ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Ὀρθοδοξία, Πίστη,

Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα!

Πιστεύω πολύ στόν μοναδικό Θεό μας, γιατί μόνον Ἐκεῖνος μπορεῖ νά δείξει τόν ἀληθινό δρόμο τῆς εὐτυχίας, τῆς ἱστορίας, τῆς προσωπικῆς ἱστορίας εὐτυχίας τοῦ καθενός μας..

Τό σημερινό ἄρθρο καλωσορίζει ὅλους καί διεκδικεῖ τήν προσοχή καί τήν ἀγάπη σας ἔτσι ὥστε νά κινηθεῖ μέσα μας καί γύρω μιά αἰσιόδοξη δύναμη ζωῆς πού θά ἀφυπνίσει καί θά προσφέρει μιά ἐλπιδοφόρα προσέγγιση στήν καθημερινότητά μας. Ἀφετηρία τοῦ ἄρθρου, τά ἄπειρα ὀφέλη πού προκύπτουν ἀπό τήν σπουδαιότητα τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Πίστεως στή ζωή ὅλων μας, καθώς καί ἡ ἐπιστημονική μου βεβαιότητα ὅτι μποροῦμε νά καλλιεργήσουμε μιά καλύτερη Ἑλλάδα μέ ὄχημα καί ἐπιλογή τό μεγαλεῖο, τήν ὀμορφιά, καί τήν ἀρετή τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Πίστεως.

Καί ξεκινᾶμε ἀμέσως μέ τό ἐρώτημα: εἴμαστε εὐχαριστημένοι μέ τή ζωή μας, τόν ἑαυτό μας, τίς σχέσεις, τούς γύρω; Τί μοιάζει νά ἔχουμε χάσει στή ζωή μας καί ποιό εἶναι τό ἑπόμενο βῆμα; Πρίν ἀπό αὐτό ὅμως, ἄς ἐξετάσουμε τή σπουδαιότητα τῆς εὐτυχίας, τῆς προσωπικῆς ἱστορίας εὐτυχίας τοῦ ἀνθρώπου, τῆς εὐτυχισμένης πατρίδας.

Σπουδαιότητα Εὐτυχίας,

προσωπικῆς ἱστορίας εὐτυχίας τοῦ ἀνθρώπου,

Εὐτυχισμένης Πατρίδας

 

Ἀπό τόν ἐπιστημονικό χῶρο τῆς ψυχολογίας πού ὑπηρετῶ μέ ἀγάπη καί ἀφοσίωση, ἔχω ἐπιλέξει τόν κλάδο τῆς θετικῆς ψυχολογίας, καί συγκεκριμένα τούς παράγοντες ἐκείνους πού διευκολύνουν τήν εὐτυχία τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου. Εὐτυχία ὁρίζω τή θετική ἐνέργεια, ἐκείνη πού διευκολύνει ὅλους μας νά γίνουμε καλύτεροι ἄνθρωποι. Συγκεκριμένα, πιστεύω ὅτι ἡ καλλιέργεια εὐτυχισμένων ἀνθρώπων ξεκινᾶ πολύ νωρίς, ἀπό τήν ἐγκυμοσύνη.

Γι’αὐτό καί ἡ ἐπιστημονική μου ἐνασχόληση καί ἐργασία στήν Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική τοῦ Μαιευτηρίου «Ἀλεξάνδρα», ἀφορᾶ τή σπουδαιότητα τῆς γέννησης, τῆς πρώτης σχέσης μητέρας-πατέρα-παιδιοῦ, τήν καλλιέργεια-ἀνάπτυξη εὐτυχισμένων ἀνθρώπων, εὐτυχισμένων παιδιῶν, καθώς καί τή σπουδαιότητα τῆς μουσικῆς ὡς σημαντική βοήθεια-ὄχημα στίς ἐπιλογές τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου γιά βελτίωση στή ζωή καί προσωπική εὐχαρίστηση-εὐτυχία.

Οἱ εὐτυχισμένοι ἄνθρωποι καλλιεργοῦν ἕναν καλύτερο κόσμο κι αὐτό, γιατί ὅπως προτείνουν τά ἐπιστημονικά εὐρήματα, ἔχουν καλύτερη ὑγεία, δημιουργικότητα, καλές σχέσεις μέ τούς συνανθρώπους στή ζωή τους.¹ Ἐπιπρόσθετα, πιστεύω ὅτι ὁ καθένας μας χρειάζεται νά ἔχει μιά προσωπική ἱστορία εὐτυχίας στή ζωή του. Δηλαδή, νά ἔχει διερευνήσει ταλέντα, χαρίσματα πού ἔχει, νά ἀναζητᾶ καί νά θέτει στόχους στή ζωή του πού νά ὁλοκληρώνει, νά ἔχει ὑγεία, καλές σχέσεις μέ τούς συνανθρώπους του.²

Κι ἀκόμα πιστεύω ὅτι ἡ χώρα πού ἔχουμε τήν τύχη νά ζοῦμε, νά μεγαλώνουμε καί νά ἀγαπᾶμε, δικαιοῦται νά εἶναι μιά εὐτυχισμένη πατρίδα, μιά Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα. Οἱ λόγοι πολλοί: ἡ πολιτιστική κληρονομιά, ἡ Ἱστορία, ἡ Θρησκεία, τά ἤθη/ἔθιμα, οἱ παραδόσεις.

