Ο ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ
ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ
Μία σπάνια Ἐκκλησιαστική μορφή, ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Μελέτιος (Καλαμαρᾶς) ἐκλήθη ἀπό τόν Κύριον καί Θεόν μας στά Οὐράνια Σκηνώματα τήν 21η Ἰουνίου 2012.
Ὁ μεταστάς Ἱεράρχης ἦταν ἀπό τούς τελευταίους ἐκφραστάς «τοῦ παλαιοῦ τῆς Ἐκκλησίας σχήματος», διασώσας καί τό δόγμα καί τό ἦθος τῆς ἀμωμήτου Ὀρθοδόξου Πίστεώς μας.
Κάτοχος λιπαρᾶς κοσμικῆς καί Θείας γνώσεως, γνώστης χωρίς ὑπερβολή, ὡς οἱ ἀρχαῖοι σοφοί, τῆς Ἑλληνικῆς καί τῆς Λατινικῆς γλώσσης, γνώστης τῶν Βαλκανικῶν καί Εὐρωπαϊκῶν γλωσσῶν, κυρίως δέ γνώστης τῆς Δογματικῆς καί Ἁγιοπατερικῆς Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπετέλεσε, μέ τήν ἄκρα ἄσκησή του, τήν Ἀρχιερατική Ποιμαντική του καί τήν βίωση τῆς γνήσιας Χριστιανικῆς ζωῆς, ἔνσαρκη Εἰκόνα τοῦ Πρώτου Ἀρχιερέως καί Ἀρχιποίμενος Χριστοῦ.
Ἀνέλαβε τό 1980 μιά ἠθικά καταρρακωμένη Μητρόπολη, πού εἶχε γίνει τότε Πανελλήνιο θέατρο καί θέμα σατιρικῶν παραστάσεων καί τήν ἀνέδειξε πρότυπο Τοπικῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ προηγουμένως μέ τήν Πατρική του ἀγάπη μεταμόρφωσε πνευματικά ἀκόμη καί τούς ἀδιαφόρους καί ἀπαιδεύτους Κληρικούς τῆς Μητροπόλεως καί χειροτόνησε πλῆθος νέων καί Ἱεραποστολικῶν κληρικῶν, πού κοσμοῦν τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας.
Συνέγραψε πολλές θεολογικές καί ποιμαντικές μελέτες, δίδοντας προτεραιότητα στόν ἁπλό πνευματικό λόγο πρός οἰκοδομήν τοῦ ποιμνίου του, ἕνα λόγο κατανοητό ἀπό τούς ἁπλουστέρους, μέ βάθος, ὅμως, πού ἐξέπληττε καί ἐδίδασκε καί τούς σοφούς καί ἐπιστήμονας, στοιχεῖο αὐτό καί γνώρισμα τῶν τελείων, οἱ ὁποῖοι θυσιάζουν τόν ἐντυπωσιασμό χάριν τῆς ἀγάπης καί τῆς βοηθείας τῶν ἁπλουστέρων ἀδελφῶν μας.
Στά πλαίσια τῆς μεγάλης πνευματικῆς ἀγάπης του γιά τόν λαό τοῦ Θεοῦ καί τῆς συγκαταβάσεώς του πρός τήν ἀνθρώπινη ἀδυναμία καί ἀτέλεια ἔκαμε ἀπόπειρες μεταφράσεως τῶν Ἱερῶν Κειμένων καί τίς εἰσήγαγε στή Θεία Λατρεία, θυσιάζοντας τήν προσωπική του ψυχική εὐφροσύνη, πού τοῦ προσέφερε ἡ ἀρχαία ἐκκλησιαστική γλῶσσα ἀλλά καί τό «καλό του ὄνομα», ἀφοῦ γιά τήν πρακτική του αὐτή ἤγειρε ἐναντίον του θύελλα ἀντιδράσεων ἐκκλησιαστικῶν προσώπων καί ἐδέχθη ταπεινωτικούς καί ψευδεῖς χαρακτηρισμούς, σάν νά ἦταν ὁ τελευταῖος προδότης τῆς Πίστεως!
Προσωπικά εἶμαι, γιά πολλούς λόγους, παντελῶς ἀντίθετος με τήν πρακτική τῆς εἰσαγωγῆς μεταφράσεων στή Θεία Λατρεία, ἰδίως στήν ἐποχή μας, ὅπου ἡ ἀντίσταση κατά τῆς ἰσοπεδώσεως τῶν πάντων πρέπει νά εἶναι πιό σθεναρή ἀπό ποτέ. Στό μέλλον ἐπιφυλλάσσομαι νά ἐκθέσω δημόσια τίς σκέψεις μου ἐπ’ αὐτοῦ, ὅπως τίς εἶχα διατυπώσει μέ ἐπιστολή μου καί στόν μακαριστό κυρό Μελέτιο.
