ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

ΤΡΙῼΔΙΟΝ

ἤ,

«Ἔφθασε καιρός... Ὁ δημιουργὸς τῶν ἄνω καὶ τῶν κάτω....Τριῴδιον δὲ καὶ παρ’ ἀνθρώπων δέχου».

Ἑσπερίζουμε, μὲ ἑόρτιο διάθεση. Γιὰ νὰ φτάσει καὶ ἡ ἐπιβεβλημένη προετοιμασία... Κατὰ τὸ κέλευσμα τῶν Τυπικῶν «..πρὸ τῆς ἐνάρξεως τοῦ ἑσπερινοῦ τίθεται ὑπὸ τὴν ἐν τῷ τέμπλῳ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ ηὐτρεπισμένου σκίμποδος τὸ λειτουργικὸν βιβλίον τοῦ Τριῳδίου, ἔνθα μεταβαίνει ὁ Πρωτο-ψάλτης (ἐκπροσωπῶν τοὺς ἐν τοῖς ἀναλογίοις ὑπηρετοῦντας), βάλλει πρὸ τῆς εἰκόνος μετανοίας τρεῖς, ἀσπάζεται αὐτήν, λαμβάνει μετὰ χεῖρας τὸ Τριῴδιον καὶ ἀσπάζεται αὐτό, ποιεῖ πάλιν μετανοίας μικρὰς τρεῖς καὶ ἀπέρχεται μετὰ τοῦ Τριῳδίου εἰς τὴν οἰκεῖαν θέσιν αὐτοῦ».

Ἔχω τὴν πεποίθηση, πὼς γιὰ κανένα ἄλλο Λειτουργικὸ βιβλίο δὲν γίνεται αὐτοῦ τοῦ εἴδους κατανυκτικὴ τελετὴ τῆς παραδόσεώς του. Ἴσως γίνεται αὐτό, ἐπειδὴ εἰσοδεύουμε ἀπόψε στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων καὶ τοῦ ἐφετεινοῦ χρόνου, ποὺ τὰ σκέπει, ἐνισχύει καὶ προβάλλει αὐτὸ τὸ ἱερὸ βιβλίο: «Τὸ Τρῴδιον, τὸ Κατανυκτικόν».

Ἀλήθεια, γιατὶ  συμβαίνει αὐτό; 

«ΑΡΧΗ ΤΡΙΩΔΙΟΥ»

Ὁ δημιουργός τῶν ἄνω καί τῶν κάτω, Τρισάγιον μέν ὕμνον ἐκ τῶν Ἀγγέλων, Τριώδιον δέ καί παρ’ ἀνθρώπων δέχου.

Μέ τά λόγια αὐτά, ὁ Συναξαριστής τοῦ Τριωδίου, μᾶς εἰσάγει πνευματικά στήν διμηνιαία αὐτή ἐκκλησιαστική περίοδο. Ἄς εἶναι λοιπόν γιά μιά ἀκόμη φορά δοξασμένο τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος μᾶς ἀξιώνει καί φέτος νά εἰσέλθουμε στήν κατανυκτική αὐτή διμηνία, πού μᾶς προετοιμάζει κατάλληλα, ὥστε νά ὑποδεχθοῦμε καί πάλι τό Ἅγιον Πάσχα, «πνευματικῶς ἐναγαλλιώμενοι».

Μάλιστα, ὅταν θά φθάσουμε στήν τέταρτη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, δηλαδή στήν Κυριακή τῆς Τυροφάγου ἤ Τυρινῆς, θά ἀκούσωμε καί πάλι τό γνωστό ψαλμώδημα «Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται», ὡς εἰσαγωγή στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καί τόν κύριο ὄγκο, τό μεγαλύτερο δηλαδή μέρος τοῦ ὅλου Τριωδίου. Δέν εἶναι ἔτσι, λοιπόν, τυχαῖο, τό ὅτι οἱ Κύπριοι, ἀντί νά λέγουν καί νά εὔχονται «καλή Σαρακοστή», λέγουν «καλόν Στάδιον».

