ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Διάνοια καί Νοῦς, διχοτομημένα ἀπό τήν Δύση!

Ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς καλεῖ νά ἀγαπᾶμε τόν Θεό «ἐξ ὅλης τῆς καρδίας», «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς», «ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος» καί «ἐξ ὅλης τῆς διανοίας» (Λουκ. 10, 27). Τό ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συνδυάζεται μέ τήν καρδιά, τήν ψυχή καί μέ τήν ἰσχύ μας φαίνεται λογικό. Ἀλλά αὐτό τό «ἐξ ὅλης τῆς διανοίας» ἠχεῖ παράξενα στά αὐτιά μας σήμερα. Ἡ ἀνθρώπινη διάνοια, ἔτσι ὅπως γίνεται κατανοητή στίς μέρες μας, προφανῶς ἔχει συσσωρεύσει στό διάβα τῆς ἱστορίας τόσα σκουπίδια, τόσα ἐπιβαρυντικά στοιχεῖα πού μᾶς μοιάζει ἀδύνατο νά τή συνδυάσουμε μέ τήν ἀγάπη.

Ἔκφραση αὐτῆς τῆς περιπετειώδους πορείας τῆς διάνοιας στήν ἱστορία εἶναι καί ὁ αὐστηρός καί ἀπόλυτος διαχωρισμός πού γίνεται ἀπό πολλούς θεολόγους ἀνάμεσα στή διάνοια καί τό νοῦ. Ὁμιλῶντας γιά δύο πραγματικότητες, τό κτιστό καί τό ἄκτιστο, γιά δύο γνώσεις, γιά δύο γνωστικά ὄργανα, τονίζουν ὅτι ἡ διάνοια ὡς γνωστικό ὄργανο τοῦ ἀνθρώπου εἶναι γιά τή γνώση τῆς κτιστῆς πραγματικότητας, τή γνώση αὐτοῦ τοῦ κόσμου μέσα στόν ὁποῖο ζοῦμε, ἐνῶ ὁ νοῦς εἶναι γιά τή γνώση τῆς ἄκτιστης πραγματικότητας, γιά τή γνώση τοῦ Θεοῦ. Ἡ διανοητική γνώση ἀφορᾶ βασικά τήν ἐπιστήμη καί εἶναι ἀνεξάρτητη ἀπό τήν πνευματική πρόοδο τοῦ ἀνθρώπου, ἐνῶ ἡ γνώση πού ἀφορᾶ τό νοῦ, συνδέεται ἄμεσα μέ τήν πνευματική ζωή. Εἶναι ἐκείνη ἡ γνώση πού ἐξαρτᾶται ἀπό τήν κάθαρση τοῦ νοῦ καί τῆς καρδιᾶς, ἀπό τήν ἐπιστροφή τοῦ νοῦ στήν καρδιά. Μόνο τότε γίνεται δυνατή, ὅταν ὁ ἄνθρωπος μέσῳ τῆς ἀσκητικῆς μεθόδου τῆς Ὀρθοδοξίας καταφέρνει νά ἐκριζώσει τά πάθη του. Γενόμενος ἀπαθής, γίνεται δεκτικός τοῦ Θεοῦ, τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Μέσῳ αὐτῆς τῆς ὁδοῦ γίνεται κατοικητήριο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

ΠΛΑΝΗ Ο ΚΑΘΑΓΙΑΣΜΟΣ ΔΥΟ ΑΓΙΩΝ ΠΟΤΗΡΙΩΝ ΣΕ ΜΙΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ!

Ἡ προϊστορία αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου

Ἕνας παλαιός μαθητής μου στό Ἐκκλησιαστικό Λύκειο Ἀθηνῶν, καί σήμερα πρωτοπρεσβύτερος σέ ὅμορη Μητρόπολη τῶν Ἀθηνῶν, μέ πολύ συνειδητοποιημένη ποιμαντική διακονία, μέ εἶχε ρωτήσει πρίν ἀπό δύο χρόνια ἄν εἶναι δυνατόν νά καθαγιάζονται δύο ἤ περισσότερα Ἅγια Ποτήρια σέ μιά Θ. Λειτουργία, γιατί ὁ ἴδιος εἶχε ἰδεῖ μέ τά μάτια του σέ ἐνορίες τῆς Καστοριᾶς καί τοῦ λεκανοπεδίου τῆς Ἀττικῆς νά εἰσοδεύονται κατά τήν Μεγάλη Εἴσοδο δύο Ἅγια Ποτήρια! Τοῦ εἶχα ἀναπτύξει τότε προφορικά τήν ἐπιχειρηματολογία μου, ἀποδεικνύοντας  ὅτι αὐτό εἶναι ἀπαράδεκτο, καί λογικά καί θεολογικά καί ἐκεῖνος μέ παρεκάλεσε νά δημοσιεύσω αὐτά διότι –ὅπως μοῦ εἶπε– ἔχει προκληθεῖ μεγάλη σύγχυση ἐπί τοῦ προκειμένου.

