ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΝΤΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΜΕΡΟΣ 4ον
Ἡ στατιστική φύση τῆς θεωρίας τῶν quanta
καί ἡ διάλυση τῆς αἰτιοκρατίας.
Συμπεράσματα.
Στό ξεκίνημα τῆς σύγχρονης ἐποχῆς ἔγινε προσπάθεια νά ἑρμηνευθεῖ ἡ συμπεριφορά τῆς ὕλης ὄχι ἀποκλειστικά καί μόνο μέ ποιοτικά ἐπιστημονικά κριτήρια, ἀλλά καί μέ ποσοτικά. Δηλαδή νά μελετηθεῖ ἡ συμπεριφορά τῆς ὕλης βάσει τῆς στατιστικῆς ἐπισκόπησης τῶν ἀτόμων της. Ὁ Ἰρλανδός χημικός καί φυσικός Robert William Boyle ἔφθασε στό συμπέρασμα ὅτι μπορεῖ νά κατανοήσει τίς σχέσεις μεταξύ τῆς πίεσης καί τοῦ ὄγκου ἑνός ἀερίου, ἐάν ἐξηγήσει τήν πίεση αὐτή μέ βάση τίς πολυάριθμες κρούσεις τῶν μεμονωμένων ἀτόμων ἐπί τῶν τοιχωμάτων τοῦ δοχείου πού τό ἐγκλείει. Μέ ἀντίστοιχο καί ἀνάλογο τρόπο ἄρχισαν νά δίδονται ἐξηγήσεις γιά τά φαινόμενα τῆς Θερμοδυναμικῆς. Ἔγινε παραδεκτό ὅτι τά ἄτομα κινοῦνται ταχύτερα σέ ἕνα θερμό ἀπ’ ὅτι σ’ ἕνα ψυχρό σῶμα. Κατορθώθηκε νά δοθεῖ μιά μαθηματική ποσοτική μορφή σέ αὐτήν τήν ἔκφραση καί ἔτσι ἄρχισαν νά κατανοοῦνται οἱ νόμοι τῆς θερμότητας.
Ἡ διαρκῶς αὐξανόμενη ἐφαρμογή τῶν στατιστικῶν «νόμων» κατά τό δεύτερο ἥμισυ τοῦ 19ου αἰῶνος ἔλαβε τήν τελική της μορφή μέ τήν στατιστική μηχανική. Δέν ἐγκαταλείπεται, βέβαια ἡ Νευτώνεια μηχανική, ἀλλά τώρα ἐξετάζονται οἱ συνέπειες πού ἀπορρέουν ἀπό τήν πλημμελῆ γνώση ἑνός ἐξαιρετικά σύνθετου μηχανικοῦ συστήματος. Τώρα προστίθεται καί ἕνας νέος «παράγων ἀγνωσίας». Οἱ μηχανικές ἰδιότητες ἑνός συστήματος δέν εἶναι ἐντελῶς γνωστές. Ὁ Ἀμερικανός φυσικός Josiah Willard Gibbs καθώς καί ὁ Αὐστριακός φυσικός Ludwig Eduard Boltzmann ἤσαν οἱ θεμελιωτές τῆς στατιστικῆς μηχανικῆς καί αὐτοί πού τήν ἀνέπτυξαν στήν τελική της μορφή. Ἔφθασαν στό σημεῖο νά ἐκφράσουν μέ μαθηματικές σχέσεις αὐτόν τόν «παράγοντα ἀγνωσίας» ἤ τό νέο εἶδος αὐτῆς τῆς πλημμελοῦς γνώσης. Ο Josiah Willard Gibbs ἔδειξε ὅτι ἡ ἔννοια τῆς θερμοκρασίας εἶναι στενά συνδεδεμένη μέ μιά ἀτέλεια τῆς γνώσης. Σύμφωνα πάντα μέ τόν Gibbs, ὅταν γνωρίζουμε τήν κίνηση καί τήν θέση τῶν μορίων ἑνός ἀερίου, δέν ἔχει κανένα νόημα νά μιλοῦμε γιά τήν θερμοκρασία τοῦ ἀερίου. Μπορεῖ κάποιος νά μιλήσει γιά τήν θερμοκρασία, μόνον ὅταν τό σύστημα εἶναι πλημμελῶς γνωστό καί ὅταν τίθεται ὡς στόχος νά ἐξαχθοῦν στατιστικά συμπεράσματα.
