ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΠΟΙΜΗΝ
Μόλις πέρασε τό καλοκαίρι καί ἐπανερχόµαστε ὅλοι στίς ἑστίες µας. Πολλοί ἀπό µας περάσαµε τό καλοκαίρι στό «χωριό», καί εὐτυχῶς, ἐπειδή οἱ περισσότεροι δέν θά µποροῦσαν ἀλλοῦ νά κάνουν διακοπές. Γινόµαστε ὅµως τά τελευταῖα χρόνια ὅλο καί περισσότεροι µάρτυρες ἑνός θλιβεροῦ θεάµατος: κλειστές ἐκκλησίες στά χωριά µας. Ἡ αἰτία; Στίς περισσότερες ἐνορίες ὑπάρχει ἕνας µόνο ἱερέας. Καί – σύµφωνα µέ τίς νέες νοµοθετικές ρυθµίσεις – στήν περίπτωση πού πάρει σύνταξη, δέν ἀντικαθίσταται. Λόγω τῆς προσοµοίωσης τῶν κληρικῶν µέ τούς δηµοσίους ὑπαλλήλους, ἴσχυε ἀρχικά τό γνωστό µέτρο τοῦ µνηµονίου 5:1, δηλ. ἀνά πέντε συνταξιοδοτήσεις µία πρόσληψη. Αὐτή ἡ ρύθµιση τροποποιήθηκε, ἐπειδή κυρίως στίς µικρές Μητροπόλεις δέν ἔφθανε ὁἀριθµός τῶν συνταξιοδοτήσεων στίς πέντε. Ἔτσι ἐπιτρέπεται στίς περισσότερες Μητροπόλεις ἕνας διορισµός ἐφηµερίου τό χρόνο. Λόγω τοῦ γεγονότος, ὅτι µεγάλο µέρος τῶν κληρικῶν, ἰδιαίτερα στήν ἐπαρχία βρίσκεται κοντά στήν ἡλικία συνταξιοδοτήσεως, καταλαβαίνουµε πώς τά ἑπόµενα χρόνια πολλά χωριά θά µείνουν ὀρφανά ἀπό ἱερέα, ἄρα καί ἀπό κάθε πνευµατική διαποίµανση. Ὅλοι ξέρουµε τή σηµασία τοῦ Ἱερέως καί τοῦ Διδασκάλου στήν κοινωνία τοῦ χωριοῦ. Τώρα, µετά τά σχολεῖα κινδυνεύουν νά κλείσουν καί οἱ Ἐκκλησίες, κάτι πού οὔτε οἱ κατά καιρούς ἐχθροί καί κατακτητές τολµοῦσαν νά ἐπιδιώξουν. Καί αὐτό, ἐπειδή ἤξεραν πολύ καλά, ὅτι µέ αὐτόν τόν τρόπο θά ξεσήκωναν τούς χωρικούς.
Οἱ ὀθωµανοί ἔδωσαν στούς κληρικούς δικαστική ἐξουσία, οἱ Βαυαροί στράφηκαν κυρίως ἐναντίον τῶν Ἱ. Μονῶν καί ἅρπαξαν τήν περιουσία τους, θέλοντας ὅµως νά ἐξασφαλίσουν µέ αὐτό τόν τρόπο τήν µισθοδοσία τοῦ ἐφηµεριακοῦ κλήρου. Ὁ ἴδιος ὁ Βαυαρός βασιλεύς Ὄθων διέταξε τήν 29 Ἀπριλίου 1843: «Αἱ διά τά ἐκκλησιαστικά καί τήν δηµοσίαν ἐκπαίδευσιν δαπάναι, ὑστεροῦσαι µέν τοῦ ποσοῦ τῶν ρειθησῶν ἐκκλησιαστικῶν προσόδων θέλουσι ἀναπληροῦσθαι ἀπό τά λοιπά δηµόσια εἰσοδήµατα, οὐδέποτε δέ ἐν περιπτώσει περισσεύµατος τῶν προσόδων αὐτῶν, τοῦ περισσεύµατος τούτου θέλει γενεῖ χρῆσις ἄλλη µή ἀποβλέπουσαν τήν βελτίωσιν τοῦ ἱεροῦ κλήρου καί τήν κοινήν ἐκπαίδευσιν...», ὅπως παραθέτει ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπός µας στό ἐξαιρετικό πόνηµά του µέ τίτλο: «Ἡ ἀπάντηση τῆς Ἐκκλησίας στά µυθεύµατα τοῦ Ἀντικληρικαλιστικοῦ Λαϊκισµοῦ1.
