ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

 

 

Συµπληρώνονται φέτος σαράντα χρόνια ἀπὸ τότε πού ἐτέθη σὲ ἰσχὺ ἡ Ἀµερικανική Σύµβαση Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου (στὸ ἑξῆς ΑΣΔΑ), τὸ Ἰούλιο τοῦ ἔτους 1978. Ἡ AΣΔΑ ἀποτελεῖ τὸ ἐπιστέγασµα πολύχρονων προσπαθειῶν γιὰ συλλογικὴ προστασία τῶν ἀνθρώπινων δικαιωµάτων στὴν Ἀµερικανικὴ ἤπειρο. 

Ἡ ἔναρξη τοῦ περιφερειακοῦ προγράµµατος γιὰ τὴν προστασία τῶν ἀνθρώπινων δικαιωµάτων µέσῳ µιᾶς Διεθνοῦς Συνθήκης δεσµευτικῆς γιὰ τὰ Ἀµερικανικὰ κράτη τοποθετεῖται στὴν Πέµπτη σύνοδο τῶν Ὑπουργῶν Ἐξωτερικῶν τῶν Ἀµερικανικῶν Κρατῶν. Ἡ ἐν λόγῳ Σύνοδος ἔλαβε χώρα στὸ Σαντιάγο τῆς Χιλῆς, τὸ 1959 καὶ ἀποφάσισε, µεταξὺ ἄλλων, τὴν προπαρασκευὴ µιᾶς διαµερικανικῆς σύµβασης ἀνθρώπινων δικαιωµάτων. Τὸ τελικὸ κείµενο τῆς ΑΣΔΑ ἐγκρίθηκε δέκα χρόνια ἀργότερα, τὸ Νοέµβριο τοῦ 1969. Τέθηκε σὲ ἰσχύ, ὅπως ἤδη σηµειώσαµε, τὸν Ἰούλιο τοῦ 1978. 

Προκειµένου νὰ διασφαλιστεῖ ἡ προστασία τῶν θεµελιωδῶν ἀνθρωπίνων δικαιωµάτων ποὺ κατοχυρώνονται ἀπὸ αὐτήν, ἡ ἴδια ἡ ΑΣΔΑ θεσµοθετεῖ δύο ὄργανα ἁρµόδια γιὰ τὴ διασφάλιση τῆς ἐφαρµογῆς της ἀπὸ τὰ Κράτη–Μέρη. Πρόκειται γιὰ τὴν Διαµερικανικὴ Ἐπιτροπὴ τῶν Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου καὶ τὸ Διαµερικανικὸ Δικαστήριο Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου.

Ἡ Σύµβαση προστατεύει µεταξὺ ἄλλων δικαιωµάτων καὶ τὸ δικαίωµα στὴ ζωή, µὲ τὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 4 ποὺ προβλέπει τὰ ἑξῆς: «Κάθε πρόσωπο ἔχει τὸ δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ζωῆς του. Τὸ δικαίωµα αὐτὸ προστατεύεται ὑπὸ τοῦ νόµου καί, γενικῶς, ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης. Κανεὶς δὲν µπορεῖ νὰ στερεῖται αὐθαίρετα τὴ ζωὴ του» (“Every person has the right to have his life respected. This right shall be protected by law and, in general, from the moment of conception. No one shall be arbitrarily deprived of his life.”). Τὸ πρῶτο ἐδάφιο αὐτῆς τῆς διάταξης διακηρύσσει τὴν ὕπαρξη δικαιώµατος στὴ ζωὴ καὶ ἀπονέµει τὸ δικαίωµα αὐτό σέ κάθε πρόσωπο. Τὸ δεύτερο ἐδάφιο ἐξειδικεύει τὸν τρόπο προστασίας τοῦ δικαιώµατος. Ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ προστατεύεται «ὑπὸ τοῦ νόµου» καὶ «ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης». 

