Ἡ ἔννοια «Πατήρ» καί ἡ ἔννοια «Προπάτωρ»
Στίς δεκαπέντε τοῦ µηνός Δεκεµβρίου γιορτάζουµε τήν Κυριακή τῶν ἁγίων Προπατόρων µας. Ἐξ ἀφορµῆς αὐτῆς τῆς πανηγυρικῆς γιορτῆς θά θέλαµε νά κάνουµε κάποια διευκρίνηση καί ἐπεξήγηση ὅσον ἀφορᾶ στούς ἐκκλησιαστικούς ὅρους «Πατήρ», «Προπάτωρ» ἀλλά καί «Θεοπάτωρ».
Ἀκολουθῶντας τήν πραγµατική καί ἀληθινή σηµασία τῶν λέξεων (ἐτυµολογία) θά µπορούσαµε νά σηµειώσουµε τά ἑξῆς:
Προπάτορες εἶναι ὅλοι οἱ ἅγιοι, µέ πρώτους χρονολογικά τούς πρωτοπλάστους ἁγίους προπάτορές µας Ἀδάµ καί Εὔα, πρό τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἅγιοι Πατέρες εἶναι ὅλοι ὅσοι ἁγίασαν µετά τήν Γέννηση Τοῦ Κυρίου µας ἐπί τῆς γῆς.
Ἔλαβαν, δηλαδή, αὐτοί, οἱ ἅγιοί µας, τήν Πατρική ἰδιότητα ἀπό Τόν Οὐράνιο Πατέρα ὅλων.
Οἱ µέν πρῶτοι, οἱ πρό Αὐτοῦ, ἔζησαν πρίν ἀπό τήν Ἐνσάρκωση τοῦ Δευτέρου Προσώπου τῆς Παναγίας Τριάδος. Γι’ αὐτό τόν λόγο καί ἡ ἐτυµολογία τῆς λέξης, προ- (πρίν) τόν Πατέρα, Πατέρας.
Μετά τόν Ἐρχοµό Του, ἔλαβαν τήν ἰδιότητά Του αὐτή ὅλοι ὅσοι ταύτισαν τήν ζωή τους µέ Ἐκεῖνον.
Αὐτή ἡ προσφώνηση ὅµως, πρέπει νά διευκρινιστεῖ, δίδεται µόνο σέ Κληρικούς ἁγίους, Πνευµατικούς ὁδηγούς, πού ἔχουν τό χάρισµα τῆς Ἱερωσύνης καί τήν εὐθύνη τῆς καθοδήγησης τῶν ἀνθρώπων.
Καί ὅπως φανερώνεται ἀπό τήν µεγάλη γιορτή στίς 15 Δεκεµβρίου, εἶναι ἰδιότητα ὄχι µόνο τῶν ἐγγάµων ἁγίων ἀλλά καί τῶν ἀγάµων ἐφ’ ὅσον ὅλοι αὐτοί, σέ ὅλη τους τή ζωή, ἐφάρµοσαν καί ἐργάστηκαν καί ένσάρκωσαν ὅλες τίς ἐντολές πού Ἐκεῖνος παρέδωσε.
Ἀφήσαµε γιά τό τέλος τήν λέξη «Θεοπάτωρ» τῆς ὁποίας ἡ ἔννοια εἶναι προφανής στό ὡραιότατο δοξαστικό Θεοτοκίο τοῦ Δ΄ ἤχου, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαµασκηνοῦ:
«Ὁ διά Σέ Θεοπάτωρ Προφήτης Δαυΐδ, µελωδικῶς περί σοῦ προανεφώνησε τῷ µεγαλεῖα Σοι Ποιήσαντι· Παρέστη ἡ Βασίλισσα ἐκ δεξιῶν Σου. Σέ γάρ Μητέρα πρόξενον Ζωῆς ἀνέδειξε ὁ ἀπάτωρ ἐκ σοῦ ἐνανθρωπήσαι εὐδοκήσας Θεός, ἵνα τήν ἑαυτοῦ ἀναπλάσει εἰκόνα, φθαρεῖσαν τοῖς πάθεσι καί τό πλανηθέν ὀρειάλωτον εὑρών πρόβατον, τοῖς ὤµοις ἀναλαβών τῷ Πατρί προσαγάγει καί τῷ ἰδίῳ θελήµατι ταῖς οὐρανίαις συνάψῃ δυνάµεσι καί σώσει , Θεοτόκε , τόν κόσµον Χριστός ὁ ἔχων Τό µέγα καί πλούσιον Ἔλεος».
Δηµήτρης Νεαπολίτης
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» - Ἀρ. Τεύχους 208
Δεκέμβριος 2019