Ἀκόµα καί οἱ Κατοχικές κυβερνήσεις δέχθηκαν τόν διάλογο µέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο καί τήν Σύνοδο γιά αὐτό τό θέµα2.
Κατά δέ τό ἔτος 1945, µόλις µετά τόν πόλεµο καί µέσα στίς ἐµφύλιες ἀναταράξεις ρυθµίζει ὁ Νόµος 536 τῆς 5 Σεπτεµβρίου 1945 τά «περί ρυθµίσεως τῶν ἀποδοχῶν τοῦὁρθοδόξου Ἐφηµεριακοῦ Κλήρου τῆς Ἑλλάδος, τοῦ τρόπου πληρωµῆς αὐτῶν καί περί καλύψεως τῆς σχετικῆς δαπάνης». Στόν νόµο αὐτό ἀναγράφεται στό Ἄρθρο 15: «Αἱ ὀργανικαί θέσεις τῶν ἐφηµερίων τῶν ἐνοριακῶν Ναῶν ὁρίζονται εἰς 6000. Οἱ πέραν τοῦἀριθµοῦ τούτου ὑπηρετοῦντες ἐφηµέριοι διατηροῦνται ἐν τῇ ὑπηρεσία µέχρι τῆς καθ΄ οἱονδήποτε τρόπον ἐξόδου των»3.
Μέ τό δεδοµένο ὅτι τό 1945 ὁ πληθυσµός τῆς Ἑλλάδος ἦταν 7.300.000, ἔχουµε µιά ἀναλογία 1 ἱερέα ἀνά 1216 κατοίκους. Τό 2015 ὁἀριθµός τῶν ἱερέων µαζί µέ τήν Κρήτη καί τά Δωδεκάνησα ἀνερχόταν σέ 9780, ἄρα µιά ἀναλογία 1:1154. Ἄρα πολύ σύντοµα θά πέσουµε κάτω ἀπό τό ἐπίπεδο τοῦ 1945!
Τί κάνουµε νά ἀποτρέψουµε αὐτή τήν ἀπειλή; Σχεδόν τίποτα. Προσπαθοῦµε νά «βολέψουµε» τήν κατάσταση. Ἀλλά πῶς; Μέ τήν χειροτονία ἀµίσθων κληρικῶν. Καί µέ αὐτό ἀνοίγουµε ἄλλα κεφάλαια καί ἄλλες δυσκολίες. Πῶς Θά ζήσουν οἱἴδιοι καί οἱ οἰκογένειές τους; Πολλοί ἔχουν ἄλλα ἐπαγγέλµατα, µέ ἀποτέλεσµα νά εἶναι διαθέσιµοι µόνο γιά τίς Θ. Λειτουργίες τῶν Κυριακῶν καί ἑορτῶν, ἐφόσον αὐτές συµπίπτουν µέ ἀργίες. Οἱ συνέπειες εἶναι ὀλέθριες, γιατί οὐσιαστικά δέν ἀλλάζει τίποτα: οἱ Ναοί παραµένουν καθ΄ ὅλην τήν διάρκειαν τῆς ἑβδοµάδος κλειστοί, οἱὄντως πιστοί ἀπευθύνονται ἀλλοῦ, κυρίως στά Μοναστήρια, πράγµα, τό ὁποῖο σηµαίνει µείωση τῶν ἐσόδων (δέν µπορεῖ νά ἀνάψη