Ἐφ’ ὅσον κάθε πρόσωπο ἔχει δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ζωῆς του, τὸ δὲ ἔµβρυο ἔχει δικαίωµα προστασίας τῆς ζωῆς του, γενικῶς, ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης, ἄρα τὸ ἔµβρυο θεωρεῖται ἀπὸ τὴν Ἀµερικανικὴ Σύµβαση πρόσωπο. Ἑποµένως, ἡ ΑΣΔΑ ἀπονέµει στὸ κυοφορούµενο ἔµβρυο προσωπικότητα ἀλλὰ καὶ προστασία τῆς ζωῆς του ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης. Ἔµµεσα ἑποµένως ἀπαγορεύει τὴν ἄµβλωση. Ὑποχρεώνει δὲ τὰ κράτη µέρη ποὺ τὴν ἐπικυρώνουν νὰ ἀπονέµουν νοµοθετικὰ  στὸ κυοφορούµενο ἔµβρυο προσωπικότητα καὶ νὰ λαµβάνουν νοµοθετικὰ µέτρα γιὰ τὴν προστασία τῆς ζωῆς του ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψής του. Γιὰ τὴν ΑΣΔΑ, ἡ προστασία τοῦ δικαιώµατος στὴ ζωὴ δὲν εἶναι ἕνα ἰδιωτικὸ ζήτηµα, ἀλλὰ ἕνα ζήτηµα ποὺ ἡ κρατικὴ νοµοθεσία πρέπει νὰ ἐγγυᾶται.

Τὸ δικαίωµα στὴ ζωή, ὅπως κατοχυρώνεται στὴν ΑΣΔΑ ἔχει χαρακτηριστεῖ ὡς κατευθυντήρια Ἀξία τοῦ διαµερικανικοῦ συστήµατος προστασίας τῶν δικαιωµάτων τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ τοῦτο διότι ἀποτυπώνει τὴν ἰδιαίτερη σηµασία ποὺ οἱ ἐθνικὲς ἀµερικανικὲς νοµοθεσίες ἀποδίδουν στὸ κυοφορούµενο ἔµβρυο. 

Πολλὰ ἰσχύοντα Ἀµερικανικὰ Συντάγµατα, ὅπως γιὰ παράδειγµα τὸ Σύνταγµα τῆς Δοµινικανῆς Δηµοκρατίας, τοῦ Ἔλ Σαλβαδόρ, τῆς Γουατεµάλα, τοῦ Περού, τοῦ Ἐκουαδὸρ προστατεύουν τὴν ἀνθρώπινη ζωὴ ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης τοῦ ἐµβρύου. Ἐπίσης, οἱ νόµοι τῆς Χιλῆς, τῆς Νικαράγουα καὶ τὴν Ὀνδούρας ἀπαγορεύουν τὴν ἄµβλωση, µολονότι τὰ Συνταγµατικὰ κείµενα τῶν χωρῶν αὐτῶν δὲν περιλαµβάνουν ρητὴ ἀναφορὰ στὴν προστασία τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου. Ἡ νοµολογία τῆς Κόστα Ρίκα ἀπαγορεύει τὴν ἐξωσωµατικὴ γονιµοποίηση, µὲ τὸ αἰτιολογικὸ ὅτι συνεπάγεται τὸ θάνατο µεγάλου ἀριθµοῦ ἐµβρύων! Ὅλα τά ἀνωτέρω Κράτη εἶναι συµβαλλόµενα στὴν ΑΣΔΑ. 

Ἀπὸ τὴν ἄλλη µεριά, κράτη ὅπως ὁ Καναδάς καὶ οἱ Ἡνωµένες Πολιτεῖες, τὰ νοµοθετικὰ συστήµατα τῶν ὁποίων ἐπιτρέπουν τὴν ἄµβλωση, δὲν ἔχουν ἐπικυρώσει τὴν ΑΣΔΑ.

