«ΖΗΜΙΟΓΟΝΟΣ ΤΕΚΝΟΠΟΙΗΣΗ»
Ἤ «ΖΩΗ ΑΠΟ ΣΦΑΛΜΑ»!
Μᾶς ἀπασχόλησε σέ προηγούµενο ἄρθρο τοῦ περιοδικοῦ τό ἀκανθῶδες ζήτηµα τῆς ἰατρικῆς εὐθύνης σέ περιπτώσεις «ζηµιογόνου τεκνοποίησης» ἤ «ζωῆς ἀπό σφάλµα». Πρόκειται γιά τίς περιπτώσεις ἐκεῖνες, ὅπου οἱ γονεῖς ἑνός παιδιοῦ µέ γενετική ἀσθένεια ἤ συγγενῆ ἀνωµαλία ἀσκοῦν ἀγωγή κατά τοῦ ἰατροῦ προσάπτοντας σέ αὐτόν, ὅτι λόγῳ σφάλµατος κατά τή διενέργεια τοῦ προγεννητικοῦ ἐλέγχου δέν διέγνωσε (ἐγκαίρως) τήν πάθηση τοῦ ἐµβρύου στερῶντας τους τή νόµιµη δυνατότητα νά διακόψουν τήν κύηση.
Ἡ δυνατότητα αὐτή διακοπῆς τῆς κύησης δόθηκε γιά πρώτη φορά ἀπό τό Ν. 1609/1986, ὁ ὁποῖος οὐσιαστικά νοµιµοποίησε τίς ἐκτρώσεις σέ µία σειρά περιπτώσεων καί ὑπό συγκεκριµένες προϋποθέσεις. Σήµερα, τό ἄρ. 304 πάρ. 4 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα ὁρίζει µεταξύ ἄλλων ὅτι: «Δέν εἶναι ἄδικη πράξη ἡ τεχνητή διακοπή τῆς ἐγκυµοσύνης πού ἐνεργεῖται µέ τή συναίνεση τῆς ἐγκύου ἀπό γιατρό µαιευτήρα–γυναικολόγο µέ τή συµµετοχή ἀναισθησιολόγου, σέ ὀργανωµένη νοσηλευτική µονάδα ἄν… β) ἔχουν διαπιστωθεῖ µέ τά σύγχρονα µέσα προγεννητικῆς διάγνωσης, ἐνδείξεις σοβαρῆς ἀνωµαλίας τοῦ ἐµβρύου πού ἐπάγωνται τή γέννηση παθολογικοῦ νεογνοῦ καί ἡ ἐγκυµοσύνη δέν ἔχει διάρκεια περισσότερο ἀπό εἴκοσι τέσσερεις ἑβδοµάδες».
Αἴτηµα τῶν ἀγωγῶν γιά «ζωή ἀπό σφάλµα» εἶναι ἡ ἐπιδίκαση ἀποζηµίωσης, εἴτε γιά τήν περιουσιακή ζηµία τῶν γονέων –γιά τήν κάλυψη δηλαδή τῶν αὐξηµένων δαπανῶν πού ἀπαιτεῖ ἡ ἰατροφαρµακευτική περίθαλψη καί ἡ γενικότερη φροντίδα τοῦ παιδιοῦ– εἴτε γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς ἠθικῆς βλάβης τῶν γονέων, δηλαδή τοῦ ψυχικοῦ ἄλγους πού ὑφίστανται ἀπό τή γέννηση µή ὑγιοῦς παιδιοῦ.
Προκειµένου νά καταδικαστεῖ ὁ ἰατρός σέ καταβολή ἀποζηµίωσης γιά ἠθική βλάβη δέν ἀρκεῖ νά ἔχει διαπράξει διαγνωστικό σφάλµα, ἀλλά θά πρέπει περαιτέρω τό διαγνωστικό αὐτό σφάλµα νά εἶναι παράνοµο. Εἶναι ἀπαραίτητο δηλαδή ἡ στέρηση τῆς ἐπιλογῆς διακοπῆς τῆς κύησης, πού ὀφείλεται στό ἰατρικό σφάλµα νά πλήττει συγκεκριµένο δικαίωµα τῶν γονέων.