Ἄς δοῦμε ὅμως τί λέει ὁ Werner Heisenberg γιά τήν σημασία ὅλων αὐτῶν τῶν συνεισφορῶν τοῦ Gibbs στήν θεμελίωση τῆς στατιστικῆς μηχανικῆς: «Ὅταν γνωρίζουμε τή θερμοκρασία ἑνός συστήματος, αὐτό σημαίνει ὅτι τό σύστημα εἶναι τό ἕνα ἀπό μιά ὁμάδα ἰσοδυνάμων συστημάτων. Ἡ ὁμάδα αὐτή τῶν συστημάτων μπορεῖ νά παρασταθεῖ μαθηματικά ἀκριβῶς, ὄχι ὅμως καί τό εἰδικό σύστημα γιά τό ὁποῖο πρόκειται. Μέ αὐτήν τήν ἀνακάλυψη ὁ Gibbs, χωρίς σχεδόν νά τό ἀντιληφθεῖ, ἔκανε πραγματικά ἕνα βῆμα, πού οἱ τόσο σημαντικές συνέπειές του φάνηκαν ἀργότερα. Ὁ Gibbs, γιά πρώτη φορά, εἰσήγαγε μιά φυσική ἔννοια, πού δέν μποροῦσε νά χρησιμοποιηθεῖ γιά ἕνα ἀντικείμενο τῆς φύσης παρά μόνον, ὅταν τό γνωρίζουμε ἀτελῶς.»
Ἀκόμη καί στήν σύγχρονη Μεταλλουργία κατά τήν ἐξέταση τῆς δομῆς ἑνός μεταλλικοῦ σώματος μιλᾶμε γιά τήν «μηχανική τοῦ ἐσωτερικοῦ σημείου», γιά τίς «ἐσωτερικές ἐξαρθρωτικές ἀποδομήσεις» (dislocations) καθώς καί γιά μιά σειρά ἄλλων ἰδιοτήτων. Ὅταν μελετᾶμε τήν δυναμική συμπεριφορά τῆς ἐσωτερικῆς δομῆς ἑνός μεταλλικοῦ σώματος, (μηχανική ἐσωτερικοῦ σημείου), δέν εἴμαστε σέ θέση τήν ἴδια ἀκριβῶς χρονική στιγμή νά μιλήσουμε ἐνδελεχῶς γιά τήν θερμοκρασία σέ ὅλη τήν ἔκτασή του. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν μελέτη τῆς ἐπιφανειακῆς διάβρωσης κ.ο.κ.
Τό πρῶτο «ρῆγμα» στό ἕως τώρα ἀρραγές στερέωμα τῆς αἰτιοκρατίας εἶχε πλέον ἀνοίξει. Ἔτσι πρῶτα εἰσήχθη ἡ ἔννοια τοῦ «quanta» (ἀπό τό λατινικό quantum) πού παραπέμπει σέ ἕνα ἀδιάστατο μέγεθος, σέ μίαν ἀδιάστατη μονάδα ποσότητας καί κατά κυριολεξία σημαίνει «ἕνα ποσό ἀπό κάτι». Κομβικό ρόλο στή θεωρία τῆς κβαντικῆς μηχανικῆς κατέχει ἡ ἔννοια τῆς κβάντωσης: ἕνα φυσικό μέγεθος εἶναι δυνατόν νά εἶναι “κβαντωμένο”, πρᾶγμα πού σημαίνει ὅτι τό μέγεθος αὐτό δέν μπορεῖ νά πάρει ὁποιαδήποτε τιμή, ἀλλά μόνο συγκεκριμένες τιμές. Γιά παράδειγμα, ἡ κίνηση ἑνός ἠλεκτρονίου σέ κάποιο ἄτομο πραγματοποιεῖται μόνο σέ συγκεκριμένες ἐνεργειακές τροχιές, κατά τόν Niels Bohr.