Στὴν Ἀµερικανικὴ βιβλιογραφία ἀναφέρεται πώς, κατὰ τὶς προπαρασκευαστικὲς ἐργασίες τῆς Σύµβασης, ἡ Βραζιλία εἶχε προτείνει νὰ ἀπαλειφθεῖ ἀπὸ τὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 4 ἡ φράση «καί, γενικῶς, ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης». Καὶ τοῦτο διότι ὁ Ποινικὸς Κώδικας τῆς Βραζιλίας ἐπέτρεπε τὴν ἄµβλωση σὲ περίπτωση ποὺ ἡ ἐγκυµοσύνη εἶναι ἀποτέλεσµα βιασµοῦ ἢ θέτει σὲ κίνδυνο τὴ ζωὴ τῆς ἐγκύου. Τὴ θέση αὐτὴ τῆς Βραζιλίας ὑποστήριξαν οἱ Η.Π.Α. Ἡ φράση ὅµως κρίθηκε θεµελιώδης καὶ διατηρήθηκε. Θὰ πρέπει δὲ νὰ σηµειωθεῖ πὼς ἡ ἀρχικὴ διατύπωση τῆς διάταξης τοῦ ἄρθρου 4, ποὺ εἶχε προταθεῖ πρὸς ἔγκριση εἶχε ὡς ἑξῆς: «Τὸ δικαίωµα αὐτὸ προστατεύεται ὑπὸ τοῦ νόµου καὶ ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης». Τελικὰ ὅµως προστέθηκε ἡ λέξη «γενικῶς (ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης)». Ἡ δικαιολογία γιὰ τὴν προσθήκη αὐτὴ  ἦταν πὼς ἔτσι ἡ διάταξη γίνεται λιγότερο αὐστηρή.

Ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς στὴν ἰσχύουσα διατύπωσή του ὁ κανόνας τῆς προστασίας τῆς ζωῆς ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης εἶναι ρητὸς ἀλλὰ ἀσαφής. Τί σηµαίνει «καί, γενικῶς, ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψης;» Ἡ Ἀµερικανικὴ νοµικὴ θεωρία ἔχει προτείνει διαφορετικὲς ἑρµηνεῖες τῆς ἀνωτέρω φράσης. 

Κατὰ µία πρώτη ἄποψη, ἡ λέξη «γενικῶς» δὲν εἰσάγει καµία ἐξαίρεση στὴν προστασία τοῦ κυοφορούµενου ἐµβρύου, ἀλλὰ ἀπεναντίας δίνει ἔµφαση στὴν ἀπεριόριστη προστασία, ἀπὸ τὴ στιγµὴ τῆς σύλληψής του. Ἡ ἑρµηνεία αὐτὴ ὑποστηρίζεται µεµονωµένα, καθὼς γίνεται δεκτὸ πὼς δὲν συνάδει µὲ τὴ γραµµατικὴ διατύπωση τῆς διάταξης. Πράγµατι, στὴν Ἀγγλικὴ γλώσσα, ἡ ἔκφραση «in general» ἀποδίδεται στὰ Ἑλληνικὰ ὡς «γενικῶς, σὲ γενικὲς γραµµὲς» καὶ ὄχι «ἀνεξαιρέτως».

Σύµφωνα µὲ µία δεύτερη ἑρµηνευτικὴ προσέγγιση, ἡ ΑΣΔΑ ἐπιτρέπει µόνο τὶς ἔµµεσες ἀµβλώσεις. Ἔµµεσες ὀνοµάζει ἡ Ἀµερικανικὴ θεωρία τὶς ἀµβλώσεις ποὺ «συνιστοῦν  προβλεπόµενο, ἂν καὶ ἀνεπιθύµητο, ἀποτέλεσµα ἀναγκαίων ἰατρικῶν  παρεµβάσεων στὸ σῶµα τῆς κυοφορούσας µητέρας. Ἕνα παράδειγµα ἔµµεσης ἄµβλωσης θεωρεῖται ἡ περίπτωση, ὅπου ἡ κυοφόρος γυναίκα πάσχει ἀπὸ ἀσθένεια ποὺ ἀπειλεῖ τὴ ζωή της. Σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση, σύµφωνα πάντα µὲ τὴν ἐξεταζόµενη ἄποψη, ὁ θάνατος τοῦ ἐµβρύου ποὺ πιθανότατα θὰ προκληθεῖ ἀπὸ τὶς ἰατρικὲς πράξεις τὶς ἐνδεδειγµένες γιὰ τὴ θεραπεία τῆς µητέρας (ὅπως π.χ. ραδιοθεραπεία)  ἐπιτρέπεται ἀπὸ τὴν ΑΣΔΑ. Ἡ ἄποψη αὐτὴ προχωρᾶ ἀκόµα παραπέρα καὶ δέχεται ὅτι ἐπιτρέπεται ἡ ἔκτρωση σὲ κάθε περίπτωση στὴν ὁποία ἀπειλεῖται ἡ ζωὴ τῆς ἐγκύου. 