Στό συγκεκριμένο πλαίσιο, καί γιά τόν συγκεκριμένο λόγο ἀρκετά χρόνια πρίν διεξήγαγα μιά ποιοτική μελέτη μέ τίτλο «Σέ ἀναζήτηση νέου πατριωτισμοῦ σέ μιά Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα»³, μέ σκοπό νά ἀποτυπώσει τούς σημαντικούς πρωταγωνιστές γιά τήν εὐχαρίστηση-εὐτυχία τῶν συμπολιτῶν μας. Τά ἀποτελέσματα τῆς μελέτης αὐτῆς προτείνουν ὡς σημαντικούς πρωταγωνιστές γιά τήν εὐχαρίστηση-εὐτυχία τους, τίς παρακάτω διαστάσεις: Τή σπουδαιότητα τῆς παιδείας, ὑγείας, ἐπαγγελματικῆς ἀποκατάστασης, οἰκονομικῆς βελτίωσης, κοινωνικῆς δικαιοσύνης.

Οἱ συμπολῖτες μας, δηλώνουν τήν ἐπιθυμία γιά ἀξιοκρατία, ἀξιοπρέπεια, σεβασμό ἀπό τήν πλευρά τῆς πολιτείας. Τή σπουδαιότητα καλύτερων σχέσεων – ἀνθρώπινης ἐπικοινωνίας σέ ὅλα τά ἐπίπεδα. Τή σημασία ἐνδυνάμωσης τοῦ Ἑλληνικοῦ στοιχείου, τῶν ἀξιῶν, καί τῶν παραδόσεων τῆς Ἑλλάδας. Τή σπουδαιότητα τῆς σχέσης πολίτη-ἡγέτη, στήν ὁποία κυριαρχεῖ ἡ ἐπιθυμία γιά συμπαράσταση, κατανόηση καί συναισθηματική συμμετοχή τοῦ ἡγέτη στά προβλήματα τοῦ πολίτη καί τήν ζωή του.

Σήμερα, εἴμαστε εὐτυχισμένοι;

Στή σημερινή ἐποχή δυσκολεύομαι νά πιστέψω ὅτι ὁ Ἕλληνας πολίτης ἀναζητᾶ, καλλιεργεῖ καί κυρίως πιστεύει στή δυνατότητα εὐχαρίστησης-εὐτυχίας στή ζωή του. Πρόσφατα στοιχεῖα ἐπιβεβαιώνουν τήν ὑπόθεση αὐτή. Συγκεκριμένα, στήν τελευταία «ἔκθεση γιά τήν παγκόσμια εὐτυχία» τοῦ 2017 πού ἐκδίδεται ἀπό τό Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ἀνάπτυξης (SDSN) μέ πρωτοβουλία τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, ἡ Ἑλλάδα κατέχει τήν 87η θέση ἀνάμεσα σέ 155 χῶρες.^{4, 5}

Στήν ἔκθεση αὐτή οἱ εὐτυχισμένες χῶρες δέν εἶναι αὐτές πού ἔχουν ἁπλᾶ τήν μεγαλύτερη οἰκονομική ἀνάπτυξη. Ὅπως παρατηρεῖ ὁ Jeffrey Sachs, ἕνας ἀπό τούς ἐκδότες τῆς ἔκθεσης, εὐτυχισμένες χῶρες εἶναι αὐτές πού «ἐμφανίζουν ἰσορροπία ἀνάμεσα στήν οἰκονομική εὐημερία καί στό κοινωνικό κεφάλαιο, καί αὐτό σημαίνει ὑψηλό βαθμό ἐμπιστοσύνης στήν κοινωνία, περιορισμένες ἀνισότητες καί ἐμπιστοσύνη στό κράτος καί τήν κυβέρνηση».

Ἐνδιαφέρον εἶναι ἀκόμη ὅτι στίς πλούσιες οἰκονομικά χῶρες, οἱ μεταβλητές πού ἐπηρεάζουν τήν εὐτυχία τῶν πολιτῶν τους δέν εἶναι κατά κύριο λόγο τό εἰσόδημα, ἀλλά, ἡ ὑγεία, σωματική καί ψυχική καί οἱ προσωπικές σχέσεις.

Γιατί δέν εἴμαστε εὐτυχισμένοι; Τί ἔχουμε ὅλοι χάσει;

Ἁπλή ἐπιστημονική παρατήρηση προτείνει ὅτι τά οἰκονομικά προβλήματα πού ὑπάρχουν, ἡ ἔλλειψη κοινωνικῆς ἀρωγῆς καί ἄλλων σημαντικῶν ἀξιῶν, ἔχουν ἀρνητικές ἐπιπτώσεις στήν καθημερινότητα ὅλων μας.

Συγκεκριμένα, μοιάζει νά ἔχουμε χάσει:

1. Τήν ἠρεμία μας. Αὐτό φαίνεται ἀπό τήν αὔξηση στρές, ἄγχους, ἀγωνίας, θλίψης πού βιώνουμε καθημερινά καί ἀποτυπώνεται μέ αὔξηση ψυχοσωματικῶν συμπτωμάτων καί ἀσθενειῶν.⁶
2. Τήν ἀγάπη σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις, ἐκφράσεις, συμπεριφορές πού καταγράφει ἡ σπουδαία αὐτή ἀρετή. Οἱ ἀρνητικές ἐπιπτώσεις εἶναι ἐμφανεῖς στήν κοινωνική ἀπομόνωση, μοναξιά, κατάθλιψη, ἄγχος τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, καταστάσεις πού μέ τή σειρά τους ἐπιδεινώνουν τήν ὑγεία καί τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀνοσιοποιητικοῦ, ἐνδοκρινολογικοῦ καί καρδιοαγγειακοῦ συστήματος.⁷
3. Τή δύναμη καί τή μοναδικότητα τῆς Ἑλληνικῆς κληρονομιᾶς, μιᾶς κληρονομιᾶς πού ὑπερνικοῦσε τά ὅποια οἰκονομικά προβλήματα ἀντιμετώπιζαν οἱ ἄνθρωποι. Ὁρισμένα χαρακτηριστικά-συμπεριφορές πού «στόλιζαν» τήν τότε ζωή μας εἶναι: ἡ καλή ἐπικοινωνία μέ τούς συνανθρώπους καί τούς ἐκλεκτούς τῆς καρδιᾶς μας σέ ὅλες τίς στιγμές, ὁ σεβασμός στόν συνάνθρωπο, ἡ συμπαράσταση στίς δύσκολες καταστάσεις, ἕνα «ὅλοι μαζί» ὅταν χρειάζεται νά καταφέρουμε κάτι σημαντικό, ἡ σπουδαιότητα τῆς γιορτῆς, τῆς χαρᾶς,  τῆς μουσικῆς καί τοῦ τραγουδιοῦ σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.
4. Τήν πίστη μας σέ ὅλα: στόν ἄνθρωπο, τίς σχέσεις, τή σπουδαιότητα τῶν ἀρετῶν, τίς δυνατότητες τοῦ ἀνθρώπου, τή καλή καθημερινότητα, τήν καλή ὑγεία, τήν εὐχαρίστηση στήν ἐργασία μας. Τή δυνατότητα νά γίνουμε καλύτερες μητέρες, καλύτεροι πατέρες, καλύτεροι ἄνθρωποι.
5. Τό Ἑλληνικό φιλότιμο πού διευκόλυνε πολύ τή συμπεριφορά καί τήν καλή ἐπικοινωνία τῶν ἀνθρώπων, στοιχεῖο-συμπεριφορά πού δέν βρίσκουμε σέ ἄλλον πολιτισμό.^{8, 9} Κατά τόν Ἅγ. Παΐσιο φιλότιμο εἶναι: «ἡ πολύ-πολύ εὐγνώμων ἀγάπη πού εἶναι ὅλο καλωσύνη καί ταπείνωση».¹⁰
6. Τήν ἁρμονία μέσα μας, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐκδηλώνουμε ἐπιθετικότητα, σύγκρουση, ἀρνητικές συνήθειες, συναισθήματα δυστυχίας καί ἀπόγνωσης. Χάσαμε τήν ἁρμονία στίς σχέσεις μας, ἔχουμε σχέσεις μέ ἔνταση, ἐπιφανειακές, ἐλλιπεῖς καί συχνά χωρίς χαρά.

Τό ἐρώτημα πού γεννιέται ἀπό τά παραπάνω εἶναι: τί μπορεῖ νά διευκολύνει τόν ἄνθρωπο νά καλλιεργήσει περισσότερο καί μέ τόν καλύτερο τρόπο τήν προσωπική ἱστορία εὐτυχίας τῆς ζωῆς του.

Ἡ σπουδαιότητα τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Πίστεως στή ζωή μας

Πιστεύω ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη δίνει τήν ἀπάντηση σέ αὐτό τό ἐρώτημα. Κι αὐτό γιατί διευκολύνει κατ’ ἐξοχήν τήν εὐτυχία τοῦ ἀνθρώπου ἀφοῦ δίνει νόημα, σκοπό στή ζωή μας, ἄριστη καθοδήγηση σέ ὅλα τα σημαντικά θέματα ζωῆς, μοναδικά αἰσιόδοξη προσέγγιση ζωῆς πού καλωσορίζει τόν καθένα ἀνεξάρτητα ἡλικίας, φύλου καί παιδείας.

Στό σημεῖο αὐτό ἐπιλέγω, ὡς πιστός, ὁρισμένα παραδείγματα πού ἐπιβεβαιώνουν τή σπουδαιότητα τῆς πίστης στή ζωή μας.

1. Ἡ Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη προσφέρει:

α) Πλούσια καθημερινότητα πού ἐνδυναμώνει, ἀναπαύει καί ἠρεμεῖ τόν πιστό. Ὁ μοναδικός Θεός μας εἶναι τάξη, ἁρμονία καί ἀγάπη. Αὐτά μᾶς χαρίζει μέ τά ἄπειρα δῶρα Του καθημερινά, ὅταν Τόν ἀναζητοῦμε.

Ἡ Ἐκκλησία προσφέρει πλούσιους πνευματικούς ὁδηγούς τούς ὁποίους ἔχει ἀνάγκη ὁ πιστός γιά νά τόν φωτίσουν καί νά τόν καθοδηγήσουν στά χαρούμενα καί δυσάρεστα γεγονότα τῆς καθημερινῆς του ζωῆς. Συγκεκριμένα ἀναφέρω: τόν τακτικό ἐκκλησιασμό, τόν ἐκκλησιασμό μέ τήν εὐκαιρία τῶν ἑορτῶν Ἁγίων, τό εὐχέλαιο, τόν ἁγιασμό, τήν εὐχή γιά ὅλες τίς περιστάσεις, τόν γάμο, τήν βάφτιση, τήν ἐξομολόγηση, τήν Ἱερά Κοινωνία, τήν πνευματική καθοδήγηση, τήν προσευχή, τήν νηστεία κ.ἄ.

Τά παραπάνω εἶναι σπουδαῖες δωρεές τῆς ἐκκλησίας πού ἐνδυναμώνουν, καθοδηγοῦν, ἠρεμοῦν καί διευκολύνουν τόν πιστό στόν καθημερινό ἀγώνα του. Στό σημεῖο αὐτό μιά σύντομη ἀναφορά στή σπουδαιότητα τοῦ τακτικοῦ ἐκκλησιασμοῦ.