Ἡ ἔννοια τοῦ «quanta» εἶναι συνυφασμένη μέ τό γεγονός ὅτι ποσότητες πού χαρακτηρίζουν ἰδιότητες ἑνός φυσικοῦ συστήματος (δηλ. φυσικά μεγέθη π.χ. ἐνέργεια, στροφορμή) μποροῦν νά παίρνουν διακριτές τιμές καί ὄχι συνεχεῖς τιμές. Δηλαδή ἀντίθετα μέ αὐτό πού προβλέπει ἡ κλασσική θεωρία, λέμε ὅτι ἕνα φυσικό μέγεθος ἔχει διακριτό φάσμα ἰδιοτιμῶν ἀντί συνεχές φᾶσμα ἰδιοτιμῶν. Δέν εἶναι ὅλα τα φυσικά μεγέθη ἑνός συστήματος πού ἔχουν διακριτό φᾶσμα ἰδιοτιμῶν, δηλ. εἶναι κβαντωμένα, ὑπάρχουν καί μεγέθη πού ὅπως καί στήν κλασσική μηχανική ἔχουν συνεχές φᾶσμα. Ἔτσι παρόλο πού ἡ λέξη «quanta» ἐπινοήθηκε ἀρχικά γιά νά περιγράψει τά “πακέτα” ἐνέργειας πού λέγονται φωτόνια καί ἀπό τά ὁποῖα ἀποτελεῖται τό φῶς, τελικά ὁλόκληρη ἡ θεωρία πῆρε αὐτό τό ὄνομα, Κβαντομηχανική. Ἡ Κβαντομηχανική μᾶς λέει ὅτι ὑπάρχουν φυσικά μεγέθη πού λαμβάνουν μόνον μερικές συγκεκριμένες τιμές ἀπό τίς ἀπείρως διαθέσιμες. Σύμφωνα μέ τόν Werner Heisenberg: «Μποροῦμε νά ἐκφράσουμε τήν παρέκκλιση ἀπό τήν παλαιότερη φυσική μέ αὐτά πού ὀνομάζονται σχέσεις ἀοριστίας. Ἔγινε παραδεκτό ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά δοθεῖ μέ ἐπιθυμητή ἀκρίβεια ἡ θέση καί ταυτόχρονα ἡ ταχύτητα ἑνός ἀτομικοῦ σωματιδίου. Μπορεῖ νά καθορισθεῖ μέ μεγάλη ἀκρίβεια ἡ θέση, ἀλλά τότε ἡ παρέμβαση τοῦ ὀργάνου τῆς παρατήρησης διασκεδάζει (ἐξαφανίζει) ὡς ἕνα βαθμό τήν γνώση τῆς ταχύτητάς του· ἀντίθετα, ἡ γνώση τῆς θέσης τοῦ σωματιδίου διασκεδάζεται σέ μιά ἀκριβῆ μέτρηση τῆς ταχύτητας, κατά τρόπον ὥστε γιά τό γινόμενο τῶν δύο ἀνακριβειῶν νά παρέχει ἡ σταθερά τοῦ Max Plank ἕνα κατώτατο ὅριο. (Ἡ σταθερά τοῦ Πλάνκ, ἀναφερόμενη ὡς h, εἶναι μία φυσική σταθερά πού χρησιμοποιεῖται γιά νά περιγράψει τό μέγεθος τῶν quanta. Παίζει κεντρικό ρόλο στή θεωρία τῆς κβαντικῆς μηχανικῆς, καί ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπό τόν Max Plank ἕναν ἀπό τούς θεμελιωτές τῆς κβαντικῆς θεωρίας. Ἐμφανίστηκε γιά πρώτη φορά στήν ἐργασία του γιά τή μελέτη τῆς ἀκτινοβολίας τοῦ μέλανος σώματος.)