Ἡ ἑρµηνευτικὴ αὐτὴ προσέγγιση παραβλέπει πὼς στὸ κείµενο τῆς ΑΣΔΑ δὲν γίνεται καµία διάκριση ἀνάµεσα σέ ἄµεση καὶ ἔµµεση ἄµβλωση. Σύµφωνα µὲ γενικὴ ἀρχὴ τῆς µεθοδολογίας τῆς νοµικῆς ἐπιστήµης «ὅταν ὁ Νόµος δὲ διακρίνει, οὔτε ἐµεῖς (οἱ ἑρµηνευτὲς τοῦ Νόµου) ἐπιτρέπεται νὰ διακρίνουµε». 

Μιὰ τρίτη ἄποψη θεωρεῖ πὼς ἡ ἐξεταζόµενη διάταξη συνιστᾶ πολιτικὸ συµβιβασµὸ µεταξὺ χωρῶν ποὺ ἀπαγορεύουν τὴν ἄµβλωση καὶ χωρῶν ποὺ τὴν ἐπιτρέπουν ὑπὸ ὁρισµένες συνθῆκες. Ἡ ἄποψη αὐτὴ δέχεται πὼς ἡ νοµοθεσία τῶν κρατῶν ποὺ  ἔχουν κυρώσει τὴν ΑΣΔΑ µπορεῖ νὰ ἐπιτρέπει τὴν ἄµβλωση κατ’ ἐξαίρεση, ὅπως γιὰ παράδειγµα σὲ περίπτωση ποὺ ἡ ἄµβλωση εἶναι ἀποτέλεσµα βιασµοῦ ἢ ὅταν ἡ ζωὴ τῆς µητέρας βρίσκεται σὲ κίνδυνο. Υἱοθετεῖ δηλαδὴ ἡ ἄποψη αὐτὴ τὴ θέση τῆς Βραζιλίας καὶ τῶν Η.Π.Ά, ποὺ ἀπορρίφθηκε κατὰ τὶς ἐργασίες κατάρτισης τῆς ΑΣΔΑ.

Ἑξαιρέσεις ὅµως στὴν προστασία τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου δὲν προβλέπονται στὸ κείµενο τῆς ΑΣΔΑ. Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ θεωρεῖται ἀντίθετη µὲ τὸ γράµµα τῆς Συνθήκης ἡ πρώτη ἀπὸ τῆς ἀνωτέρω ἀπόψεις, ποὺ δέχεται τὴν ἀνεξαίρετη προστασία τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου καὶ νὰ γίνονται δεκτὲς οἱ ἀπόψεις πού «ἐφευρίσκουν» ἑξαιρέσεις µὴ προβλεπόµενες ἀπὸ τὸ κείµενο τῆς Συνθήκης;

