Ἄσε με νά κάνω λάθος!
Κάθε ἐπίσκεψη στό σχολεῖο εἶναι καί νέα τροφή γιά σκέψη! Παρατηρῶντας τήν συμπεριφορά τῶν ἄλλων, γονέων, παιδιῶν καί δασκάλων μπορεῖ κανείς νά βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα καί γιά τόν ἑαυτό του. Γιατί ὅλες οἱ συμπεριφορές, ὅσο ἀκραῖες καί νά εἶναι, ἀπεικονίζουν λίγο ὡς πολύ καί τίς δικές μας συμπεριφορές, τίς ὁποῖες δέν βλέπουμε ἀπό μόνοι μας, ἐνῶ γίνονται τόσο ἐμφανεῖς στούς ἄλλους.
Ἕνα πρόσφατο παράδειγμα: μιά μαμά συζητοῦσε μέ ἕναν δάσκαλο, ὁ ὁποῖος τόλμησε νά τῆς πεῖ ὅτι ἡ κόρη της ὑστεροῦσε στήν ὀρθογραφία καί μοῦ ἔκανε τρομερή ἐντύπωση ἡ ἀντίστασή της στό νά παραδεχθεῖ τήν ἐπισήμανση πού τῆς ἔγινε. Δέν ξέρω ἐάν πράγματι τό κοριτσάκι ὑστεροῦσε στήν ὀρθογραφία, φαντάζομαι ὅμως, ὅτι ὁ δάσκαλος δέν θά ἦταν καί τόσο τρελός, γιατί δέν τῆς εἶπε κάτι ἐξωπραγματικό. Σήμερα τά περισσότερα παιδιά ὑστεροῦν στήν ὀρθογραφία, γιατί πολλοί δάσκαλοι δέν ἐπιμένουν σέ αὐτήν. Μοῦ ἔκανε ὅμως, ἐντύπωση τό θιγμένο ὕφος τῆς μαμᾶς, λές καί τῆς εἶπαν τήν μεγαλύτερη προσβολή γιά τήν κόρη της! Καί προσπαθῶντας νά ἀποδείξει ὅτι τό παιδί της δέν ὑστερεῖ καθόλου στήν ὀρθογραφία, (ἄρα νά βγάλει τόν δάσκαλο ἀνίκανο νά ἀξιολογήσει τούς μαθητές του), ἐπεστράτευε ὅποια ἐπιχειρήματα μποροῦσε νά σκεφτεῖ: “εἴδατε ὅμως ὅτι ἡ διπλανή της τήν ἐνοχλεῖ διαρκῶς καί δέν τήν ἀφήνει νά συγκεντρωθεῖ;” Δέν εἶναι ὅτι δέν ξέρει ὀρθογραφία. Οἱ ἄλλοι συμμαθητές φταῖνε, πού τήν ἀποσποῦν. Καί (γιά νά ἔχουμε καλό ἐρώτημα) “ἐσεῖς, γιατί δέν μαλώνετε τήν διπλανή μαθήτρια πού ἀπασχολεῖ τό παιδί μου;” Τό “μπαλάκι” εὔκολα γυρίζει στόν δάσκαλο! Αὐτός φταίει πού τό δικό μου τό παιδί ὑστερεῖ στήν ὀρθογραφία, ἄν τελικά πεισθῶ ὅτι ἔχει σωστό κριτήριο καί δεχθῶ ὅτι πράγματι τό παιδί μου ὑστερεῖ στήν ὀρθογραφία, τό ὁποῖο εἶναι καί τό πιό δύσκολο μέρος. Καί καταλήγω νά κατηγορῶ ἐν τέλει καί τόν διευθυντή, γιατί δέν ἐπιπλήττει τόν δάσκαλο, πού δέν ἐπιπλήττει τήν συμμαθήτρια, πού ἀποσπᾶ τήν προσοχή τοῦ δικοῦ μου (ἀλάθητου) παιδιοῦ! Μπορεῖ νά φταίει καί ὁ Ὑπουργός Παιδείας, δέν λέω, τό θέμα εἶναι νά ἀποδείξω ὅτι τό δικό μου τό παιδί δέν φταίει!