Οἱ Ἑλληνικές δικαστικές ἀποφάσεις πού δέχονται «ζηµιογόνο τεκνοποίηση» ἐπιδικάζουν σέ βάρος τῶν ἐναγοµένων ἰατρῶν ὑπέρογκα ποσά ἀποζηµίωσης γιά ἠθική βλάβη, µέ τό σκεπτικό ὅτι τό δικαίωµα πού πλήττεται σέ τέτοιες περιπτώσεις εἶναι τό δικαίωµα τῆς προσωπικότητας τῆς µητέρας, ἔκφανση τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ ἡ ἐπιλογή ἤ µή τῆς µητρότητας, στίς περιπτώσεις πού ὁ νόµος ἐπιτρέπει µιά τέτοια ἐπιλογή.
Πρόσφατα ὅµως διαβάσαµε ἕνα ἄρθρο, γραµµένο ἤδη τό 2011 ἀπό Ἀναπληρωτή Καθηγητή τῆς Νοµικῆς Ἀθηνῶν, ὅπου ὑποστηρίζεται ὅτι «σέ περίπτωση γέννησης ἄρρωστου παιδιοῦ ἀπό ἐσφαλµένη προγεννητική διάγνωση τό προσβαλλόµενο δικαίωµα εἶναι τό δικαίωµα τῶν γονέων στόν οἰκογενειακό προγραµµατισµό καί εἰδικότερα τό δικαίωµά τους στήν ἀπόκτηση ὑγιοῦς παιδιοῦ (δικαίωµα εὐγονίας)!» Τό ἀνησυχητικό εἶναι ὅτι ὁ συντάκτης τοῦ ἄρθρου στηρίζει τήν ἄποψή του σέ διατάξεις τοῦ δικαίου, καί συγκεκριµένα στήν ἀνωτέρῳ διάταξη τοῦ ἀρ. 304 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα, ἀλλά καί στίς διατάξεις τῶν ἄρθρων 1387 ἐδάφιο α’ καί 1455 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα (στό ἑξῆς ΑΚ).
Τό ἄρθρο 1387 ΑΚ καθιερώνει τό δικαίωµα συναπόφασης τῶν συζύγων στά θέµατα τοῦ συζυγικοῦ βίου, ὁρίζοντας στό πρῶτο ἐδάφιό του ὅτι «Οἱ σύζυγοι ἀποφασίζουν ἀπό κοινοῦ γιά κάθε θέµα τοῦ συζυγικοῦ βίου». Τό δικαίωµα αὐτό συναπόφασης τῶν συζύγων ἀνήκει στά λεγόµενα προσωπικά οἰκογενειακά δικαιώµατα καί εἶναι δικαίωµα ἀπόλυτο, ὀφείλουν δηλαδή ὅλοι οἱ κοινωνοί νά τό σέβονται καί νά ἀπέχουν ἀπό κάθε προσβολή του.
Παλαιότερα γινόταν δεκτό, ὅτι τό δικαίωµα συναπόφασης τῶν συζύγων ἀφορᾶ πρωτίστως θέµατα σχετικά µέ τήν ὑπό εὐρεία ἔννοια οἰκονοµική λειτουργία τῆς οἰκογένειας, ὅπως εἶναι γιά παράδειγµα ἡ κατανοµή τῶν ρόλων τῶν συζύγων µέσα στήν οἰκογένεια, ἡ ἐπιλογή τοῦ τόπου κατοικίας, ὁ οἰκογενειακός προϋπολογισµός καί γενικά ἡ διαχείρηση τοῦ οἴκου. Ἡ σύγχρονη … ‘’προοδευτική’’(!) νοµική ἐπιστήµη δέχεται ὅτι στό πεδίο τοῦ ἄρθρου 1387 ἐµπίπτει καί ἡ συναπόφαση γιά τήν ἀπόκτηση ἤ µή τέκνου ἤ ἡ συναπόφαση γιά τή διακοπή τῆς κύησης τοῦ συνειληµµένου. Ἔτσι φτάνουµε στό σηµεῖο νά θεωρεῖται ὅτι παρανοµεῖ καί ὀφείλει ἀποζηµίωση ὁ ἰατρός, πού ἔφερε τόν κόσµο µία ὕπαρξη, ἐπειδή «χάλασε τά σχέδια» τῶν γονέων στερῶντας τους τό «δικαίωµα» νά ἀποφασίσουν νά στερήσουν τή ζωή ἀπό τό παιδί τους, λόγῳ τοῦ ὅτι εἶναι ἄρρωστο. Καί δέν λαµβάνεται ὑπόψιν ἀπό τήν ἐπιστήµη, πώς τό ζήτηµα τῆς διακοπῆς τῆς κύησης συνειληµµένου τέκνου δέν ἀφορᾶ µόνο τούς συζύγους, ἀλλά καί µία τρίτη, ξεχωριστή ὕπαρξη!