Σπουδαιότητα τακτικοῦ ἐκκλησιασμοῦ:

Τά ὀφέλη τοῦ τακτικοῦ ἐκκλησιασμοῦ, ὅπως ἔχουν περιγραφεῖ ἀπό ἐπιστημονικές μελέτες καί πατερικά κείμενα, εἶναι σπουδαῖα καί μεγάλα γιά ὅλους - τόν ἄνθρωπο, τό ζευγάρι, τήν οἰκογένεια, τό παιδί, τήν κοινότητα, τήν κοινωνία.^{11, 12, 13, 14}

Συγκεκριμένα μέ τόν ἐκκλησιασμό ὁ ἄνθρωπος ἠρεμεῖ, τακτοποιεῖ τή σκέψη του, εὐφραίνεται, καθοδηγεῖται, ἀντιλαμβάνεται καλύτερα τή σπουδαιότητα τῆς πίστης, μαθαίνει ἀπό τούς βίους τῶν ἁγίων πού κάθε φορά μνημονεύονται.

Τό ζευγάρι «συναντᾶ» καί καλλιεργεῖ μέ τόν καλύτερο τρόπο τήν ἀγάπη μεταξύ τους καί προετοιμάζεται μέ ἀγάπη, χαρά καί πνευματική ἠρεμία γιά τό σπουδαῖο γεγονός τῆς γέννησης τοῦ παιδιοῦ τους. Τό παιδί μαθαίνει ἐγκαίρως τή σπουδαιότητα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ στή ζωή του, χαίρεται γιατί μοιράζεται μέ τούς γονεῖς τήν ἱερή αὐτή ὥρα, μαθαίνει τή σπουδαιότητα τῆς «τάξης» (στοιχεῖο ἐξαιρετικά χρήσιμο γιά τή ζωή του), τῆς καλῆς συμπεριφορᾶς καί τῆς ἀγάπης γιά τόν συνάνθρωπο.

Ἡ κοινότητα καί ἡ κοινωνία βρίσκονται στόν σωστό βηματισμό γιά τήν πνευματική καλλιέργεια καί εὐτυχία τῶν πολιτῶν τους.

β) Μοναδικά αἰσιόδοξη προσέγγιση ζωῆς πού ἐπικεντρώνεται στήν Χαρά καί τήν Ἀγάπη.

Ἡ ἐπιστήμη βεβαιώνει ὅτι τά ἀρνητικά συναισθήματα στρές, ἄγχους, ἀγωνίας καί θλίψης εἶναι ἐπικίνδυνα στήν ὑγεία μας, τίς σχέσεις, τήν καθημερινότητα, τή ζωή μας.¹⁵ Συνεπῶς ἡ καλλιέργεια τοῦ θετικοῦ συναισθήματος τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀγάπης, μόνο σπουδαῖα πνευματικά, συναισθηματικά καί κοινωνικά ὀφέλη μπορεῖ νά προσφέρει.

Γιά τή Χαρά

Σπάνια μιά πνευματική ἰδεολογία, παρακινεῖ τόσο συχνά τόν ἄνθρωπο νά καλλιεργεῖ καθημερινά τή χαρά στή ζωή του, ὅσο τόν παρακινεῖ ἡ Ὀρθόδοξη Χριστιανική πίστη. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς νουθετεῖ: «πάντοτε χαίρετε»¹⁶, «χαίρετε ἐν Κυρίω πάντοτε»¹⁷ ἀκόμα καί στίς δοκιμασίες τῆς ζωῆς.¹⁸

Αὐτό εἶναι ἐξαιρετικά σημαντικό γιά τή ζωή μας, κι αὐτό γιατί ἡ χαρά εἶναι τό «καλύτερο φάρμακο».¹⁹ Εἶναι τό πολύτιμο συναίσθημα πού προσφέρει τό καλύτερο πλαίσιο, τή θετική ἐκείνη ἐνέργεια πού διευκολύνει τόν ἄνθρωπο νά ἐπικοινωνήσει καλύτερα μέ τόν συνάνθρωπό του καί νά βρεῖ εὐκολότερα τή λύση στά ποικίλα προβλήματα πού καθημερινά ἀντιμετωπίζει.

Γιά τήν Ἀγάπη

Ἡ πολυετής ἐργασία μου μέ νεογέννητα μωρά καί μητέρες μέ ἔχει ἀληθινά πείσει ὅτι γεννιόμαστε μέ σκοπό νά ἀγαπήσουμε καί νά ἀγαπηθοῦμε. Τό νεογέννητο μωρό ἀπό τίς πρῶτες ὧρες τῆς ζωῆς του, ἀναζητᾶ λατρευτικά μέ τήν «ἱκετευτική καί χαρωπή ματιά του» τό ἀντικείμενο τῆς ἀγάπης του, τή μητέρα του. Καί ὅταν τή βρίσκει μοιάζει νά βιώνει στιγμές ἀληθινῆς χαρᾶς.

Ἐμεῖς οἱ ἐνήλικες ἀληθινά θέλουμε ἀγάπη; Κι αὐτό γιατί ἡ ὑλιστική ἐποχή πού ζοῦμε φαίνεται ὅτι ἐπιβάλει ἄλλους «ἥρωες» καί ἰδανικά ἀπό τήν ἁγνή καί Θεία Ἀγάπη. Ἐθελοτυφλοῦμε. Σπάνια ἀναζητοῦμε τήν ἀγάπη ὁλόψυχα, σπανιότερα γίνεται στόχος ζωῆς. Τήν ἔχουμε δεδομένη καί τήν ζητᾶμε ἀπό οἰκείους καί μή, πρόχειρα, χωρίς σκέψη καί καλό λογισμό. Ἀπροετοίμαστοι τῆς σπουδαίας ἐνέργειας πού τήν ἀφορᾶ, τή διεκδικοῦμε ἐπιπόλαια καί ἐπιφανειακά.