Καί σκεφτόμουν, ἀκούγοντας αὐτά, γιατί ἄραγε φοβόμαστε τό λάθος; Γιατί ἀντιστεκόμαστε τόσο σθεναρά στήν παρατήρηση τοῦ ἄλλου γιά μιά ἀδυναμία ἤ ἕνα λάθος ποῦ ἐπισημαίνει; Γιατί φοβόμαστε νά παραδεχθοῦμε ὅτι κάνουμε λάθη καί πώς τό δικό μας παιδί ἔχει κι αὐτό δικαίωμα νά κάνει λάθη καί νά ὑστερεῖ κάπου, μέχρι νά μάθει καί νά προχωρήσει; Γιατί τό ἀρνούμεθα μέ τόση σφοδρότητα καί στρέφουμε τίς εὐθῦνες σέ ἄλλους; Κατά βάθος δέν ξέρουμε τίς ἀδυναμίες του; Γεννήθηκε ἀλάθητο, γνωρίζοντας τά πάντα, ἐπειδή τό γεννήσαμε ἐμεῖς; Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι κατά βάθος ξέρουμε ποῦ ὑστερεῖ. Καί ὄχι μόνο τό ξέρουμε ἀλλά ἐνδέχεται νά εἴμαστε πολύ αὐστηροί καί ἀμείλικτοι μαζί του καί νά τό πιέζουμε στό σπίτι νά ξεπεράσει τήν ἀδυναμία του, πολλές φορές μέ βίαιο καί ἐπιβλαβῆ γιά τόν χαρακτῆρα του τρόπο. Τό πρόβλημά μας εἶναι νά μήν μαθευτεῖ στούς τρίτους αὐτή ἡ ἀδυναμία του. Γιατί δέν μᾶς ἐνδιαφέρει οὐσιαστικά νά βελτιωθεῖ τό παιδί. Ἄν μᾶς ἐνδιέφερε ἡ πρόοδός του, κάθε ἄνθρωπος πού θά μᾶς ὑπεδείκνυε τό πρόβλημά του θά ἦταν εὐεργέτης καί βοηθός μας. Ὁ φόβος μας εἶναι νά μήν “ξεπέσουμε” ἐμεῖς οἱ γονεῖς στά μάτια τῶν τρίτων γιατί “τολμήσαμε” νά ἔχουμε παιδιά μέ ἀδυναμίες καί ὄχι μικρούς φωστῆρες! Ἡ ἔλλειψη γυρίζει σέ μᾶς, γιατί φέρνει στό φῶς τυχόν δικές μας ἐλλείψεις. Καί ποῦ εἶναι τό κακό σέ αὐτό; Δέν ἔπρεπε νά μᾶς χαροποιεῖ κάθε ἐπισήμανση τοῦ λάθους, ὥστε νά μαθαίνουμε ποῦ βρισκόμαστε καί νά προχωροῦμε;
Γιατί ἔχουμε, ἄραγε, ταυτίσει τά παιδιά μας μέ τόν ἑαυτό μας; Τό βλέπουμε αὐτό πολύ ἔντονα, καθημερινά, κυρίως στίς μητέρες. Τό παιδί μας κι ἐμεῖς. Δέν ὑπάρχει προσωπική ζωή, πολλές φορές δέν ἔχει τόση σημασία γιά μᾶς οὔτε ὁ πατέρας. Ἡ “βιτρίνα” μας εἶναι τά παιδιά μας. Φτιάχνουμε ἐπιμελῶς μιά καλή εἰκόνα πρός τά ἔξω, γιά νά μήν μᾶς παίρνουν εἴδηση οἱ γύρω καί ὀχυρωνόμαστε ἀπό πίσω, πολεμῶντας μέ κάθε τρόπο τόν καθένα πού θά προσπαθήσει νά εἰσχωρήσει στήν «βιτρίνα» αὐτή καί νά καθαρίσει λίγο τό τζάμι! Γιατί ἀπαγορεύεται νά κάνουμε λάθη! Οὔτε ἐμεῖς, οὔτε τά παιδιά μας. Καί μεγαλώνουν τά