Ποῦ χάθηκαν οἱ νέοι μας;
Ἀδελφοί μου, τό ἐλεύθερο τῆς βουλήσεως νομίζω ὅτι ἀποτελεῖ τό ὕψιστο χάρισμα μέ τό ὁποῖο προικίσθηκε ὁ ἄνθρωπος καί ὅπως ἑρμηνεύεται πατερικά αὐτή εἶναι ἡ ἰδιότητα τοῦ «κατ’ εἰκόνα».
Αὐτό τό σπουδαῖο χάρισμα ὑπῆρξε, οὐσιαστικά, τό διακύβευμα τῆς περιόδου πού προηγήθηκε τοῦ φετεινοῦ Πάσχα καί τῶν ἡμερῶν πού ἀκολούθησαν.
Ὅλοι δοκιμασθήκαμε αὐτήν τήν περίοδο, χωρίς ἐξαίρεση, καί ἡ στάση πού κρατήσαμε μᾶς κατατάσσει ἀνάλογα. Ἔτσι ὑπήρξαμε ἀγωνιστές, δειλοί, χλιαροί, ἤ ἀδιάφοροι. Σίγουρα πήραμε θέση, εἴτε τό καταλάβαμε εἴτε ὄχι, γιατί ἀγώνας ὑπῆρξε.
Κατά τά φαινόμενα, αὐτοί πού πάλεψαν γιά τό ἀκριβότερο «πετράδι τοῦ στέμματος» τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, ἦταν οἱ λιγότεροι. Ἄν θά ἔλεγα ἐλάχιστοι, πιθανότατα νά πετύχαινα ἀκριβῶς κέντρο.
Ἐκεῖνοι ὅμως ἀδελφοί μου πού ὑπῆρξαν ἄφαντοι σ’ αὐτόν τόν ἀγώνα, νομίζω πώς ἦταν οἱ νέοι. Δέν τούς εἴδαμε πουθενά, ὑπῆρξαν ἀπολύτως πειθαρχημένοι, παρ’ ὅλο πού αὐτοί ἦταν πού δεσμεύτηκαν περισσότερο ἀπό ὅλους.
Ὄχι μόνον αὐτόν τόν καιρό, ἀλλά ἴσως ὅλα αὐτά τά χρόνια πού ὁ λαός δοκιμάζεται, οἱ νέοι ἀπουσιάζουν ἐντελῶς ἀπό τίς ἐξελίξεις. Ἀπέχουν ἀπό τούς ἀγῶνες. Τούς θυμᾶμαι μόνον ἐκεῖνον τόν Δεκέμβριο πού ξεσήκωσαν τή χώρα διαμαρτυρόμενοι ὡς ἡ γενιά τῶν 750 εὐρώ, ἐνῶ σιώπησαν ὅταν ὑποβιβάσθηκαν σέ γεννιά τῶν 490 ευρώ (γιατί ἄραγε;).
Ἀναρωτηθεῖτε πότε θυμᾶστε τούς νέους μας νά παλεύουν γιά κάτι πού ἀξίζει νά ἀγωνίζεται κάποιος.
Καί γιατί ἀναφέρομαι στούς νέους; Μά γιατί ἀπό αὐτούς περιμένουμε νά ἀγωνισθοῦν γιά κατακτήσεις ἤ νά ἀντισταθοῦν ὅταν ἀπειλοῦνται οἱ ἀξίες. Οἱ νέοι εἶναι πού ἀγωνίζονται στούς στίβους ὅλου τοῦ κόσμου, κυριολεκτικά καί μεταφορικά. Οἱ νέοι ἐπιχείρησαν τήν λεγόμενη Ἀραβική Ἄνοιξη, αὐτοί πρωταγωνίσθησαν στίς πολύχρωμες ἐπαναστάσεις στόν ἀνατολικό κόσμο (ἄς παραβλέψουμε τούς πραγματικούς πρωταγωνιστές). Αὐτοί στρατεύονται ὅταν ὑπάρχει ἤ ἐπαπειλεῖται πόλεμος.