Ὅταν µιλοῦµε γιὰ «γράµµα» καὶ γραµµατικὴ ἑρµηνεία µιᾶς διεθνοῦς συνθήκης ἐννοοῦµε τὴν ἑρµηνεία ποὺ βασίζεται στὴ φυσικὴ καὶ συνήθη ἔννοια τῶν λέξεων ποὺ χρησιµοποιήθηκαν σὲ αὐτήν. Οἱ λέξεις ὅµως µιᾶς Συνθήκης, ὅπως ἐν προκειµένῳ ἡ λέξη «γενικῶς», δὲ θὰ πρέπει νὰ ἑρµηνεύονται µεµονοµένα, ἀλλὰ σὲ συνδιασµὸ µὲ τὰ συµφραζόµενα. Κάθε διεθνὴς Συνθήκη θὰ πρέπει νὰ ἑρµηνεύεται ὡς σύνολο. Δὲν ἐπιτρέπεται τὸ διεθνὲς κείµενο νὰ ἑρµηνεύεται µὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ ἀντιφάσκει τὸ γράµµα πρὸς τὸ πνεῦµα του. Ἐπιχειρῶντας νὰ ἑρµηνεύσουµε τὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 4  τῆς ΑΣΔΑ σὲ συνδιασµὸ µὲ τὶς ὑπόλοιπες διατάξεις τῆς Συνθήκης, καταλήγουµε στὶς παρατηρήσεις ποὺ ἀναλύονται κατωτέρω.

 Στὸ ἄρθο 4 ὁρίζεται πὼς «κάθε πρόσωπο ἔχει δικαίωµα σεβασµοῦ τῆς ζωῆς του». Σύµφωνα δὲ µὲ τὴν καινοτόµο διάταξη τῆς παρ. 2 τοῦ ἄρθρου 1 τῆς ΑΣΔΑ, «Γιὰ τοὺς σκοποὺς τῆς παρούσης Σύµβασης, “πρόσωπο” σηµαίνει κάθε ἀνθρώπινο ὅν». Τὸ ἀνθρώπινο ἔµβρυο εἶναι ἀνθρώπινο ὅν, ἄρα εἶναι ὁπωσδήποτε καὶ πρόσωπο. Ἑποµένως, ἔχει δικαίωµα στὴ ζωὴ ἰσότιµο µὲ τὸ ἀντίστοιχο δικαίωµα τῆς µητέρας του. Τὸ συµπέρασµα αὐτὸ ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 24 τῆς ΑΣΔΑ, ποὺ κατοχυρώνει τὸ δικαίωµα ἴσης προστασίας, ὡς ἑξῆς: «Ὅλα τά πρόσωπα εἶναι ἴσα ἐνώπιον τοῦ νόµου. Συνεπῶς, ἔχουν δικαίωµα, χωρὶς διακρίσεις, σὲ ἴση προστασία ἐνώπιον τοῦ νόµου».

Ἀπὸ ὅσο γνωρίζουµε, ἡ µόνη περίπτωση ὅπου ἐπιτρέπεται ἡ θανάτωση προσώπου κατὰ τὸ Ἀµερικανικὸ Δίκαιο εἶναι ἡ ἐπιβολὴ θανατικῆς ποινῆς. Ἡ διάταξη ὅµως τοῦ ἄρθρου 4 παράγραφος 5 τῆς ΑΣΔΑ ἀπαγορεύει τὴν ἐφαρµογὴ τῆς θανατικῆς ποινῆς σὲ ἐγκύους γυναῖκες. Προστατεύει ἔτσι πληρέστερα τὴ ζωὴ τοῦ ἐµβρύου.

Τέλος, θὰ πρέπει νὰ ἔχουµε ὑπόψη µας τὴ διάταξη τοῦ ἄρθρου 29 τῆς ΑΣΔΑ, ποὺ τονίζει ὅτι καµία διάταξη τῆς Συνθήκης δὲν µπορεῖ νὰ ἑρµηνεύεται µὲ τέτοιο τρόπο ὥστε νὰ ἐπιτρέπει σὲ ἕνα κράτος µέρος, ἕνα ἄτοµο ἢ µία ὁµάδα ἀτόµων τὴν κατάργηση ἢ τῶν περιορισµὸ τῆς ἀπόλαυσης καὶ ἄσκησης τῶν δικαιωµάτων καὶ τῶν ἐλευθεριῶν ποὺ κατοχυρώνονται σὲ αὐτήν. Κατ’ ἐφαρµογὴ τῆς διάταξης αὐτῆς δὲν ἐπιτρέπεται οὔτε καὶ ὁ περιορισµὸς τοῦ δικαιώµατος τοῦ ἐµβρύου στὴ ζωή, ἑποµένως, σὲ καµία περίπτωση δὲν ἐπιτρέπεται ἡ ἄµβλωση.