Δέν μποροῦμε νά πᾶμε πολύ πιό μακριά, μέ τίς ἔννοιες τῆς νευτώνειας μηχανικῆς, γιατί γιά τόν ὑπολογισμό μιᾶς μηχανικῆς διαδικασίας πρέπει νά γνωρίζουμε ἀκριβῶς τή θέση τοῦ σωματιδίου καί ταυτοχρόνως τήν ταχύτητα, σέ μίαν ὁρισμένη χρονική στιγμή· καί ἀκριβῶς αὐτό ἡ θεωρία τῶν quanta τό ἐκτιμᾶ σάν ἀδύνατο.»
Κατά τόν Heisenberg διαπιστώθηκε ὅτι ἕνας αὐστηρός καθορισμός τῆς θέσης, ὅπως καί ἕνας αὐστηρός περιορισμός τοῦ χώρου, ἔχει σάν ἐπακόλουθο μίαν ἄπειρη ἀοριστία τῆς ταχύτητας καί ἑπομένως τῆς ὤσεως καί τῆς ἐνεργείας.
Τό ρῆγμα ἄρχισε νά μετατρέπεται σέ «χαῖνον χάσμα» καί μέ τόν Niels Bohr τόν Δανό φυσικό πού εἰσήγαγε τήν «ἀρχή τῆς συμπληρωματικότητας». Βάσει αὐτῆς τῆς ἀρχῆς διάφορες ἐποπτικές εἰκόνες, μέ τίς ὁποῖες περιγράφονται ἀτομικά συστήματα ταιριάζουν καί ἁρμόζουν γιά ὁρισμένα πειράματα, ἀλλ’ ὅμως ἀμοιβαῖα ἀποκλείονται. Τό ἄτομο τοῦ Bohr μπορεῖ νά περιγραφεῖ σάν ἕνα πλανητικό σύστημα σέ μικρογραφία, ἀλλά γιά ἄλλα πειράματα ὁ πυρήνας περιβάλλεται ἀπό ἕνα σύστημα στασίμων κυμάτων, τῶν ὁποίων ἡ συχνότητα εἶναι πρόξενος τῆς ἀκτινοβολίας τοῦ ἀτόμου. Μποροῦμε νά θεωρήσουμε τό ἄτομο σάν ἀντικείμενο τῆς χημείας, ἀλλά δέν μποροῦμε νά μελετήσουμε ταὐτοχρόνως τήν κίνηση τῶν ἠλεκτρονίων του. Τά διαφορετικά αὐτά ὑποδείγματα (μοντέλα) τῶν ἐποπτικῶν εἰκόνων εἶναι ὀρθά ὅταν χρησιμοποιοῦνται στήν μεμονωμένη σωστή θέση, ἀλλ’ ἀντιφάσκουν μεταξύ τους, καί γιά τόν λόγο αὐτόν τίς θεωροῦμε ἀμοιβαία συμπληρωματικές. Ἔτσι ἡ πλημμελής καί ἀνεπαρκής γνώση ἑνός συστήματος πρέπει νά εἶναι «οὐσιῶδες συστατικό κάθε διατύπωσης τῆς θεωρίας τῶν quanta». Οἱ νόμοι τῆς Κβαντομηχανικῆς εἶναι στατιστικοί. Ἡ θεωρία τῆς Κβαντομηχανικῆς μᾶς καθιστᾶ γνωστό μέ ποιά πιθανότητα ἀνά μονάδα χρόνου ἕνα σωματίδιο α ἐγκαταλείπει τόν πυρήνα· δέν εἶναι εἰς θέσιν ὅμως νά προσδιορίσει ἐπακριβῶς τήν χρονική στιγμή τοῦ φαινομένου, πού κατ’ ἀρχήν εἶναι ἀόριστη.