Κι ὅμως, ἡ Ἀγάπη καί ὅ,τι τήν ἀφορᾶ εἶναι ἕνας χῶρος ἱερός πού ἀπαιτεῖ ἀφοσίωση, ταπείνωση, αὐτογνωσία. Εἶναι τό μεγάλο καί ἀναντικατάστατο «φάρμακο» τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ὁ συνδετικός κρίκος ἀνάμεσα σέ οἰκογένειες, ἀνθρώπους πού μόλις γνωρίστηκαν, ἀνθρώπους πού γνωρίζονται χρόνια. Εἶναι μιά σπουδαία ἀρετή, ἡ μεγαλύτερη, πού γιά νά τήν προσεγγίσουμε καί νά τήν γνωρίσουμε χρειάζεται χρόνο, ὑπομονή καί καλλιέργεια.

Τήν ὡραιότερη ἀναφορά γιά τήν Ἀγάπη τήν βρίσκουμε στά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.²⁰ Τά παραθέτω:

«… Ἐάν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καί τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δέ μή ἔχω, γέγονα χαλκός ἠχῶν ἤ κύμβαλον ἀλαλάζον. Καί ἐάν ἔχω προφητείαν καί εἰδῶ τά μυστήρια πάντα καί πᾶσαν τήν γνῶσιν, καί ἐάν ἔχω πᾶσαν τήν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δέ μή ἔχω, οὐδέν εἰμί.

Καί ἐάν ψωμίσω πάντα τά ὑπάρχοντά μου, καί ἐάν παραδῶ τό σῶμα μου ἵνα καυθήσομαι, ἀγάπην δέ μή ἔχω, οὐδέν ὠφελοῦμαι.

Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τά ἑαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τό κακόν, οὐ χαίρει ἐπί τῇ ἀδικία, συγχαίρει δέ τῇ ἀληθείᾳ, πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει. Ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει. …»

Ἄς προσεγγίσουμε λοιπόν μέ τή βοήθεια τῶν πνευματικῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας τήν ἀλήθεια καί τή «μουσική» πού ἀποτυπώνει καί διανοίγει γιά τή ζωή μας ἡ συγκεκριμένη μορφή Ἀγάπης.

Ἡ Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη:

2. Διευκολύνει τίς διαπροσωπικές σχέσεις.

Ἡ πραγματικότητα καί οἱ ἔντονες ἀπαιτήσεις τῆς καθημερινότητας ἀποκαλύπτουν ὅτι, τελικά, οἱ καλές ἀνθρώπινες σχέσεις δέν εἶναι πάντα οὔτε κάτι εὔκολο, οὔτε κάτι δεδομένο. Θυμώνουμε εὔκολα μεταξύ μας, παρεξηγούμεθα, φιλονικοῦμε, χάνουμε εὔκολα τήν προδιάθεση ἀγάπης μέ τήν ὁποία γεννηθήκαμε.

Ἡ Ἐκκλησία μας, μᾶς ἐνημερώνει ὅτι προβλήματα ὑπάρχουν στίς ἀνθρώπινες σχέσεις, ἀλλά χρειάζονται νά διευθετοῦνται ἄμεσα καί εἶναι καλό νά μήν ἀφήνουμε τόν θυμό μας νά κρατάει μετά τήν δύση τοῦ ἥλιου -«ὁ ἥλιος μή ἐπιδυέτω ἐπί τῷ παροργισμῶ ὑμῶν».²¹ Μέ αὐτόν τόν τρόπο τά προβλήματα δέν συσσωρεύονται καί ἔτσι ἐπιλύονται εὐκολότερα.

Στό σημεῖο αὐτό νά σημειώσουμε ὅτι οἱ συμβουλευτικές προσεγγίσεις πού ὑπάρχουν συνήθως ἀπαιτοῦν ἕνα μεγάλο χρονικό διάστημα ἐργασίας μέ τό ζευγάρι – τήν οἰκογένεια, στή διάρκεια τοῦ ὁποίου οἱ ἄνθρωποι συχνά κουράζονται, ἀποδυναμώνονται, μέ ἀποτέλεσμα νά μειώνονται οἱ πιθανότητες ἐπανασύνδεσής τους. 

3. Καθοδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στίς δυσκολίες.

Ἡ ζωή γενικότερα ἀλλά καί ἡ καθημερινότητα ὅλων μας ἐνέχει δυσκολίες, στεναχώριες, συναισθηματικά καί οἰκονομικά ἀδιέξοδα. Ἔτσι, ὅταν ἡ στεναχώρια καί/ἤ ὁ πόνος εἶναι ὑπέρμετρος, πού συχνά στίς δύσκολες καταστάσεις εἶναι, ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ εὔκολα νά τό ἀντιμετωπίσει καί νά τό χειριστεῖ, μέ ἀποτέλεσμα νά πιέζεται ὑπερβολικά, νά «βυθίζεται» στό ἄγχος, τή θλίψη, τήν κατάθλιψη, καί νά παραιτεῖται ἀπό τίς ὑγιεῖς λύσεις πού ὑπάρχουν στήν ζωή του.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει καί ἐδῶ ἕναν σπουδαῖο θησαυρό γιά τόν πιστό. Συνιστᾶ τό «μέτρο» πού χρειάζεται νά υἱοθετοῦμε ὅταν ἀντιμετωπίζουμε δύσκολες καταστάσεις. Συγκεκριμένα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς νουθετεῖ μέ τό βαθυστόχαστο καί ἀποτελεσματικό ἀπόφθεγμα: «Ἐν παντί θλιβόμενοι, ἀλλ’οὔ στεναχωρούμενοι».²²

Ἡ πρόταση αὐτή σκοπό ἔχει νά προστατεύσει τόν πιστό ἀπό τίς συνέπειες τῆς ὑπέρμετρης στεναχώριας, νά τοῦ θυμίσει τή σπουδαιότητα τῆς πίστης, καί νά τόν καθοδηγήσει σέ νέες ἐπιλογές ζωῆς πού θά διευκολύνουν τήν καθημερινότητά του. Κι αὐτό γιατί ἡ Ἐκκλησία μας, μᾶς διαβεβαιώνει μέ τό σωτήριο γεγονός τῆς Ἀνάστασης τοῦ Κυρίου μας, ὅτι ὅσα προβλήματα, δυσκολίες ἀντιμετωπίζουμε, ὑπάρχει ἀληθινή δικαίωση, δυνατότητα «ἀνάστασης» τῶν πράξεων, τῶν ἐπιθυμιῶν καί τῆς ζωῆς μας. 