Ὅλα τά ἀνωτέρω συνηγοροῦν ὑπὲρ τῆς ἄποψης ὅτι τὸ δικαίωµα τοῦ ἐµβρύου στὴ ζωὴ εἶναι σύµφωνα µὲ τὴν ΑΣΔΑ καθολικὸ καὶ ἀπόλυτο. Ἡ Διαµερικανικὴ Ἐπιτροπὴ τῶν Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου καὶ τὸ Διαµερικανικὸ Δικαστήριο Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου, ὅµως, ὑποστηρίζουν τὸ ἀντίθετο.

Τὸ Δικαστήριο ἔχει δεχτεῖ πὼς τὸ ἀντικείµενο καὶ ὁ σκοπὸς τῆς φράσης «in general», ποὺ ἀποδίδεται στὰ Ἑλληνικὰ µὲ τὴ λέξη «γενικῶς», εἶναι νὰ ἐκφράσει πὼς τὸ δικαίωµα στὴ ζωὴ «δὲ θὰ πρέπει νὰ νοεῖται ὡς ἀπόλυτο δικαίωµα, ἡ προστασία τοῦ ὁποίου µπορεῖ νὰ ἀναιρέσει τὴν προστασία ἄλλων δικαιωµάτων». Σύµφωνα µὲ τὴν ἄποψη τοῦ Δικαστηρίου, τὸ ἄρθρο 4 τῆς ΑΣΔΑ ἐπιτρέπει τὴν «κατάλληλη ἐξισορρόπηση µεταξὺ ἀλληλοσυγκρουόµενων δικαιωµάτων καὶ συµφερόντων». Περαιτέρω, τὸ Δικαστήριο δέχτηκε πὼς ἡ προστασία τοῦ δικαιώµατος στὴ ζωὴ δυνάµει τοῦ ἄρθρου 4 εἶναι «βαθµιαία καὶ σταδιακὰ αὐξανόµενη» ἀνάλογα µὲ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ ἐµβρύου. Τὴν ἄποψη αὐτὴ συµµερίζεται καὶ ἡ Ἐπιτροπή. Δὲν ἐξειδικεύονται ὅµως οἱ περιπτώσεις κατὰ τὶς ὁποῖες ὑποχωρεῖ ἡ προστασία τῆς ζωῆς τοῦ ἐµβρύου. Συνήθως γίνονται δεκτὲς οἱ ἀµβλώσεις, ὅταν ἡ ζωὴ τῆς κυοφόρου µητέρας βρίσκεται σὲ κίνδυνο.

Ἡ ἑρµηνευτικὴ προσέγγιση τοῦ Δικαστηρίου καὶ τῆς Ἐπιτροπῆς δηµιουργεῖ ἀνεπίτρεπτη ἀνασφάλεια δικαίου ὡς πρὸς τὴν προστασία τοῦ ἐµβρύου. Ἐγείρονται ἔτσι ἀµφιβολίες γιὰ τὸ κατὰ πόσο ἡ ΑΣΔΑ µπορεῖ νὰ παράσχει στὸ ἔµβρυο ἀποτελεσµατικὴ προστασία. Δυστυχῶς, παρὰ τὶς καλὲς προθέσεις δὲν µπορεῖ νὰ µὴν παρατηρήσει κανεὶς τὴ διάσταση ἀνάµεσα στὶς θεωρητικὲς ἀντιλήψεις γιὰ τὴν προστασία τοῦ δικαιώµατος στὴ ζωὴ καὶ τὴν πρακτικὴ ἐφαρµογὴ τῆς Ἀµερικανικῆς Σύµβασης Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου.