Συμβολή στον ἑορτασμό τῆς 28ης Ὀκτωβριου 1940
ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ
ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ
Δημοσιεύουμε κατωτέρω, ἕνα ἱστορικό Διάγγελμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Δαμασκηνοῦ μέ ἡμερομηνία 12 Ὀκτωβρίου 1944, ἐπί τῇ ἀπελευθερώσει τῶν Ἀθηνῶν ἀπό τήν Γερμανική Κατοχή.
Ἡ δημοσίευση συνδυάζεται μέ τόν ἐντός τοῦ μηνός ἑορτασμό τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940, ἡμερομηνίας ἐνάρξεως τῆς ἀντιστάσεως τῆς Πατρίδος μας στόν φασιστικό ἄξονα Ἰταλίας-Γερμανίας.
Τό Διάγγελμα τοῦ Ἐθνάρχου Ἀρχιεπισκόπου Δαμασκηνοῦ εἶχε διασωθεῖ στό προσωπικό Ἀρχεῖο τοῦ μακαριστοῦ π. Ἐμμανουήλ Βολουδάκη, ὁ ὁποῖος διηκόνησε τόν Ναόν μας, τοῦ Ἁγίου Νικολάου Πευκακίων Ἀθηνῶν (ὡς Διάκονος, Ἐφημέριος καί, μετέπειτα Προϊστάμενος), ἀπό τοῦ ἔτους 1935 ἕως τοῦ ἔτους 1987. Τό ἔγγραφο μέ τό ἱστορικό Διάγγελμα εἶναι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καί, μάλιστα, φέρει στήν ὀπισθία του ὄψη ἴχνη ἀπό τήν τότε τοιχοκόλλησή του, ἀπό τήν ὁποία καί ἀπεσπάσθη. Ἡ φωτογραφία, πού παραθέτουμε, εἶναι ἀπό αὐτό τό παλαιό πρωτότυπο.
π. Β. Ε. Β.
Ἐν Ἀθήναις τῇ 12 Ὀκτωβρίου 1944
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
Πρός τόν εὐσεβῆ Ἑλληνικόν Λαόν
Ἀδελφοί,
Εὐφραινέσθω πᾶν τό ἑλληνικόν· πάντες κροτήσατε χεῖρας· ἀλλαλάξατε τῷ Θεῷ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως, ὅτι έμακροθύμησεν ἐπί τόν εὐσεβῆ Ἑλληνικόν Λαόν καί ἐπήκουσε τήν εὐλαβῆ δέησιν αὐτοῦ.
Ἀπό σήμερον ἡ Πρωτεύουσα εἶναι ἐλεύθέρα καί μετ’ αὐτῆς δύναται νά λεχθῇ, ὅτι καί ἡ Ἑλλάς πᾶσα ἠλευθερώθη. Ὁ βαρύς ἐφιάλτης τῆς Κατοχῆς διελύθη. Ὁ ἥλιος τῆς χαρᾶς, μετά τόσους μακρούς μῆνας δοκιμασιῶν, δακρύων
καί πένθους, καταυγάζει καί πάλιν τάς ψυχάς ὅλων καί ἡ ἀγαλλίασις διογκώνει τά ἑλληνικά στήθη εἰς ἕνα ἀπέραντον, βαθύν, στεναγμόν ἀνακουφίσεως. Ἡ Κυανόλευκος τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, πανσεβάσμιον Σύμβολον τῶν εὐγενεστάτων Ἰδεωδῶν, τῶν ἀπείρων θυσιῶν καί τῶν σκληρῶν ἀγώνων τοῦ Χριστιανικοῦ Ἑλληνισμοῦ ὑπέρ τῆς προόδου καί τοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀνθρωπότητος, ἀπηλλάγη τέλος ἀπό τήν κακήν γειτονίαν ξένων συμβόλων καί κολποῦται ὑπερήφανος ἐπί τοῦ Ἱστορικοῦ Βράχου τῆς Ἀκροπόλεως, ἀναρριπίζουσα τόν Ἀδελφικόν χαιρετισμόν πρός τά ἀπελευθερωθέντα τμήματα τῆς Πατρίδος καί τήν Ἀψευδῆ ἐπαγγελίαν τῆς ταχείας καί πλήρους ἐθνικῆς ἀποκαταστάσεως.