Πολύ μοῦ ἄρεσε ἕνα παλαιότερο δημοσίευμα τοῦ σεβαστοῦ μας πατρός Βασιλείου Βολουδάκη, ὅπου ἔγραφε, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι σάν ἕνα σχολεῖο πνευματικό, στό ὁποῖο ὅλοι μας, σάν ἄλλοι ἐπανεξεταστέοι μαθητές, ἀντικρύζουμε καί ἑορτάζουμε «πάλιν καί πολλάκις», τά ἴδια μαθήματα, ἐπαναλαμβανόμενα ξανά καί ξανά σέ κάθε ἐκκλησιαστική χρονιά, δίνοντας ἔτσι συνεχῶς ἐξετάσεις.

Ἡ διαρκής ἐπικαιρότητα τῆς Ε΄ Οἰκουµενικῆς Συνόδου

«Ἡ ἐπιρροὴ τοῦ Γερµανικοῦ Παγανιστικοῦ Ἰδεαλισµοῦ

στήν Πίστη καί στήν ζωή τῆς Ἑλλάδος»

Ἔχουµε στό παρελθόν ἀναφερθεῖ στόν π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ καί στό ὅτι εἶχε ὑπερασπισθεῖ τή χρήση τῶν ἐκχριστιανισµένων Ἑλληνικῶν γλωσσικῶν ὅρων, µέ τούς ὁποίους διατυπώθηκε, κατά κύριο λόγο, ἡ Πατερική Θεολογία, ἀντιτασσόµενος στήν τάση πολλῶν Ρώσσων, ἀλλά καί Δυτικῶν, ἰδίως Προτεσταντῶν, θεολόγων, νά ἐπαναδιατυπώσουν τή δογµατική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας µέ ὁρολογία ἀντληµένη ἀπό τόν «Γερµανικό ἰδεαλισµό», µιά κεντρική κατεύθυνση τῆς Γερµανικῆς µυστικο-φιλοσοφικῆς σκέψης. Σύµφωνα µέ ἕνα κείµενό του πού ἐκφράζει τήν κεντρικότερη, ἴσως, ἰδέα τῆς σκέψης του: «Ὁ Γερµανικός ἰδεαλισµός καθ’ ἑαυτόν ἦταν σέ µεγάλο βαθµό µιά ὀπισθοχώρηση στόν πρό-Χριστιανικό Ἑλληνισµό. Ὅποιος δέν ἐπιθυµεῖ νά ἀκολουθήσει τούς Πατέρες καί φοβᾶται µήπως δεσµευθεῖ ἀπό τήν «Πατερική σχολαστική», ὅποιος µάταια ἐπιχειρεῖ νά συγχρονισθεῖ µέ τήν ἐποχή, προχωρῶντας κάπου πιό «µπροστά», εἶναι ἀναγκασµένος, ἀπό τήν ἴδια τή λογική τῶν πραγµάτων, νά ριχθεῖ πρός τά πίσω, µαζί µέ τόν Πλάτωνα, τόν Ἀριστοτέλη, τόν Πλωτίνο καί τόν Φίλωνα…».

Ἐπειδή στήν χώρα µας δέν εἶναι εὐρύτερα γνωστό τί περίπου ἀντιπροσωπεύει ὁ ὅρος «Γερµανικός ἰδεαλισµός», οὔτε, περαιτέρῳ, ἡ σχέση του µέ τήν Ἀρχαία Ἑλληνική σκέψη ἤ ἡ καθοριστική ἐπιρροή του στή διαµόρφωση τῆς νοοτροπίας µας καί τῆς ἠθικῆς µας σήµερα, θά ἐπιχειρήσουµε νά δώσουµε µιά σύντοµη ἐπεξήγηση, κατά τό δυνατόν, τῆς παραπάνω φράσης τοῦ π. Φλωρόφσκυ.