κανεῖς κερί) µέ παράλληλη αὔξηση τῶν ἐξόδων (οἱἐπισκέπτες ἱερεῖς συχνά πληρώνονται), καί πνευµατική ἐρήµωση ὁλοκλήρων τοπικῶν κοινωνιῶν. Καί βεβαίως τίθεται καί τό ζήτηµα τοῦ ἀσυµβίβαστου τῶν περισσοτέρων ἐπαγγελµάτων µέ τήν ἱερωσύνη. Τήν στιγµή πού οἱ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας ἀπαγορεύουν στόν Ἱερέα νά περιβάλεται µέ ἄλλη ἀπό τήν προορισµένη γιά τήν ἱερωσύνη ἐνδυµασία: «Μηδείς τῶν ἐν κλήρῳ καταλεγοµένων ἀνοίκειον ἐσθῆτα ἀµφιέννυσθαι, µήτε ἐν πόλει διάγων, µήτε ἐν ὁδῶ βαδίζων, ἀλλά στολαῖς κεχρήσθω ταῖς ἤδη ἐν κλήῳ καταλεγοµένοις ἀπονεµηθείσαις»4. Πῶς δηλαδή νά ἐξασκήση ἐπάγγελµα πού ἀπαιτεῖ εἰδική ἐνδυµασία; Ἤ θέλουµε νά φθάσουµε στό κατάντηµα µερικῶν «’Ορθοδόξων» ἱερέων τοῦἐξωτερικοῦ, οἱ ὁποῖοι ὡς ταβερνιάρηδες ξενυχτοῦν στά µαγαζιά τους καί πηγαίνουν τήν Κυριακή κατ΄ εὐθείαν, συχνά µεθυσµένοι, νά λειτουργήσουν, τήν στιγµή πού ὁ νδ΄ κανών τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων ἀπαγορεύει στόν κληρικό νά τρώη σέ ταβέρνα: «Εἰ τις κληρικός ἐν καπηλείῳ φωραθείη ἐσθίων, ἀφοριζέσθω. Πάρεξ τοῦ ἐν πανδοχείῳ ἐν ὁδῶ δι΄ ἀνάγκην καταλύοντος»5.
Ἡ µόνη λύση εἶναι νά ἀντιδράσουµε. Θέλουµε ποιµένες γιά τίς ἐνορίες µας. Δέν θέλουµε οὔτε «λειτουργούς» πού ἐκ τῶν πραγµάτων ἀναγκάζονται νά δουλεύουν δύο κυρίοις, οὔτε «λειτουργούς» πού κατά τό παρελθόν ἤθελαν νά καλύψουν τήν ἀνικανότητά τους νά στεριώσουν σέ κάποια ἐργασία, καί ἔγιναν «παπάδες», γιά νά ἐξασφαλίσουν ἕνα σίγουρο µισθό.
Θέλουµε καί χρειαζόµαστε ποιµένες λογικῶν προβάτων, ποιµένες, οἱὁποῖοι συνεχῶς στέκονται στό πλάϊ τοῦ πιστοῦ ποιµνίου, ὡς πατέρες καί ὄχι ὡς ὑπάλληλοι τῶν πιστῶν!