Ποιόν θά περιμέναμε νά δώσει ἀγώνα, τούς παπποῦδες, τούς ἀποκαμωμένους τῆς ζωῆς ἤ τούς χορτασμένους;
Ἀλήθεια, εἶναι ἄξιο θαυμασμοῦ τό γεγονός πῶς, οἱ νέοι ὑπῆρξαν οἱ πιό πειθαρχημένοι πολῖτες κατά τή διάρκεια τοῦ δίμηνου οἴκαδε ἐγκλεισμοῦ μας (ἔτσι τοὐλάχιστον ἔδειξε ἡ προσωπική μου ἐμπειρία). Καμμία ἀταξία δέν πρόσεξα, ἄν ἐξαιρέσουμε τά γεγονότα τῆς «πλατείας», πού συνέβησαν τώρα τελευταῖα, τά ὁποῖα ὅμως μπορεῖ νά ἀποδωθοῦν καί ἀλλοῦ. Θά μοῦ πεῖτε ὅτι αὐτή ἡ στάση εἶναι δεῖγμα κοινωνικῆς εὐθύνης, γιατί πρέπει νά τό στηλιτεύσουμε; Ἄς εἶναι.
Ἴσως φαινόμαστε προκατειλημμένοι, ἐπειδή εἶναι διαχρονικά καταγεγραμμένη ἡ ἀντιπαλότητα τῶν γενεῶν, τοὐλάχιστον ἀπό τότε πού στήν ἀρχαία Σπάρτη οἱ μεγαλύτεροι ἀντιλέγουν μέ τούς νέους γιά τά ἐπιτεύγματα καθ’ ἑνός, μέ τούς δεύτερους νά καταλήγουν στό ὑπέροχο «Ἄμμες δέ γ’ ἐσόμεθα πολλῶ κάρρονες», ἀλλά εἰλικρινά θά θέλαμε νά εἶναι διαφορετική ἡ πραγματικότητα.
Φοβᾶμαι πώς οἱ νέοι μας ὄχι μόνον ἄνευροι δείχνουν σήμερα, ἀλλά μᾶλλον ἀδιάφοροι γιά τά σπουδαῖα τοῦ βίου εἶναι. Σέ κάθε περίπτωση εἶναι εὔκολα διαχειρίσιμοι, διότι εἶναι ἰδιαίτερα ἐπιρρεπεῖς στήν παραπληροφόρηση, ἀφοῦ κατά βάση ἐνημερώνονται ἀπό τίς πηγές τοῦ διαδικτύου.
Οἱ νέοι μας εἶναι ἀσυζητητί προικισμένοι μέ προσόντα πού δέν συγκρίνονται μέ τούς ὁμολόγους τους καμμιᾶς ἄλλης ἐποχῆς, ἐξυπνότεροι, πιό μορφωμένοι, πιό ἐφευρετικοί, πιό πρακτικοί, ἀκόμη καί πιό ὄμορφοι στήν ὄψη. Ὅμως φοβᾶμαι πώς εἶναι λιγότερο τολμηροί, λιγότερο ἐπαναστατικοί στή διάθεση καί δυστυχῶς περισσότερο προβλέψιμοι.
Τό θέμα εἶναι σίγουρα τεράστιο, γιατί εἶναι κεφαλαιώδους σημασίας γιά κάθε κοινωνία ἡ ποιότητα τῶν νέων της καί οἱ καιροί ἔδειξαν πώς ἀπό ἐδῶ καί πέρα ἐπιβάλλεται περισσότερη ἐγρήγορση γιά τά σπουδαῖα.
Ὁ ἔλεγχος τῶν πολιτῶν στίς πράξεις τῆς Πολιτείας ἀποτελεῖ ἴσως τό βασικότερο συστατικό της Δημοκρατίας. Ὑπάρχει βέβαια ἡ Δικαιοσύνη, ὑπάρχει ἴσως καί ὁ Τύπος γιά νά ἀσκήσουν τόν ἔλεγχο, ἀλλά ὁ λαός εἶναι ὁ οὐσιαστικότερος κριτής γιατί ἐν ὀνόματί του ἀσκοῦνται ὅλες οἱ ἐξουσίες στόν τόπο. Καί τό δυναμικότερο κομμάτι τοῦ λαοῦ εἶναι οἱ νέοι καί ἀπό αὐτούς περιμένουμε νά κρίνουν τίς ἐπιλογές τῆς Πολιτείας.
Οἱ νέοι ὅμως δείχνουν πώς δέν ἐνδιαφέρονται ἰδιαίτερα γι’ αὐτόν τόν τόσο κρίσιμο ρόλο. Μᾶλλον προέχει γι’ αὐτούς ἡ κοινωνική δικτύωση καί ἡ ὡραία ἐμφάνιση στίς φωτογραφίες πού «ἀνεβάζουν» στό διαδίκτυο. Οἱ διεκδικήσεις τους φαίνεται πώς ἐξαντλοῦνται στά ἐλάχιστα, τά ὁποῖα θά τούς ἐξασφαλίσουν ἐφήμερο βίο καί ἀπολαύσεις κατά βάση τοῦ σώματος.