Στό ἐξαίρετο βιβλίο του «Μεγάλη ἐπιστήμη, ἐνδιαφέρουσες ζωές» ὁ ἐμβριθής ἐπιστήμων Ἠλεκτρολόγος-Μηχανολόγος Μηχανικός Στέφανος Τραχανάς γράφει: «Γιά τόν Heisenbergt τά φυσικά μεγέθη δέν πρέπει νά ὁρίζονται ἀφηρημένα ἀλλά σέ στενή σύνδεση μέ τόν τρόπο πού μετριοῦνται. Ἔτσι, ἡ διαστολή τοῦ χρόνου γιά ἕναν κινούμενο παρατηρητή προκύπτει φυσιολογικά ἀπό τόν τρόπο λειτουργίας ἑνός στοιχειακοῦ ρολογιοῦ πού βασίζεται στό περιοδικό «πήγαινε-ἔλα» ἑνός φωτεινοῦ σήματος ἀνάμεσα σέ δύο καθρέπτες, σέ συνδυασμό μέ τή θεμελιώδη σχετικιστική παραδοχή ὅτι ἡ ταχύτητα τοῦ φωτός εἶναι ἡ ἴδια γιά ὅλους τούς παρατηρητές. Ὁ Χάϊζενμπεργκ ὠθεῖ αὐτή τή «φιλοσοφία» στό ὅριό της. Λέει ὅτι ὄχι μόνο πρέπει νά ὁρίζουμε τά φυσικά μεγέθη σέ συνάρτηση μέ τή διαδικασία πού τά μετράει, ἀλλά ἐπίσης ὅτι δέν πρέπει κἄν νά μιλᾶμε γιά φυσικές ποσότητες ἤ ἔννοιες πού δέν ἔχουν πειραματικό ἀντίκρυσμα, πού δέν μποροῦν δηλαδή νά ὑποβληθοῦν σέ πειραματικό ἔλεγχο. Καί ἀκριβῶς μιά τέτοια ἔννοια –συνεχίζει ὁ Χάϊζενμπεργκ– εἶναι ἡ ἔννοια τῆς τροχιᾶς. Διότι τά πειραματικά δεδομένα γιά τά ἄτομα –στήν οὐσία τά φάσματά τους– μᾶς ἐπιτρέπουν σίγουρα νά μιλᾶμε γιά ἐπιτρεπόμενες ἐνέργειες τοῦ ἀτόμου καί ἐπίσης γιά μεταβάσεις μεταξύ αὐτῶν, ἀλλά δέν μποροῦν νά μᾶς ποῦν τό παραμικρό γιά τό ἄν ὑπάρχουν ἤ ὄχι κάποιες κβαντωμένες τροχιές ὅπως εἶχε ὑποθέσει ὁ Μπόρ. Ἀφοῦ λοιπόν ἡ ἔννοια τῆς κβαντωμένης τροχιᾶς δέν εἶναι προσιτή σέ πειραματικό ἔλεγχο, τότε –κατά τόν Χάϊζενμπεργκ– θά πρέπει νά ἐξοστρακιστεῖ ἀπό τό κβαντικό οἰκοδόμημα ὡς ἀπολύτως μεταφυσική ὀντότητα. Καί οἱ κβαντικοί νόμοι νά διατυπωθοῦν μόνο μέσῳ μαθηματικῶν ποσοτήτων μέ ἄμεσο πειραματικό ἀντίκρυσμα.»
