥστε νά τό μεταδώσουμε στά παιδιά μας; Ἐάν μᾶς εὐχαριστοῦσαν οἱ παραδόσεις τῶν γονέων μας, γιατί δέν τίς ἀκολουθήσαμε καί ὅταν γίναμε ἐμεῖς γονεῖς; Μήπως γιατί τελικά μείναμε στά ἀκούσματα, στά λόγια, χωρίς νά κάνουμε βίωμά μας τίς Ἀλήθειες πού διδαχθήκαμε; Τίς ἀκολουθούσαμε ὡς παιδιά γιατί ἔτσι μᾶς ἔλεγαν οἱ μεγαλύτεροι, ἀλλά ὅταν φθάσαμε σέ ἡλικία νά ἀποφασίζουμε μόνοι μας γιά τόν ἑαυτό μας, τά περισσότερα τά ἀπορρίψαμε θεωρῶντας ὅτι ἡ κοινωνία πλέον δέν τά συνηθίζει. Ἄρα, ὁμολογοῦμε ὅτι γιά μᾶς δέν ἦταν τόσο σημαντικά ὥστε νά τά διασώσουμε μέσα στά νέα στερεότυπα πού διαμόρφωσε ἡ ἐποχή μας. Σήμερα κακίζουμε τά σχολεῖα καί τούς Ἐκκλησιαστικούς χώρους γιατί δέν διδάσκουν σωστά πράγματα στά παιδιά μας. Θρηνοῦμε γιά ὅλα αὐτά πού μαθαίναμε ἐμεῖς κάποτε καί τώρα χάνονται, λές καί δέν ἦταν στό χέρι μας νά τό ἀποτρέψουμε αὐτό. Ἐμεῖς, ὡς γονεῖς, γιατί δέν τά διδάσκουμε; Γιατί δέν καταφέραμε νά πείσουμε τά παιδιά γιά τήν σημαντικότητα ὅλων αὐτῶν τῶν παραδόσεων πού ἐμεῖς κάποτε ζούσαμε στήν καθημερινότητά μας;
Τά παιδιά περισσότερο αἰσθάνονται παρά ἀκοῦνε αὐτά πού τούς λέμε. Ἔχουν ἀνεπτυγμένα αἰσθητήρια νά νιώθουν τό πῶς αἰσθάνονται οἱ γονεῖς καί μαθαίνουν περισσότερο μέ τίς συνήθειες καί τά ἔργα παρά μέ τά θεωρητικά λόγια. Ἄν δέν νιώσουν ὅτι αὐτό πού λένε οἱ γονεῖς μέ λόγια εἶναι τόσο σημαντικό γιά τούς ἴδιους τούς γονεῖς, πῶς μποροῦν νά τό αἰσθανθοῦν σάν κάτι σημαντικό καί γι’ αὐτά; Θά τό ἀκολουθήσουν σάν μιά ἁπλή ρουτίνα, σάν μιά συνήθεια οἰκογενειακή, μέχρι νά μεγαλώσουν λίγο, νά ὡριμάσει ἡ σκέψη τους καί νά ἀποφασίσουν ἄν τελικά, αὐτή ἡ ρουτίνα εἶναι κάτι σημαντικό ἤ ὄχι. Ὅλα λοιπόν, ἐξαρτῶνται ἀπό τό πῶς βιώνουμε τό κάθε τί, τί ἄνθρωποι γινόμαστε μέσα ἀπό τίς συνήθειες καί τίς παραδόσεις μας καί βλέποντας τήν ἐξέλιξή μας τά παιδιά μας θά ἀποφασίσουν τί θά διατηρήσουν καί τί θά ἀπορρίψουν.
Ἕνα καλό παράδειγμα, εἶναι ἡ περίοδος πού διανύουμε. Ἔχουμε μπροστά μας τήν κατανυκτική Μεγάλη Ἑβδομάδα! Κάθε ἡμέρα μοναδική, μέ τήν δική της ὑμνολογία καί σημασία, ἔχει τίς δικές της συνήθειες καί παραδόσεις, ὅπως τίς βίωσε ὁ καθένας ἀπό τά παιδικά του χρόνια μέχρι σήμερα. Τίς πρῶτες ἡμέρες, μέχρι τήν Μεγάλη Τετάρτη οἱ μυρωδιές τοῦ σπιτιοῦ ἀπό τίς ἑτοιμασίες τῶν πασχαλινῶν λιχουδιῶν, τήν Μεγάλη Τετάρτη τό Ἅγιο Εὐχέλαιο, τήν Μεγάλη Πέμπτη τό βάψιμο τῶν αὐγῶν καί τό στόλισμα τοῦ Ἐπιταφίου, τήν Μεγάλη Παρασκευή ὁ Ἐπιτάφιος, τό Μεγάλο Σάββατο ἡ πρώτη Ἀνάσταση καί ἔπειτα ἡ ὑπέροχη προετοιμασία γιά τήν μεγάλη βραδιά τῆς Ἀναστάσεως, ἀνήμερα τό Πάσχα ἡ μυρωδιά τοῦ ψημένου ἀρνιοῦ σέ ὅλους τούς δρόμους καί ἡ χαρά τῆς γιορτῆς, ὅλα αὐτά δημιουργοῦν μιά μοναδική αἴσθηση στό καθένα μας. Παρά τίς ὅποιες ἀλλαγές πού ἐπῆλθαν στήν ζωή μας, ἡ χαρά καί ἡ γλυκιά αἴσθηση τῆς κάθε Μεγάλης ἡμέρας δέν ἔχει ἀλλάξει. Οἱ συνήθειες τῆς κάθε ἡμέρας ἔχουν διατηρηθεῖ παρά τίς ὅποιες ἀπαραίτητες προσαρμογές ἔχει φέρει ἡ ζωή. Ἀλλά τό βίωμα τοῦ καθενός δέν περιορίζεται μόνο στίς συνήθειες, διαμορφώνεται καί ἀπό τήν ψυχική του κατάσταση κατά τήν περίοδο αὐτή, ἀπό τό πῶς νιώθει τό νόημα τῆς κάθε Μεγάλης ἡμέρας καί πῶς αὐτό τό νόημα διατηρεῖται ὅλη τήν ἡμέρα.
Ὅσο νιώθουμε, ἔχουμε ἐλπίδα νά περάσουμε καί στά παιδιά μας αὐτήν τήν αἴσθηση. Ὄχι μέ λόγια πάντοτε, ἀλλά μέ τό νά κάνουμε ὁρατή τήν ἐπίδραση τοῦ κάθε βιώματος στήν ζωή μας, στόν χαρακτῆρα μας καί στήν συμπεριφορά μας, ὥστε νά θελήσουν καί τά παιδιά νά μᾶς μιμηθοῦν καί νά κάνουν καί δικό τους βίωμα τήν κάθε καλή Παράδοση.
Καλή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί καλή Ἀνάσταση!
Μαρίνα Διαμαντῆ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 248
Ἀπρίλιος 2023