παιδιά μας μέ τήν θεώρηση ὅτι δέν ἔχουν δικαίωμα νά κάνουν λάθος. Τούς ἔχουμε στερήσει τό δικαίωμα στό λάθος, γι’ αὐτό τούς ἔχουμε ἀποκόψει ἀπό τήν γνώση καί τήν ὑγεία. Τούς ἔχουμε στερήσει τό δικαίωμα νά ἀναζητοῦν τήν ὑγεία καί τήν ἰσορροπία τῆς ψυχῆς τους, μέ τό νά τούς καλλιεργοῦμε τήν βεβαιότητα ὅτι τά καθοδηγοῦμε σωστά καί δέν κάνουν ποτέ λάθη. Μέ τήν δική μας ὑποστήριξη καί ἐνθάρρυνση καθοδηγοῦνται σιωπηρά στήν καλλιέργεια μιᾶς κακῶς ἐννοουμένης αὐτοπεποίθησης, μιᾶς ψεύτικης εἰκόνας γιά τήν ἀλήθεια καί τόν ἑαυτό τους πού τούς στερεῖ τήν πραγματική αὐτοπεποίθηση, ἡ ὁποία θεμελιώνεται μέ τήν γνώση καί τήν ἐμπιστοσύνη κάπου ἔξω ἀπό αὐτούς. Καί ποῦ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά βρεῖ τήν Ἀλήθεια καί τήν ὄντως Γνώση, ἄν ὄχι στήν Ἐκκλησία; Ἄν δέν πᾶμε στό γιατρό θά βροῦμε τήν ὑγεία; Ὅταν ὅμως, ἡ ἀρρώστια θεωρεῖται ὑγεία, δέν θά ἀναζητήσουμε ποτέ τόν γιατρό καί τήν ἴαση.
Γιατί ἔχουμε τόσο δέος καί φόβο γιά τό λάθος; Πραγματικά ἀναρωτιέμαι.. Μήπως γιατί ἔχουμε μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας; Εἴμαστε ὅλοι ἀλάθητοι καί μετά κοροϊδεύουμε τόν Πάπα, πού διεκδικεῖ τό ἀλάθητο; Εἶναι κακό νά πῶ ὅτι ἔκανα λάθος; Εἶναι κακό νά ὑστερῶ κάπου; Στήν ἐργασία μου συνηθίζουμε νά λέμε ὅτι δέν κάνει λάθη μόνο αὐτός πού δέν δουλεύει. Ὅσοι ἐργάζονται ἀναπόφευκτα θά κάνουν καί λάθος. «Ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος βαλέτω τόν λίθον»! Ποιός μπορεῖ νά πεῖ γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι ἀναμάρτητος καί ἀλάθητος. Καί ἀφοῦ δέν παραδεχόμαστε ὅτι ἰσχυριζόμαστε πῶς εἴμαστε ἀλάθητοι, γιατί ἐναντιωνόμαστε στήν ἐπισήμανση τοῦ λάθους;
Μήπως γι’ αὐτό ἔχουμε τόσες «ἐκπτώσεις» σήμερα ὡς κοινωνία καί ἔχουμε ἐξαλείψει τήν διαχωριστική γραμμή τοῦ σωστοῦ καί τοῦ λάθους; Σήμερα, δέν ὑπάρχει κοινωνικά σωστό καί λάθος. Ἐφ’ ὅσον δέν ὑπάρχει Φάρος καί Ὁδοδείκτης, ὅ,τι θέλει ὁ καθένας εἶναι ἐλεύθερος νά τό κάνει. Κάθε τί πού ἀποδοκίμαζαν οἱ Πατέρες μας καί τό χαρακτήριζαν ὡς ἀσθένεια, σήμερα θεωρεῖται κοινωνικά ἀποδεκτό. Καί ἔχουμε γίνει ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὑπερευαίσθητοι, μή ἀντέχοντας ὁποιαδήποτε ἐπίπληξη ἤ παρατήρηση. Ἡ παρατήρηση θεωρεῖται στέρηση ἐλευθερίας! Ἡ παρατήρηση ὅμως, ὅσο κι ἄν δέν τήν ἀνεχόμαστε, εἶναι ἡ ὁδός γιά νά γίνουμε ἀλάθητοι. Γιατί εἶναι γνώση, εἶναι ἐμπειρία, εἶναι βελτίωση. Στήν ἐργασία μας ὁ καθένας, νομίζω, τό βλέπει πιό ἀνάγλυφα. Κάνω ἕνα λάθος καί μοῦ ἀνοίγεται ἕνα καινούριο παράθυρο στήν γνώση καί στήν βελτίωση τοῦ τρόπου πού ἐργάζομαι. Βεβαίως, ἐξαρτᾶται καί ἀπό τό λάθος καί τίς ἐπιπτώσεις του! Φοβόμαστε τά λάθη μέ τίς μεγάλες ἐπιπτώσεις, ἀλλά, ἕνας λόγος παραπάνω, νά χρειαζόμαστε τούς ἄλλους γιά νά μᾶς βοηθοῦν νά ἐντοπίζουμε καί νά προλαμβαίνουμε τά λάθη καί τίς συνέπειες.
Δέν ἰσχυρίζομαι ὅτι ὅλοι πρέπει νά κάνουμε λάθη καί νά φθάσουμε στό ἄλλο ἄκρο, νά γίνουμε παντελῶς ἀνεύθυνοι. Σέ καμμία περίπτωση. Αὐτό πού προσπαθῶ νά πῶ εἶναι ὅτι ἡ «δαιμονοποίηση» τοῦ λάθους, μᾶς ἔχει ὁδηγήσει τελικά στήν σκληροκαρδία, στήν ἀλαζονεία καί στήν ἔλλειψη σεβασμοῦ πρός τούς ἄλλους. Δέν μᾶς ἐνδιαφέρουν οἱ ἄλλοι, δέν μᾶς χρειάζεται ἡ γνώμη τους. Τούς θέλουμε δίπλα μας μόνο γιά νά μᾶς θαυμάζουν καί νά μᾶς ἐπαινοῦν. Στήν πραγματικότητα ὅμως, τούς χρειαζόμαστε τούς ἀνθρώπους, γιά νά προλαβαίνουμε τίς συνέπειες τῶν λαθῶν μας. Τά λάθη εἶναι ἀναπόφευκτα. Οἱ συνέπειες ὅμως, μπορεῖ καί νά μετριαστοῦν ἤ καί νά ἀποφευχθοῦν μέ τήν βοήθεια τῶν ἄλλων. Γιατί στό τέλος, ἀργά ἤ γρήγορα θά βρεθοῦμε μπροστά στήν πραγματικότητα καί θά δοῦμε τίς συνέπειες, ἀλλά μπορεῖ καί νά εἶναι ἀργά, τότε. Νά μήν μποροῦμε νά πάρουμε πίσω αὐτό πού κάναμε λάθος.
Κάθε φορά πού βρίσκομαι μπροστά σέ ἕνα λάθος, σκέφτομαι τό ἀνέκδοτο μέ τήν μύγα: «τί εἶναι χειρότερο νά βρεῖς μέσα στό σάντουϊτς πού τρῶς, ἀπό μιά μύγα; Νά βρεῖς μισή μύγα!», πού σημαίνει ὅτι τήν ἄλλη μισή τήν ἔχεις ἤδη φάει! Χίλιες φορές νά βρῶ ὁλόκληρο τό λάθος καί νά μπορῶ νά τό διορθώσω, ὅσο ἄσχημο καί νά εἶναι, παρά νά δῶ τό «μισό» καί νά μήν μπορῶ νά ἐπανορθώσω!
Μαρίνα Διαμαντῆ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Φύλλου 198
Φεβρουάριος 2019