Ὄντας πράγματι ἔξυπνοι καί ἴσως ἐπειδή ἔχουν πεισθεῖ ὅτι ἡ ζωή εἶναι σύντομη, καί ἀκόμη συντομότερη ἡ νιότη, διεκδικοῦν ὅσα δέν ἀπαιτοῦν κόπο. Ἐπιδιώξεις περιορισμένες, λίγη γνώση, ἀπολαβές τόσες ὅσες θά ἐξασφαλίζουν βασικά τήν καλοπέραση, χαμηλοί στόχοι, καί συνειδητή ἴσως ἀδιαφορία ἀκόμη καί γιά τήν ἑρμηνεία τοῦ ὅρου «προκοπή».
Αὐτά ἀδελφοί μου εἶναι τά ἀποτελέσματα τοῦ σχολείου πού ὅπως γράφουν κάποιοι στούς τοίχους «φωτίζει μόνον ὅταν καίγεται», αὐτά εἶναι τά προϊόντα τῶν «ἀθέων γραμμάτων» πού λέει κι ὁ δάσκαλος ἀπ’ τό Κιλκίς, αὐτή εἶναι ἡ κατάληψη μιᾶς ναυαγισμένης οἰκογένειας, ὅπου ὁ καθένας ζητεῖ τά τοῦ ἑαυτοῦ του καί μόνον.
Κάποια ὡραία στήν ψυχή Βορειοηπειρώτισσα, ἀναφερόμενη στήν ἐπιβολή τοῦ ἄθεου κράτους στήν Ἀλβανία μοῦ ἔλεγε: «ὁ Χότζα ἔβαλε ἐμᾶς τούς νέους νά γκρεμίσουμε τίς ἐκκλησίες μέ τά χέρια μας». Λέτε νά ἦταν τυχαῖο; Ἔτσι πετυχαίνονται οἱ στόχοι οἱ καλοί, μέ ἐργαλεῖο τούς νέους.
Ἔλλειψαν οἱ νέοι μας αὐτόν τόν καιρό τῆς δοκιμασίας, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον. Μποροῦσαν καί μόνο μέ ἐφόδιο τήν καλῶς ἐννοούμενη νεανική τους τρέλα νά κάνουν τήν τόσο ἄνοστη ζωή τῶν Ἑλλήνων, αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, περισσότερο ἐνδιαφέρουσα καί λιγότερο μίζερη.
Ἀλλά αὐτά χρειάζονται καί συσπείρωση καί ποιό πρόσωπο ἤ ποιός φορέας ὑπάρχει γιά νά τούς συσπειρώσει; Κανείς, ὁ καθένας εἶναι μόνος του πιά. Μόνο το Facebook μπορεῖ νά τό πετύχει καί γιά τούς σκοπούς πού θέλει αὐτός πού μπορεῖ νά τό χειραγωγήσει.
Οἱ νέοι μας εἶναι ἡ ἐλπίδα τοῦ τόπου. Πάντα ἦταν. Ὅσο ὁ ἀγώνας σκληραίνει τόσο περισσότερό τούς χρειαζόμαστε. Τούς ἔχουμε ἀνάγκη ὡς τό δυναμικότερο κομμάτι τῆς κοινωνίας μας, ὡς τό ἐργατικότερο, ὡς τό παραγωγικότερο, ὡς τό περισσότερο ἀσυμβίβαστο.
Οἱ νέοι κάθε ἐποχῆς ἀναλαμβάνουν τό χρέος νά ὁδηγήσουν τή φυλή στά πεπρωμένα της καί δέν τούς πρέπει σήμερα, ἴσως περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά, νά παρακολουθοῦν ἀμέριμνοι.
Οἱ νέοι διαμορφώνουν τίς ἐξελίξεις, δέν τίς παρακολουθοῦν οὔτε ἐπιτρέπουν στόν ὁποιοδήποτε νά προδιαγράφει τό μέλλον, τό δικό τους μέλλον δηλαδή, χωρίς τή δική τους μετοχή.
Ὁ τόπος ἔχει ἀνάγκη τούς νέους σήμερα, περισσότερο ἀπό ποτέ.
Δημήτριος Κοσκινιώτης
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 214-215
Ἰούνιος-Ἰούλιος 2020