Τότε, δέν θεώρησα τό θέμα ἐπεῖγον, μοῦ φάνηκε, μάλιστα, καί ὑπερβολικός ὁ φόβος του γιά τήν ἐξάπλωση μιᾶς τόσο αὐτονόητα παράλογης καί ἀθεολόγητης τελετουργικῆς πράξεως, καί, δεδομένων τῶν πολλῶν ὑποχρεώσεών μου, τό πρᾶγμα ἔμεινε σέ ἐκκρεμότητα.

Ὅμως, πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες, πληροφορήθηκα καί ἀπό ἄλλα πρόσωπα ὅτι ἡ ἀπίστευτη αὐτή τελετουργική αὐθαιρεσία πραγματοποιήθηκε καί σέ κεντρικό Ναό τῶν Ἀθηνῶν(!), ὁπότε θεώρησα ὑποχρέωσή μου νά ἀσχοληθῶ μέ αὐτήν κατά ἀπόλυτη προτεραιότητα, στά πλαίσια, μάλιστα, τῆς εἰδικῆς στήλης τοῦ περιοδικοῦ μας, τῆς ἀφιερωμένης στήν συζήτηση Τελετουργικῶν Ἐρωτημάτων.

Περιγραφή τῆς Τελετουργικῆς παρεκτροπῆς

Κατ’ ἀρχάς, πρίν προχωρήσω στήν ἀνασκευή τῆς ἀνωτέρω Τελετουργικῆς παρεκτροπῆς, εἶναι ἀνάγκη νά περιγράψω λεπτομερέστερα τό πρόβλημα, καί γιά κείνους –κυρίως λαϊκούς– πού δέν ἔχουν ἰδιαίτερη ἐξοικείωση μέ τήν Τελετουργική ἀλλά καί γιά τούς Κληρικούς, πού δέν συνέπεσε νά ἀντιληφθοῦν τό θέμα.

ΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΗ,

ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΟΙ ΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ;

Ἡ σύγχυση καί, κατ’ ἐπέκτασιν ὁ µαρασµός καί ἡ δυστυχία τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς µας ὀφείλεται, κυρίως, στήν ἀπώλεια τοῦ Μοναδικοῦ πνευµατικοῦ προσανατολισµοῦ, τόν ὁποῖον ἀντικατέστησε ὁ ἄκρατος  ὑποκειµενισµός καί οἱ ἀπολύτως ὑποκειµενικές ἐπιλογές τοῦ κάθε ἀνθρώπου στά πάντα, ἀκόµη καί στήν ἐπιλογή µιᾶς ἄλλης ψυχολογικῆς καί ἀνατοµικῆς ταυτότητος, ἀπό ἐκείνη πού ἔλαβε «ἐκ κοιλίας µητρός του», κάτι πού µέχρι χθές ἦταν καί ἐθεωρεῖτο ἀφύσικο!

Σέ µιά ἐποχή, λοιπόν, πού ὁ καθένας “προσανατολίζεται” ὅπου νοµίζη, δέν εἶναι δυνατόν νά ἀναζητηθῆ αὐτοσυνειδησία, συναντίληψη, συνεννόηση, καί, βεβαίως, εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρξη Ἀγάπη, πού εἶναι τό ὀξυγόνο, τό φυσικό περιβάλλον ἀλλά καί Ἐκείνη πού συγκροτεῖ τόν Ἄνθρωπο, καί τοῦ προσφέρει τήν δυνατότητα νά γίνη κατά Χάριν θεάνθρωπος!

Τό τραγικό εἶναι ὅτι δέν ἀνησυχοῦµε ἀναπνέοντας καθηµερινά αὐτόν τόν πλουραλισµό τῶν “προσανατολισµῶν”, καί,  ὄχι µόνο δέν ἀνησυχοῦµε, ἀλλά, σιγά-σιγά, µέ τήν καθηµερινή “πλύση τοῦ ἐγκεφάλου” μας, πού δεχόµαστε ἀπό τίς  πολυάριθµες Σειρῆνες τῆς διεστραµµένης Κρατικῆς ποιµαντικῆς, καταντήσαµε νά θεωροῦµε ἀπολύτως φυσική καί κεκτηµένο δικαίωµά μας αὐτήν τήν ἐπιλογή τῆς διαφορετικότητος, κάποιοι δέ –νοσηρά θρησκευόµενοι– προσπαθοῦν νά τήν συναριθµήσουν καί στούς καρπούς τῆς ἐλευθερίας!