Ἡ Κβαντομηχανική καί ἡ κβαντική θεωρία ἀποδόμησαν καί κατακρήμνισαν τήν γνωστή θεωρία τῶν θεμελιωδῶς διακριτῶν ἀντικειμένων. Εἰσήχθη ὁ συμμέτοχος στό φαινόμενο. Ἀντικαταστάθηκε ἔτσι ὁ παρατηρητής πού θεωροῦσε τό παρατηρούμενο ὑλικό ἀντικείμενο σάν ψυχρή παγιωμένη ὀντότητα. Ἡ κβαντική θεωρία ἐξετάζει τό σύμπαν σάν ἕνα πλέγμα σχέσεων, πού τά μέρη του προσδιορίζονται καί καθορίζονται ἀποκλειστικά ἀπό τούς δεσμούς τους πρός τό σύνολο. Τό σύμπαν τώρα «ἐξετάζεται» σάν ἕνα δυναμικό πλέγμα συμβάντων πού ἀλληλεξαρτῶνται. Καμιά ἰδιότητα ἀπό ὁποιοδήποτε τμῆμα αὐτοῦ τοῦ πλέγματος τῶν σχέσεων δέν εἶναι πρωταρχική καί θεμελιακή. Ἡ κάθε μιά τους ἀπορρέει ἀπό τίς ἰδιότητες τῶν ἄλλων τμημάτων καί ἡ συνολική ἀλληλουχία τῶν ἀμοιβαίων ἀλληλοεξαρτήσεών τους προσδιορίζει τήν δομή ὁλοκλήρου τοῦ πλέγματος.
Ἡ παραδοξότητα τῶν διάφορων πειραμάτων πού ἔχουν ἐκτελεσθεῖ καί ἐκτελοῦνται, ἀποδεικνύουν τόν σωματίδιο/κυματικό δυισμό τῆς ἀτομικῆς ὕλης. Καί αὐτή ἡ διαπίστωση ὁδηγεῖ στήν διατύπωση τῶν στατιστικῶν «νόμων».
Βέβαια καί ἡ Κβαντομηχανική κατέδειξε τήν ἀνεπάρκεια τῆς θρησκειοποιημένης ἐπιστήμης νά θεμελιώσει τεκμηριωμένα τόν λόγο της καί τά συμπεράσματά της πάνω στήν φύση τοῦ σύμπαντος. Ἡ Κβαντομηχανική καταλήγει στό πόρισμα ὅτι οἱ ἰδιότητες κάθε μέρους αὐτοῦ τοῦ σύμπαντος προσδιορίζονται ἀπό τίς ἰδιότητες ὅλων τῶν ἄλλων μερῶν. Ἄμεση συνέπεια ἑπομένως εἶναι ὅτι γιά νά καταστεῖ κατανοητό κάθε μεμονωμένο συμβάν-φαινόμενο, θά πρέπει νά κατανοηθοῦν ὅλα τά ὑπόλοιπα φαινόμενα. Κάτι τό ὁποῖο εἶναι ὅλως ἀδύνατο. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σήμερα, θέλγονται ἀπό τά συμπεράσματα τῆς «ἀρτιφανοῦς» Φυσικῆς. Ὡστόσο δέν εἶναι δυνατόν κάποιος πού θέλει νά ἀπεγκλωβιστεῖ ἀπό τό βασίλειο τῆς αἰτιοκρατικῆς ἀναγκαιότητας, νά ἀκινητοποιεῖται ἀπό τίς ἀρχές τῆς ἀδήριτης στατιστικῆς αἰτιότητας. Γιατί ἡ στατιστική χαρακτηρίζεται ἀπό τά «στοχαστικά ἐνδεχόμενα» καί τόν «λεγόμενο δειγματικό χῶρο». Ἕνα συμβάν ἤ φαινόμενο, δέν εἶναι δυνατόν νά λαμβάνει χώρα μόνον καί μόνον λόγῳ τοῦ ὅτι ὑπακούει σέ ἀδήριτους νόμους τῆς στατιστικῆς. Ὅ,τι συμβαίνει ἤ λαμβάνει χώρα δέν ἀπορρέει κατ’ ἀνάγκην ἀπό ἕναν παγιωμένο καί ἐκ τῶν προτέρων προσδιορισμένο δειγματικό χῶρο, οὔτε καί εἶναι παράγωγο κάποιου στοχαστικοῦ ἐνδεχόμενου.