Εἶναι ἡμέρα ἑορτῆς καί πανηγύρεως ἡ σημερινή ἀναστάσιμος ἡμέρα. Ἂς προσέλθωμεν πάντες, ἐνθουσιώδεις ἑορτασταί, καί ἂς πανηγυρίσωμεν τό πανευφρόσυνον γεγονός ἀξίως καί πρεπόντως. Κανείς ἂς μή ὑστερήση τοῦ ἑορτασμοῦ. Καί ὁ χθεσινός ἡρωϊκός μαχητής τοῦ μετώπου, τοῦ ὁποίου ἐφείσθησαν αἱ ἐχθρικαί σφαίραι καί ὁ σημερινός πρόμαχος “τῆς Ἐλευθερίας, ὁ ὁποῖος ἐκράτησεν ὑψηλά τήν σημαίαν τῆς ἐθνικῆς τιμῆς· καί ὁ δεινοπαθήσας ἀστός καί ὁ ταλαιπωρηθείς ἀγρότης καί ὁ δοκιμασθείς ἐργάτης· καί ὁ ἐπιστήμων καί ὁ χειρώναξ· Ἀκόμη καί ὅσοι θρηνοῦν τήν ἀπώλειαν προσφιλέστατων οἰκείων εἴτε εἰς τά πεδία τῶν μαχῶν εἴτε εἰς τά μετόπισθεν–πάντες, λησμονοῦντες τά κατ’ ἰδίαν παθήματα, ἂς μετάσχουν τῆς ἑορτῆς καί ἂς μερισθοῦν, προθύμως καί ἀγογγύστως, τήν χαράν τῆς σημερινῆς ἡμέρας. Ἂς περιπτυχθῶμεν ἀλλήλους, ἐν ἀγάπη ἀδελφικῇ - καί ἂς ἀνταλλάξωμεν θερμόν ἀναστάσιμον ἀσπασμόν.
ΙΙ
Εἰς μίαν τοιαύτην ἡμέραν πανελλήνιου εὐφροσύνης δέν δύνανται νά ἔχουν θέσιν, μνησίκακοι σκέψεις, φιλέκδικοι ροπαί καί ἰδιοτελεῖς διαθέσεις. Ὁλόκληρος ὁ κόσμος, συμμαχικός καί οὐδέτερος, ἔχει ἐστραμμένα πρός ἡμᾶς τά βλέμματά του. Αἱ Σκιαί τῶν τιμίων Νεκρῶν μας παρακολουθοῦν μέ ἀγωνίαν τά διαδραματιζόμενα ἱστορικά γεγονότα. Ἤραμεν νίκην περιφανῆ ἐπί τῶν ἐχθρῶν. Ὑπολείπεται νά κερδίσωμεν τήν μάχην κατά τοῦ ἑαυτοῦ μας καί νά διευθετήσωμεν εἰρηνικῶς καί κοσμίως τά πράγματα τοῦ ἐθνικοῦ οἴκου, ἀναδεικνυόμενοι ἄξιοι τῆς Ἐλευθερίας, ἄξιοι τῶν περιστάσεων, ἄξιοι τῶν προσδοκιῶν τῶν μεγάλων φίλων μας.
Ἀπό τό σημεῖον, εἰς τό ὁποῖον εὑρισκόμεθα, δυνάμεθα νά διακρίνωμεν σαφῶς τήν τελικήν ἐπικράτησιν τῶν ἐθνικῶν δικαίων.