Τό ἄρθρο 1455 ΑΚ ἀναφέρεται στήν ἰατρική ὑποβοήθηση στήν ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή, ὅπως ὀνοµάζεται “κατ’ εὐφηµισµόν” ἡ τεχνητή γονιµοποίηση, καί ὁρίζει τά ἑξῆς: «Ἡ ἰατρική ὑποβοήθηση στήν ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή (τεχνητή γονιµοποίηση) ἐπιτρέπεται µόνο γιά νά ἀντιµετωπίζεται ἡ ἀδυναµία ἀπόκτησης τέκνων µέ φυσικό τρόπο ἤ γιά νά ἀποφεύγεται ἡ µετάδοση στό τέκνο σοβαρῆς ἀσθένειας. Ἡ ὑποβοήθηση αὐτή ἐπιτρέπεται µέχρι τήν ἡλικία φυσικῆς ἱκανότητας ἀναπαραγωγῆς τοῦ ὑποβοηθούµενου προσώπου. Ἡ ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή µέ τή µέθοδο τῆς κλωνοποίησης ἀπαγορεύεται.
Ἐπιλογή τοῦ φύλου τοῦ τέκνου δέν εἶναι ἐπιτρεπτή, ἐκτός ἄν πρόκειται νά ἀποφευχθεῖ σοβαρή κληρονοµική νόσος πού συνδέεται µέ τό φύλο».
Στό ἐξεταζόµενο, λοιπόν, «ἐπιστηµονικό» ἄρθρο τονίζεται ὅτι «Ἡ ἰατρική ὑποβοήθηση ὡς νόµιµος τρόπος γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ ἀπόκτηση ἄρρωστου τέκνου ἀποτελεῖ ἔµπρακτη ἀπόδειξη ὅτι ὁ νοµοθέτης ἀναγνωρίζει στούς µέλλοντες γονεῖς τό δικαίωµα στήν εὐγονία, τό δικαίωµα δηλαδή νά διασφαλίσουν τήν ἀπόκτηση ὑγιοῦς παιδιοῦ».
Ἐπιφυλασσόµαστε νά ἀσχοληθοῦµε σέ ἑπόµενο ἄρθρο µέ τήν τεχνητή γονιµοποίηση. Ἐπί τοῦ παρόντος ἀρκούµαστε στίς ἑξῆς παρατηρήσεις: Εἶναι ἀπολύτως εὔλογη καί δικαιολογηµένη ἡ ἐπιθυµία κάθε γονιοῦ νά εἶναι ὑγιές τό παιδί του. Γιά αὐτό, ἄλλωστε, ὁρίζεται στό ἴδιο τό Σύνταγµα, ὅτι τό Κράτος µεριµνᾶ γιά τήν παιδική ἡλικία καί τήν ὑγεία τῶν πολιτῶν, ἐνῶ ὅσοι πάσχουν ἀπό ἀνίατη σωµατική ἤ ψυχική νόσο, ἔχουν δκαίωµα εἰδικῆς φροντίδας ἀπό τό Κράτος (ἄρθρο 21 Συντάγµατος).