Σήμερα ὑπάρχουν ἐπιστήμονες, ἔστω καί ὡς μειοψηφία, πού εἶναι κατ’ ἀρχήν ἱκανοί, ἄνθρωποι μέ ἑδραῖες δεξιότητες καί μέ ἀποτελεσματική ἐπάρκεια καί εἶναι τίμιοι καί εἰλικρινεῖς πρωτίστως μέ τόν ἑαυτό τους καί κατά δεύτερο μέ ὅ,τι ἐξάγουν ὡς πόρισμα. Ἀναγνωρίζουν ὅτι ἡ ἀνθρώπινη διάνοια αὐτό πού διακρίνει σέ ἕνα ἀντικείμενο, εἶναι πρῶτα ἀπ’ ὅλα ἡ ἀντανάκλαση αὐτοῦ πού τόν δικό της ἐννοιολογικό πλαίσιο καί ὁ δικός της ἔμφυτος χαρακτήρας τῆς ἐπιτρέπουν νά διακρίνει. Ὁ Philippe Sherrard (Ἄγγλος Ὀρθόδοξος Χριστιανός διανοητής) τονίζει ὅτι ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη μπορεῖ νά χειραφετηθεῖ ἀπό τήν ἐγκλωβιστική αἰτιοκρατία, ἐάν ἀναγνωρίσει ταυτόχρονα μιά μή καθορισμένη καί μή καθοριζόμενη ἀρχή σχέσεων πού νά ὑπερβαίνει τόν κόσμο καί ἐξ ἀνάγκης τό ἴδιο τό βασίλειο τῆς ἐπιστημονικῆς ἔρευνας.
Ἐνῶ διαφαίνεται μέ ἕναν κίβδηλο τρόπο μιά ἁλματώδης ἐξέλιξη τῆς ἐπιστήμης, οὐσιαστικά ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει χαλκεύσει δεσμά σκότους καί ἀγνωσίας στόν ἐαυτόν της. Δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι οἱ ἐπιστήμονες στήν πλειοψηφία τους δημιουργοῦν, παγιώνουν καί διατυπώνουν ἕνα σύνολο προαπαιτούμενων ὑποθέσεων γιά νά προετοιμάσουν τά πειράματά τους καί μετά χρησιμοποιοῦν αὐτά τά πειράματα γιά…νά ἐπαληθεύσουν τίς προαπαιτούμενες ὑποθέσεις τους. Καθ’ ὅλη τήν πειραματική «τελετουργία» βέβαια εἶναι καταφανές ὅτι καταπιάνονται μέ μιά «φύση» κατασκευασμένη καί ὑποθετική.
Θέλω νά εὐχαριστήσω εἰλικρινῶς ὅσους ἀναγνῶστες διαβάσουν τίς γραμμές αὐτοῦ τοῦ κειμένου. Δέν εἶναι καθόλου εὔκολο νά παρουσιασθεῖ σέ λίγες γραμμές ὁ προβληματισμός καί κατάσταση πού κυριαρχεῖ ὡς σημαίνουσα τάση στήν σύγχρονη ἐπιστήμη. Ἀπό τήν ἄλλη θέλω νά ζητήσω συγγνώμη γιά τίς πράγματι δύσκολες ἔννοιες πού ἐμπεριέχει ἕνα τέτοιο μικρό σημείωμα.
Βασίλης Π. Μακρῆς
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 178-179
Ἰούνιος-Ἰούλιος 2017