Πιστεύω, πάντως, ὅτι ὁ Χριστός μας, ὁ «ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς», γνωρίζει τά πνευματικά κίνητρα τοῦ δούλου Του Μελετίου Ἀρχιερέως καί θά βραβεύση, ὄχι τήν πρακτική, ἀλλά τήν ἀγαπήσασα «τούς πάντας ἐκτενῶς» καρδία του.
Ἡ θεολογική του κατάρτιση ἀποδεικνύεται περίτρανα στό μνημειῶδες σύγγραμμά του «Ἡ Ε΄Οἰκουμενική Σύνοδος», τό ὁποῖο ἔχει βραβευθεῖ ἀπό τήν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν. Αὐτό καί μόνο τό σύγγραμμα ἀρκεῖ γιά νά κατατροπωθῆ ἡ Παπική πλάνη, χωρίς νά χρειάζονται ἄλλοι διάλογοι μέ τούς αἱρετικούς Παπικούς παρά μόνο τό νά ἐρωτηθοῦν εὐθέως: –Τί ἔχετε νά ἀντείπητε στά γραφόμενα τοῦ βιβλίου αὐτοῦ; Καί, ἄν δέν ἔχετε νά ἀντείπητε, γιατί δέν ἐγκαταλείπετε τήν πλάνη σας;
Δυστυχῶς, αὐτό τό βιβλίο δέν ἔχει σχεδόν καθόλου ἀξιοποιηθεῖ μέχρι σήμερα, πλήν κάποιων ἐπαίνων ἀπό κάποιους, ἐνῶ θά μποροῦσε– ἄν εἴχαμε εἰλικρινῆ διάθεση γιά τήν ἐπίλυση τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας ζητημάτων– νά ἀποτελέση τόν κύριο μοχλό γιά τήν ἀποκάλυψη τῶν πραγματικῶν προθέσεων τῆς Παπικῆς κουστωδίας, ἀλλά καί πολλῶν μόνο κατ’ ὄνομα Ὀρθοδόξων καρδιῶν...
Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Μελέτιος, παρά τήν πνευματική καί τήν θύραθεν ἀξία του, ἐφθονήθη καί συκοφαντήθηκε ὅσο λίγοι, ὄχι μόνο πρόσφατα ἀλλά ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 1990, γιά νά ἀμαυρωθῆ τό ὄνομά του, νά κλονισθῆ ἡ ἐμπιστοσύνη τῶν εὐσεβῶν Ἱεραρχῶν στό πρόσωπό του καί νά μήν προωθηθῆ στόν Ἀρχιεπισκοπικό θρόνο, παρ’ ὅτι ἐκεῖνος οὐδέποτε διενοήθη νά ἐπιδιώξη κάτι τέτοιο.
Ἀφορμή ἔλαβαν ἀπό τήν συμμετοχή του στίς συζητήσεις γιά τήν ἕνωση Ὀρθοδόξων καί Ἀντιχαλκηδονίων καί τόν διέσυραν σχεδόν ὡς αἱρετικό, παρ’ ὅτι εἶπε καί ἔγραψε ὅτι δέν ἀφίσταται ἀπό τῆς Πίστεως «οὔτε κατά ἁπλοῦν λογισμόν».
Ἔγραψε ἐπί λέξει: «Στό βιβλίο αὐτό (“Ἡ Ε΄ Οἰκουμενική Σύνοδος”) ἔχομε ἀποτυπώσει τήν πίστη μας. Καί τήν ἔχομε διαφεντέψει πολυειδῶς καί πολυτρόπως. Καί ἐδῶ. Καί στήν Ἐπιτροπή Διαλόγου» (“Ὀρθόδοξος Τύπος” φ. 939, σ. 4).