4. Ὑπενθυμίζει τά ταλέντα καί τά χαρίσματα τοῦ καθενός μας.

Ὁ σημερινός ἄνθρωπος λειτουργεῖ ὑποβαθμισμένος χωρίς νά ἔχει γνώση καί ἐπίγνωση τῶν ταλέντων, τῶν χαρισμάτων καί τῶν ἱκανοτήτων πού ἔχει. Ἡ Ἐκκλησία μας ἐξυψώνει τόν ἄνθρωπο ἐπισημαίνοντας ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε ξεχωριστά ταλέντα-χαρίσματα γιά νά βοηθᾶμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Μᾶς προτρέπει μάλιστα νά μήν παραμελοῦμε τά χαρίσματα πού μᾶς δόθηκαν ἀλλά νά τά καλλιεργοῦμε.²³

Κοινή παρατήρηση εἶναι ὅτι ὅταν ἕνας ἄνθρωπος δέν γνωρίζει καί δέν καλλιεργεῖ τά ταλέντα πού ἔχει, δέν εἶναι εὐχαριστημένος. Ἐπιστημονικές μελέτες^{24, 25} ἔχουν δείξει ὅτι κάθε φορά πού ξεχνᾶμε καί δέν χρησιμοποιοῦμε τά χαρίσματά μας ἐμπλεκόμαστε στόν γνωστό φαῦλο κύκλο: «ἔλλειψη αὐτογνωσίας – ἔλλειψη εὐτυχίας». Ἐπείγει λοιπόν νά ἀναζητήσει ὁ καθένας μᾶς τόν δικό του μικρόκοσμο ταλέντων καί χαρισμάτων. 

5. Ἐπιβεβαιώνει τήν ἀλήθεια τοῦ θαύματος στή ζωή μας.

Οἱ σύγχρονες καταστάσεις πού ζοῦμε περιορίζουν σημαντικά τόν ἄνθρωπο στή σκέψη, ἐπιθυμία-πραγματικότητα. Ἡ πίστη μας διευκολύνει τόν ἄνθρωπο νά προσεγγίσει τήν πραγματικότητα μέ ἕναν διαφορετικό τρόπο: μέ ἐλπίδα, χαρά, ἀπαύγασμα ἀγάπης, δυνατότητα θετικῆς ἐξέλιξης ἐκεῖ πού τό ἔχουμε ἀληθινά ἀνάγκη.

Μιλάει, ὄχι μόνο γιά χαρά καί ἀγάπη, ἀλλά ἐπιβεβαιώνει τήν ἀλήθεια τοῦ θαύματος στή ζωή μας.26 Ὡς θαῦμα ὁρίζουμε τήν πίστη τοῦ ἀνθρώπου στόν μοναδικό Θεό μας, νά ζήσει μιά ἀληθινή κατάσταση χαρᾶς καί αἴσιας λύσης σέ συγκεκριμένο θέμα τῆς ζωῆς του, μέ ἕναν τρόπο πού ὑπερβαίνει τό πλαίσιο τῆς λογικῆς καθημερινότητας.

Ἡ δυνατότητα τοῦ θαύματος στή ζωή ἑνός ἀνθρώπου δίνει τή δύναμη νά ὀνειρευτεῖ, τό κουράγιο νά συνεχίσει, τήν ὑπομονή νά διεκδικήσει τήν ἐπιθυμία του. Ἐπίσης πιστεύω ὅτι καθημερινά ὅλοι μας ζοῦμε πολλά ἀληθινά μικρά καί μεγάλα «θαύματα» πού λόγῳ κεκτημένης ταχύτητας καί στρές περνᾶνε ἀπαρατήρητα, μέ ἀποτέλεσμα νά χάνουμε τήν ὀμορφιά καί τήν δύναμη πού φέρνουν τά θαύματα στή ζωή μας.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ:

Η ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟ ΟΧΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΥΤΥΧΗΣΟΥΜΕ

ΚΑΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ

Ἀγαπημένες φίλες καί φίλοι,

Εἶναι τόσο εὔκολο κι ὅμως τόσο σημαντικό νά ἐπιλέξουμε καί νά ἐμπιστευτοῦμε τόν ἀληθινό δρόμο τῆς πίστης πού ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἄπλετα προσφέρει. Κι αὐτό γιατί, ὅταν ἀληθινά πιστέψουμε στό μεγαλεῖο τῆς Θείας Ἀγάπης πού πραγματικά καθημερινά μᾶς προσφέρεται, τότε εὔκολα θά θυμηθοῦμε ξανά τή δύναμη τῆς Ἑλληνικῆς κληρονομιᾶς πού προτείνει τή σπουδαιότητα τῆς συμπόρευσης, ἀλληλεγγύης, καλύτερων σχέσεων μέ ὅλους γιά νά μπορέσουμε νά πετύχουμε σημαντικούς στόχους στή ζωή, τήν ἐργασία καί τίς οἰκογενειακές σχέσεις.

