Ἡ σχέση Ἑλληνισμοῦ καί Χριστιανισμοῦ στά ἔργα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου
Τή 17η Ἰουνίου τοῦ 1896 προβαίνει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος (1846-1920) σέ μιά ὁμιλία μέ θέμα «Περί τῆς Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας ὡς παιδαγωγοῦ τῶν Ἑλλήνων πρός τόν Χριστιανισμόν». Σέ αὐτή τήν ὁμιλία ἀναπτύσσει συστηματικά δομημένες τίς θέσεις του γιά τή σχέση Ἑλληνισμοῦ καί Χριστιανισμοῦ. Ἡ ὁμιλία, ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος στήν ἀρχή, εἶναι τό ἀποτέλεσμα πολυετοῦς μελέτης καί συγκέντρωσης ὑλικοῦ ἀπό τούς σοφούς καί φιλοσόφους της Ἀρχαίας Ἑλλάδος σέ ὅ,τι ἀληθινό εἶπαν γιά τόν Θεό, τήν ψυχή καί τήν ἀρετή. Ἐμπλουτισμένη μέ λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Ἁγίων Πατέρων, ὥστε νά ὑπάρχει μέτρο σύγκρισης, ἡ συλλογή αὐτή ἐκδόθηκε σέ δύο τόμους μέ τόν τίτλο Ἱερῶν καί φιλοσοφικῶν λογίων θησαύρισμα, ὁ μέν πρῶτος τόμος τό 1895-1896 καί ὁ δεύτερος τό 1896. Ἡ μελέτη τῶν Ἑλλήνων φιλοσόφων ἔπεισε τόν Ἅγιο Νεκτάριο γιά τόν πραγματικό πόθο τους στήν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας, ὁ ὁποῖος τούς ὁδήγησε στήν ἀληθινή φιλοσοφία καί τελικά στήν ἀποδοχή τῆς σαρκωμένης Ἀλήθειας, τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ.
Ἔτσι ὁ Ἅγιος βρίσκει ποικίλα λόγια θαυμασμοῦ γιά τήν Ἑλληνική Φιλοσοφία. Ἀναφέρω μόνο τά κατά τήν ἐκτίμησή μου πιό ἐντυπωσιακά. Μέσῳ τῆς Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας φάνηκε ἡ «τελεία τοῦ ἀνθρώπου εἰκών», «τὸ ὕψoς τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας, τὸ βάθος τῶν ἐννοιῶν, ἡ ἰσχὺς καὶ τὸ κάλλος τοῦ λόγου» καί ἐνί λόγῳ ἡ «θειότης τοῦ ἀνθρώπου». Ὑπῆρξε «θεμελιώδης ἀρχή τῆς ἀληθοῦς ἀναπτύξεως καί μορφώσεως», «διδάσκαλος τῆς ἀληθείας» καί τελικά «παιδαγωγός τῆς ἀνθρωπότητος εἰς Χριστόν».