«Ἡ ἰδέα µιᾶς Χριστιανικῆς Κοινωνίας»
Τόν προηγούµενο µῆνα εἴχαµε ἀναφερθεῖ στόν ἐλλειπτικό καί ἀντιφατικό τρόπο µέ τόν ὁποῖο ἡ Ἑλληνική ἐκκλησιαστική ἱστοριογραφία ἐπιχείρησε νά ἀναλύσει καί νά κατηγοριοποιήσει τίς σχέσεις Ἐκκλησίας καί Κράτους κατά τήν Βυζαντινή ἐποχή. Τό πρόβληµα, ὅµως, τῶν σχέσεων µεταξύ Ἐκκλησίας καί Κράτους ἤ εὐρύτερα Ἐκκλησίας καί κοινωνίας παρουσιάζεται ἐδῶ καί ἀρκετούς αἰῶνες ὑπό διαφορετικούς ἱστορικούς ὅρους. Πλέον, ἡ πλειοψηφία τῶν συγχρόνων ἀνθρώπων ἔχει µιά χαλαρή καί µᾶλλον συναισθηµατική ἤ ἁπλῶς ἐθιµική σχέση µέ τήν Ἐκκλησία, συνδυαζόµενη µέ µιά ἀσαφῆ εἰκόνα γιά τά δόγµατά της καί µιά ἀµήχανη ἀµφιβολία γιά τόν τρόπο µέ τόν ὁποῖο αὐτά πρέπει νά ἑρµηνευθοῦν σήµερα. Ὅσοι δέ ἐπιδιώκουν µέ ἐπίγνωση νά µείνουν σταθεροί στήν πατροπαράδοτη πίστη ἀντιµετωπίζουν συνεχῶς πρωτόγνωρα ἐρωτήµατα πού δέν φαίνεται, ἐκ πρώτης ὄψεως τοὐλάχιστον, νά ἔχουν ἀπασχολήσει τούς παλαιότερους µέ συνέπεια ἡ ὀρθή λύση τους νά µήν εἶναι προφανής καί ἀναµφισβήτητη.
Ἐν ὄψει αὐτῶν, ἔχει, ὅπως πιστεύουµε, ἀξία νά ἀναφερθοῦµε µέ ἀρκετή συντοµία στίς ἀπόψεις τοῦ Thomas Stearns Elliot, τοῦ µεγάλου Ἀγγλοσάξωνα ποιητῆ καί δοκιµιογράφου (1888-1965) σχετικά µέ τό πρόβληµα τῶν σχέσεων µεταξύ Ἐκκλησίας καί Κράτους, ἤ, εὐρύτερα, Ἐκκλησίας καί κοινωνίας στή σύγχρονη ἐποχή, ὅπως αὐτές διατυπώθηκαν σέ ἕνα δοκίµιό του ὑπό τόν τίτλο «Ἡ ἰδέα µιᾶς Χριστιανικῆς Κοινωνίας» («The idea of a Christian Society», ἔκδ. 1940). Εἶναι ἀληθές ὅτι ὁ Ἔλλιοτ συνέγραψε τό δοκίµιό του αὐτό λίγο πρό τῆς ἐνάρξεως τοῦ Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, ὅµως, πολλές ἀπό τίς παρατηρήσεις καί τίς σκέψεις του εἶναι ἐπίκαιρες, τόσο διότι ἡ δική µας ἐποχή παρουσιάζει σηµαντικές ὁµοιότητες µέ τήν ἐποχή ἐκείνη, ὅσο καί διότι, ὅσον ἀφορᾶ εἰδικότερα σέ ἐµᾶς τούς Ἕλληνες, ἡ Ἀγγλία καί εὐρύτερα οἱ Δυτικές χῶρες προηγήθηκαν στήν «ἰδιωτικοποίηση τῆς θρησκείας» ἐν σχέσει µέ τή δική µας Χώρα, ὅπου µόλις πρόσφατα ἄρχισε νά ἀναπτύσσεται εὐρύτερα ἡ συζήτηση γιά τό λεγόµενο «οὐδετερόθρησκο» ἤ «φιλελεύθερο» κράτος καί γιά τήν κατηγοριοποίηση τῆς θρησκευτικῆς πίστης ὡς αὐστηρά «ἰδιωτικοῦ θέµατος», ὅπως διδάσκει τό πολιτικό δόγµα τοῦ «φιλελευθερισµοῦ» (liberalism).