Σημαντική προϋπόθεση στό δρόμο αὐτό εἶναι νά βροῦμε τήν ἁρμονία μέ τήν ὁποία γεννηθήκαμε. Στή σημεῖο αὐτό ἡ μουσική μπορεῖ νά βοηθήσει πολύ. Τή σπουδαιότητα τῆς μουσικῆς γιά τή βελτίωση τῆς ψυχῆς τήν ἀναφέρει καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος.²⁷ Μιά σημαντική ἀναφορά γιά τή σπουδαιότητα τῆς μουσικῆς στή ζωή μας, ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά βρεῖ στό ἄρθρο «Μουσική καί προσωπική ἱστορία εὐτυχίας τοῦ ἀνθρώπου».²⁸

Ἤρεμοι, πνευματικά ἕτοιμοι καί σέ ἁρμονία, ἄς προσεγγίσουμε μέ τή βοήθεια τῶν πνευματικῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας τήν Τέλεια Ἀγάπη, ὅπως ἐκεῖνοι τήν προτείνουν καί περιγράφουν. Ἄς τολμήσουμε νά δηλώσουμε ἄσχετοι καί ἀπληροφόρητοι γιά τό σπουδαῖο αὐτό θέμα, καί ἄς καλλιεργήσουμε πρόθυμα τή σημαντική αὐτή ἀρετή. Ἴσως μέ αὐτήν τήν ἐπιλογή καταφέρουμε νά εὐτυχήσουμε ὡς ἄνθρωποι καί πολῖτες, καί μπορέσουμε νά ζήσουμε τήν πραγματικότητα μιᾶς Εὐτυχισμένης Ἑλλάδας, δηλαδή μιᾶς Ἑλλάδας πού λειτουργεῖ μέ ἀλληλεγγύη, ἀγάπη καί ὑποστήριξη τῶν πολιτῶν της.

Ἕνα ἀπαραίτητο σχόλιο-διευκρίνιση, γιά ὅσους ἀναρωτηθοῦν γιά ποιά Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα μιλᾶμε ὅταν ἕνα σημαντικό ποσοστό τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ βιώνει σοβαρά οἰκονομικά προβλήματα, ἀνεργία, ἔλλειψη πρόσβασης σέ ὑγεία καί καλύτερη παιδεία. Λαμβάνοντας ὑπόψη τίς σημερινές συνθῆκες τῆς ζωῆς μας, μιλᾶμε γιά τήν Ἑλλάδα πού ἐπιλέγει τό «Μαζί στίς δύσκολες καταστάσεις». Ἕνα «μαζί» πού συμπληρώνεται ἀπό τίς παρακάτω ἀξίες: δικαιοσύνη, ἄνθρωπος, εὐτυχία, ἀρετή, καλλιέργεια, παιδεία, ὑγεία, ἐργασία, μητρότητα, πατρότητα, εὐτυχισμένα παιδιά, ἤθη-ἔθιμα, ἐλπίδες, ὄνειρα, πίστη, μουσική, καλοσύνη, γενναιοδωρία, συμπόρευση, ἀλληλεγγύη, ἐλευθερία, δημοκρατία.

Μιλᾶμε γιά τήν Ἑλλάδα ἐκείνη πού οἱ πολῖτες της ἐλευθερώνονται ἀπό τήν ἐγωιστική προσέγγιση ζωῆς πού ἀφορᾶ τήν καθημερινότητα καί τόν ἄλλον ἄνθρωπο καί καλλιεργοῦν χῶρο ἀγάπης, προσφορᾶς στόν συνάνθρωπό τους μέ τόν τρόπο πού προτείνει ἡ Πίστη μας. Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα εἶναι ἡ Ἑλλάδα πού λειτουργεῖ μέ φιλότιμο, ἀλληλεγγύη, χῶρο ἀγάπης καί προσφορᾶς τῶν πολιτῶν καί τῶν ἡγετῶν της, εἶναι ἡ πατρίδα πού τηρεῖ τά ἤθη καί ἔθιμα, πού ἐκκλησιάζεται, πού ζεῖ τήν κάθε μέρα μέ χαρά, τραγούδι, μουσική στίς περισσότερες καταστάσεις. Εἶναι ἡ πατρίδα πού δέν φοβᾶται τίποτα, ἁπλᾶ γιατί «ὁ πιστός δέν ἔχει τίποτα νά φοβηθεῖ», ὅπως προτείνει ὁ π. Βασίλειος Βολουδάκης.²⁹

Εἶναι ἡ πατρίδα πού ὀνειρεύεται, σχεδιάζει, προχωράει μπροστά μέ τό Φῶς τῆς Ἀγάπης καί τῆς Ἀνάστασης τοῦ μοναδικοῦ Χριστοῦ μας. Σέ αὐτό τό «φῶς» καί μέ αὐτό τό «φῶς», πολῖτες καί ἡγέτες μαζί, πραγματοποιοῦν εὔκολα καί ἀποτελεσματικά τήν ὁποιαδήποτε οἰκονομική ἀνάπτυξη καί ἐξέλιξη τῆς χώρας τους.

 

Εὐχαριστίες

Ἕνα μεγάλο εὐχαριστῶ στόν Σεβαστό καί Ἀγαπημένο μας Πρωτοπρεσβύτερο Πατέρα Βασίλειο Ε. Βολουδάκη γιά τήν τόσο σημαντική εὐαισθητοποίηση καί καθοδήγηση ὅλων μας, ὅσον ἀφορᾶ τή σπουδαιότητα καί τό μεγαλεῖο τῆς Χριστιανικῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, στό πλαίσιο θεολογικῶν μαθημάτων τῆς Ἐνορίας τοῦ Ἁγ. Νικολάου Πευκακίων, στήν Πνευματική Ἑστία τῶν ἐκδόσεων «Ὑπακοή». Ἕνα εὐχαριστῶ ἀπό καρδιᾶς, στήν Πρεσβυτέρα του κ. Νινέττα Β. Βολουδάκη πού πάντα πρόθυμα χαρίζει σέ ὅλους ἕναν χῶρο ἀληθινῆς γνώσης, χαρᾶς, ἀγάπης καί ἐλευθερίας.