Ἡ μεγάλη στιγμή προσεγγίζει. Εἶναι ἀνάγκη νά προπαρασκευασθῶμεν ψυχικῶς διά τήν κρίσιμον φάσιν τοῦ ἀγῶνος. Διότι ό ἀγών ἐκρίθη μέν ὁριστικῶς καί μάλιστα μετά τήν ἀποτίναξιν τοῦ ζυγοῦ τῆς Κατοχῆς, ἀλλά δέν ἐτερματίσθη εἰσέτι διά τήν Ἑλλάδα. Ἔχομεν νά διανύσωμεν μακράν ὁδόν οὔτε κατά πάντα λείαν οὔτε πανταχοῦ εὐχερῶς βατήν. Εἰς τάς ἀτραπούς τοῦ μέλλοντος καιροφυλακτοῦν ποικίλοι κίνδυνοι καί ἄγρυπνον ἐνεδρεύει τό μῖσος τῶν ὑπούλων ἐχθρῶν τοῦ Ἔθνους, θά ἔσπευδον οὗτοι νά ἐπωφεληθοῦν ἀπό οἱονδήποτε σφάλμα ἡμῶν διά νά καταφέρουν τό καίριον πλῆγμα κατά τῆς πατρίδος. Δέν ἔχομεν δέ ἡμεῖς τό δικαίωμα νά ύποβοηθήσωμεν τά σχέδια τῶν ἀδυσωπήτων προαιωνίων ἐχθρῶν της.
Ἂς γίνη πάντων συνείδησις ἡ πίστις, ὅτι θά κατισχύσωμεν πάσης ἐναντιότητος καί θ’ ἀποκομίσωμεν τόν στέφανον τῆς δικαιώσεως. Ἰδοῦ ἐκεῖνοι, οἱ χθές ἐπηρμένοι, «συνεποδίσθησαν καί ἔπεσαν, ἡμεῖς δέ ἀνέστημεν καί ἀνορθώθημεν, ὅτι ἄνδρα αἱμάτων καί δόλιον, ὅπως λέγει ὁ Δαυΐδ, βδελύσσεται Κύριος», ταπεινούς δέ κρατύνει καί μεγαλύνει.
Ἀδελφοί,
Δεῦτε πάντες εἰς τόν Νυμφῶνα τῆς χαρᾶς. Ἂς εὐχαριστήσωμεν τόν Κύριον, ὅτι ἐπέτρεψεν εἰς ἡμᾶς τήν εὐφροσύνην τῆς ἀρχομένης ἱστορικῆς δικαιώσεως. Ἂς ἀτενίσωμεν μέ ἀκλόνητον πίστιν πρός τό μέλλον, τό λαμπρόν μέλλον, τῆς Φυλῆς οἷον διαγράφεται εὐκρινῶς ὑπό τό φέγγος τῆς Ἐλευθερίας καί τῶν ἐλπίδων, τάς ὁποίας ἐπιδαψιλεύει πλουσίως ὁ ἥλιος τῆς μεγάλης αὐτῆς ἡμέρας. Ἂς στρέψωμεν δέ -πάντες εὐλαβῆ τήν σκέψιν πρός τούς ἥρωας τῶν καλῶν ἀγώνων, ἀπελθόντας καί παρόντας καί ἂς ἀναλάβωμεν ἐνώπιον αὐτῶν καί τῆς Ἱστορίας τήν ἱεράν ὑποχρέωσιν νά βαδίσωμεν, ἡνωμένοι καί ἰσχυροί ἐν τῇ ἀγάπῃ καί τῇ ὁμονοίᾳ πειθαρχοῦντες εἰς τήν Κυβέρνησιν τῆς Ἐθνικῆς Ἑνότητος πρός κατάκτησιν τῶν πεπρωμένων τοῦ Ἔθνους ὑπό τήν σκέπην τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας καί τήν εὐλογίαν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.
Εὐχέτης πάντων ὑμῶν πρός Κύριον
† Ο ΑΘΗΝΩΝ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 194
Ὀκτώβριος 2018