Δέν εἶναι ὅµως δυνατόν, νά ἀναγνωριστεῖ δικαίωµα εὐγονίας τῶν γεννητόρων καί µάλιστα ὑπέρτερο τοῦ δικαιώµατος τοῦ κυοφορούµενου στή ζωή. Τό Σύνταγµα σέ καµία διάταξή του δέν ἀναγνωρίζει δικαίωµα εὐγονίας. Ἀντίθετα, στό ἀρ. 5 παράγραφος 2 αὐτοῦ προστατεύει τήν ἀνθρώπινη ζωή καί µάλιστα κατά τρόπο ἀπόλυτο, δηλαδή ὑπό ὁποιαδήποτε µορφή καί ἄν ἀπαντᾶ αὐτή καί ὑπό ὁποιεσδήποτε συνθῆκες. Προστατεύεται ἑποµένως καί ἡ ζωή τοῦ κυοφορούµενου ἐµβρύου καί ἡ ζωή τοῦ ἀσθενοῦς.
Τό Σύνταγµα εἶναι ὁ Ὑπέρτατος Νόµος τοῦ Κράτους, πρᾶγµα πού σηµαίνει ὅτι ὅλες οἱ ἐπιµέρους νοµοθετικές διατάξεις πρέπει νά ἐναρµονίζονται µέ τό Σύνταγµα καί νά ἑρµηνεύονται σύµφωνα µέ αὐτό. Δέν εἶναι καθόλου ἐπιστηµονικό νά ἐφευρίσκουµε δικαιώµατα πού δέν ἀναγνωρίζονται ἀπό τό Σύνταγµα! Καί ἐάν γίνει δεκτό, ὅτι κάποια ἐπιµέρους νοµοθετική διάταξη προστατεύει «δικαίωµα» πού δέν εἶναι συνταγµατικό, τότε ἡ διάταξη αὐτή εἶναι ἁπλούστατα ἀντισυνταγµατική!
Εἶναι ἀπαράδεκτο νά ἀνεχόµαστε νά ὑπάρχουν στό δίκαιό µας διατάξεις σάν αὐτές πού προαναφέρθηκαν καί νά µιλοῦµε γιά «δικαίωµα εὐγονίας». Κατά τά ἄλλα, µέ βάση τό ἄρθρο 2 τοῦ λεγόµενου ἀντιρατσιστικοῦ νόµου (Ν. 927/1979, ὅπως τροποποιήθηκε µέ τό Ν. 4285/2014) τιµωρεῖται µέ φυλάκιση τριῶν µηνῶν ἕως τριῶν ἐτῶν καί µέ χρηµατική ποινή πέντε ἕως εἴκοσι χιλιάδων (5.000 – 20.000) εὐρώ, ὅποιος µέ πρόθεση, δηµόσια, µέ ὁποιοδήποτε µέσο ἤ τρόπο, ἐπιδοκιµάζει, εὐτελίζει ἤ κακόβουλα ἀρνεῖται τήν ὕπαρξη ἤ τή σοβαρότητα τοῦ Ὁλοκαυτώµατος καί τῶν ἐγκληµάτων τοῦ ναζισµοῦ! Γιατί βεβαίως ἡ ”πολιτισµένη” κοινωνία µας φρίττει µέ τά ἐγκλήµατα τοῦ ναζιστικοῦ καθεστῶτος καί µέ τίς ἐπεµβάσεις πού γίνονταν στή ναζιστική Γερµανία γιά τή διατήρηση τῆς “καθαρότητας” τῆς Ἀρίας φυλῆς, ἀλλά δέν φρίττει µέ τήν “πολιτισµένη” ἐγκληµατικότητά της, νά ἐκτελεῖ ἐν ψυχρῶ τά ἀνυπεράσπιστα ἔµβρυα, δηλαδή ἀθῶες ἀνθρώπινες ὑπάρξεις!
Ἡ ὑποκρισία καί ἡ ἐγκληµατικότητα σέ ὅλο της τό ἀνατριχιαστικό “µεγαλεῖο”!
Ἀγγελική Εὐθ. Ζώη
Νοµικός
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 165
Μάϊος 2016