 

Ἐλίζα Γιακουμάκη

Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Strathclyde Σκωτίας,

Ψυχολόγος στήν Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική

τοῦ Μαιευτηρίου «Ἀλεξάνδρα»

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀριθμ. Τεύχους 177

Μάϊος 2017

 

Βιβλιογραφία 

1. Martin, P. (2006). Making Happy People: The Nature of Happiness and its Origins in Childhood. Hammersmith, London:Harper Perennial.
2. Γιακουμάκη, Ε. (2017). Μουσική καί Προσωπική Ἱστορία Εὐτυχίας. Ὠδεῖο Φίλιππος Νάκας (27/01/2017). http://www.nakas.edu.gr/default.aspx?id=161&nid=6283 (ἀνάκτηση 30/03/2017).
3. Γιακουμάκη, Ε. (2007). Σέ ἀναζήτηση νέου πατριωτισμοῦ σέ μιά Εὐτυχισμένη Ἑλλάδα. Καθημερινή (5/05/2007).
4. Helliwell, J., Layard, R., & Sachs, J. (2017). World Happiness Report 2017. New York: Sustainable Development Solutions Network.
5. Καπερναράκου, Κ. (2017). Ἡ Νορβηγία στήν πρώτη θέση τῶν χωρῶν μέ τούς εὐτυχέστερους κατοίκους. Καθημερινή (21/03/2017). http://www.kathimerini.gr/901494/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/h-norvhgia-sthn-prwth-8esh-twn-xwrwn-me-toys—eytyxesteroys-katoikoys (ἀνάκτηση 22/03/2017).
6. Healthview (2016). Ἡ ὑγεία τῶν Ἑλλήνων στά χρόνια της κρίσης. Healthview, 24/03/2016. http://www.healthview.gr/11851/η-ὑγεία-τῶν-ἑλλήνων-στά-χρόνια-της-κρίς/ (ἀνάκτηση 29/03/2017).
7. Esch, T. & Stefano, G. B. (2005). Love promotes health. Neuroendocrinology Letters, 26(3), 264-267.
8. Κατερινάκης, Κ. (2015, Νοεμ.) Ἡ ἔννοια τοῦ «φιλότιμου»: Σημασιολογία, παράδοση καί παγκοσμιοποίηση τοῦ ὅρου γιά τήν ἑλληνική ταυτότητα στήν ἐποχή τῆς κρίσης. ΕΛΕΤΟ -10ο Συνέδριο «Ἑλληνική Γλώσσα καί Ὁρολογία», 12-14 Νοεμβρίου, Ἀθήνα.
9. Vassiliou, V. & Vassiliou, G. (1973). The implicative meaning of the Greek concept of philotimo. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 326-341.
10. Γέροντος Παϊσίου Λόγοι. (2010). Πάθη καί Ἀρετές. Τόμος Ε. Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης.
11. Glanville, J.L. et al. (2008). The role of social capital and extracurricular participation. Sociological Quarterly, 49(1), 105-137.
12. Wilcox, W.B. & Wolfinger, N.H. (2008). Living and loving “Decent”: Religion and relationship quality among urban parents. SocSci Res 37(3), 828-843.
13. Bartkowski, J. P. et al. (2008). Religion and child development: Evidence from early longitudinal study. Social Science Research, 37(1), 18-36.
14. LSE (2015). Attending church is the key to good mental health among older Europeans. LSE (4/08/2015). http://www.lse.ac.uk/website-archive/newsAndMedia/newsArchives/2015/08/church&MentalHealth.aspx. (ἀνάκτηση 3/04/2017).
15. Segal, J. et al. (2017). Stress symptoms, signs and causes: The harmful effects of stress and what you can do about it. HELPGUIDE.ORG (April 2017) https://www.helpguide.org/articles/stress/stress-symptoms-causes-and-effects.htm (ἀνάκτηση 4/04/2017).
16. Βλ. A΄ Θεσ. 5, 16.   17. Βλ. Φίλ. 4, 4.   18. Βλ. Ἰάκ. 1, 2.   19. Βλ. Πάρ. 17, 22.
17. Βλ. Α΄ Κορ. 13, 1-8.  21. Βλ Ἐφεσ. 4, 26.   22. Βλ. Β/Κορ. 4, 8. 23. Βλ. Τιμ. 4, 14-15.
18. Wood, A.M., et al. (2011). Using personal and psychological strengths leads to increase in well-being over time: A longitudinal study and the development of the strengths use questionnaire. Personality and Individual Differences, 50, 15-19.
19. Seligman, M.E.P., et al. (2005). Positive psychology progress: Empirical validation of interventions. American Psychologist, 60, 410-421.
20. Οἰκονόμου, Σ. (2017). Ἔμεινα ἐμβρόντητος ἀπό τήν χαρά τοῦ θαύματος τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων. Ἐνοριακή Εὐλογία, Ἔτος ΙΣΤ, Φέβ., (174).
21. Βίος καί Λόγοι Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου (2009). Ἱερά Μονή Χρυσοπηγῆς, Χανιά.
22. Γιακουμάκη, Ε. (2017). Μουσική καί Προσωπική Ἱστορία Εὐτυχίας. Ὠδεῖο Φίλιππος Νάκας (27/01/2017). http://www.nakas.edu.gr/default.aspx?id=161&nid=6283 (ἀνάκτηση 30/03/2017).
23. Βολουδάκης, Β. Πρωτ. (2017). Μαθήματα τῆς Σχολῆς Νέων μέ θέμα “Προσέγγιση ἤ Ἀπομάκρυνση τῶν Φύλων;”.