ἩἘκκλησία ἔχει τήν δυνατότητα νά ἐπιβάλλεται, νά ἀπαιτεῖ ἀπό τήν πολιτεία αὐτό τό δικαίωµα. Ἔχουν γίνει ἀλλεπάλληλες ἀπαλλοτριώσεις µοναστικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ὡς ἀντάλλαγµα νά ἀναλάβη τό κράτος τήν µισθοδοσία τῶν κληρικῶν. Αὐτές οἱ ἀπαλλοτριώσεις ἔγιναν µέ κοινωφελῆ σκοπό, εἴτε νά φιλοξενήσουν δηµόσιες ὑπηρεσίες, νοσοκοµεῖα κ.ἄ., ἤ νά δοθοῦν σέ ἀπόρους ἀγρότες καί κτηνοτρόφους. Καί ἡ Ἐκκλησία ὄχι µόνο δέν πῆρε ἀποζηµιώσεις, ἀλλά πολλάκις ἐξαπατήθηκε: ἀντί τῆς κοινῆς ὠφέλειας στήθηκαν σέ πρώην ἐκκλησιαστικές ἐκτάσεις κερδοφόρες καί ἀκόµα καί κερδοσκοπικές ἐπιχειρήσεις τόσο τοῦ Δηµοσίου ὅσο καί ἰδιωτῶν: Τό καζίνο στήν Πάρνηθα καί ἐργοστάσια ἐξόρυξης µαρµάρου στήν Πεντέλη ἀντί σανατορίων γιά φυµατικούς, αἰολικά πάρκα ἀντί δασικοῦ πλούτου στόν Κιθαιρῶνα καί στόν Ἑλικῶνα, χιονοδροµικά κέντρα καί σαλέ ἀντί βοσκοτόπων στόν Παρνασσό! Καί ἀπ΄ ὅλες αὐτές τίς κερδοφόρες δραστηριότητες ἡ Ἐκκλησία δέν παίρνει τίποτα. Ἀντιθέτως τῆς ἀπαγορεύεται ἡἐγκατάσταση καί ἐκµετάλλευση ἡλιακῶν συλλεκτῶν παραγωγῆς ἠλεκτρικῆς ἐνέργειας στήν Πεντέλη καί ἡ ἀνέγερση φιλανθρωπικοῦ ἱδρύµατος στόν Βαρνάβα Ἀττικῆς, ἐκτός ἄν χαρακτηρισθῆ στά χαρτιά ὡς «ἔπαυλις»!
Εἶναι καιρός νά ὑψώση ἡ Ἑλλαδική Ἐκκλησία πλέον ἐπίσηµα τήν φωνή της, καί νά βάλη τό κράτος (λάθος λέξη, µᾶλλον τήν ἀκράτεια) τῶν παρανόµων καί κερδοσκόπων εἰς βάρος της καί εἰς βάρος τοῦ λαοῦ, στήν θέση του. Πρέπει νά καταλάβη ἡ πολιτική ἡγεσία, ὅτι τήν συµφέρει µᾶλλον νά πληρώση µερικές χιλιάδες κληρικῶν, παρά νά ξεσηκώση τόν λαό ἐναντίον της καί νά τήν σέρνει ἡἘκκλησία στά δικαστήρια γιά ὅλες αὐτές τίς παράνοµες χρήσεις Ἐκκλησιαστικῶν ἐκτάσεων.
Ὁ πνευµατικά ἀποίµαντος λαός ὁπωσδήποτε θά βγάλει στήν ἐπιφάνεια κεκρυµµένα ἔνστικτα καί ἀπωθηµένα, τά ὁποῖα θά τόν καταστήσουν ἀπό δυσκυβέρνητο σέ ἀκυβέρνητο. Σέ ποιά κυβέρνηση συµφέρει κάτι τέτοιο; Οἱ Τοῦρκοι τά κατάλαβαν, οἱ Γερµανοί καί Ἰταλοί τά κατάλαβαν.
Νά δοῦµε ἄν θά τά καταλάβουν καί οἱ σηµερινοί ξενοκράτες µέ Ἑλληνικές Ἀστυνοµικές Ταυτότητες.
Σημειώσεις:
1. Ἀθήνα 2016, ἐκδ. Κρήνη, σελ. 35
2. σελ. 72-76
3. Γεωργίου Ἀποστολάκη, Βασικαί διατάξεις Έκκλησιαστικοῦ-Κανονικοῦ Δικαίου καί Νοµολογία, Ἡράκλειον Κρήτης 2006, σελ. 139
4. Κανών κζ΄ τῆς στ΄ Οἰκουµενικῆς Συνόδου. Ἁγ. Νεκταρίου, Ποιµαντική, ἐκδ. Ρηγοπούλου, 1974,σελ. 246
5. Ποιµαντική, σελ. 252
π. Γεώργιος Χάας
«ΕΝΟΡΙΑΚΗΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 170
Ὀκτώβριος 2016