Κατηγοροῦσαν τόν π. Μελέτιον γιά ἔλλειμμα Θεολογίας καί Ὀρθοδόξου Πίστεως καί ὅτι συμπλέει μέ τούς Ἀντιχαλκηδονίους, παρ’ ὅτι ρητῶς στό βιβλίο του γράφει ὅτι «Ὁ Διόσκορος πρῶτον ἐδικάσθη. Καί καθηρέθη ὡς αἱρετικός, ἀφοῦ ἀπεδέχθη ὅτι εἶχε καθαιρέσει Ὀρθόδοξον (τόν ἅγ. Φλαβιανόν) ὡς αἱρετικόν» (“Ε΄ Οἰκ. Σύνοδος” σελ. 74-75). Καί καταλήγει: «Μέ τόν ἀναθεματισμόν τοῦ Διοσκόρου ἡ Σύνοδος ἀπέδειξεν, ὅτι ἡ κρίσις τοῦ Ἀνατολίου, ὅτι “Διόσκορος οὐ δι’ αἵρεσιν καθῃρέθη”, ἦτο μία ἀστήρικτος ἐσφαλμένη προσωπική ἄποψις» (“Ε΄ Οἰκ. Σύνοδος” σελ. 78-79).
Κατηγορήθηκε γιά ἔλλειμα Θεολογίας καί Ὀρθοδόξου φρονήματος ὁ ἅγιος Νικοπόλεως(!), πού ἔγραψε ὅτι ὁ Διόσκορος καί ὁ Σεβῆρος εἶναι αἱρετικοί, ἐνῶ οἱ ἀείμνηστοι καθηγητές τῆς Δογματικῆς Ἰ. Καρμίρης καί π. Ἰ. Ρωμανίδης ἔχουν γράψει –ἀντίθετα ἀπό τήν Πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας– ὅτι «ὁ Διόσκορος δέν καθηρέθη σάν αἱρετικός ἀλλά γιά κανονικά παραπτώματά του» (“Ὀρθ. Τύπος”, φ. 942, σ. 3)(!), ὅπως, ἐπίσης, οἱ ἴδιοι καθηγητές καί ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Ἀνδρέας Θεοδώρου «μέ μελέτες τους ἔχουν ἀποδείξει ὅτι ὁ Σεβῆρος καί οἱ ἄλλοι μονοφυσῖτες ἔχουν Ὀρθόδοξη Χριστολογία» (“Ὀρθ. Τύπος”, φ. 939, σ. 4)!
Τότε, ἐγράψαμε ἄρθρο στόν «Ὀρθόδοξον Τύπον», μέ τίτλο «Ὁ Διάλογος μέ τούς Ἀντιχαλκηδονίους: Μιά ἄλλη ἀνάγνωσις» (Ἀρ. φ. 946, 4 Ὀκτωβρίου 1991) καί διευκρινήσαμε τίς θέσεις τοῦ μακαριστοῦ, ἀναλύοντας τό κείμενό του, πρᾶγμα τό ὁποῖο τόν ἔκαμε νά μᾶς ἐκφράση τίς εὐχαριστίες του γιά τήν κατανόηση τῶν θεολογικῶν θέσεών του, τῶν προθέσεων καί τῶν κινήτρων του.
Εἶμαι εὐγνώμων πρός τόν μακαριστόν Ἱεράρχη Πατέρα Μελέτιον, γιά τήν ἀγάπη του πρός τό πρόσωπό μου καί τήν ὑπερβολή τῶν αἰσθημάτων καί τῶν τιμητικῶν λόγων του γιά τίς μικρές μας ἐκκλησιαστικές προσπάθειες, πού συχνά μοῦ ἐξέφραζε καί προφορικῶς καί γραπτῶς μέσω ἐπιστολῶν του.
Θεωρῶ ἰδιαιτέρα εὐλογία ὅτι μοῦ ἀπέστειλε μία ἀπό τίς τελευταῖες ἐπιστολές πού ἔγραψε πρό τῆς ἀσθενείας πού ἀρχικά τόν ἀπέκοψε ἀπό τήν ἐπικοινωνία μέ τόν κόσμο μας καί ἐν συνεχεία τόν ὁδήγησε στόν θάνατο. Ἴσως νά εἶναι καί ἡ τελευταία ἐπιστολή του, ἀφοῦ ἡ συγγραφή της ἔχει ἡμερομηνία 11 Ὀκτωβρίου 2011 καί ἡ ἀσθένειά του ἐξεδηλώθη στίς 8 Νοεμβρίου 2011. Παραθέτω εὐθύς τήν ἐπιστολή του αὐτή, γιατί ἀφ’ ἑνός μέν ἀποδεικνύει τήν πλήρη πνευματική διαύγεια πού εἶχε ἕως τῆς ἀσθενείας του ἀφ’ ἑτέρου γιατί τό θέμα τῆς ἔχει γενικότερο ἐνδιαφέρον καί ἐκφράζει τήν συναντίληψή του στόν ἀγῶνα μας καί τό ἐνδιαφέρον του γιά τήν πνευματικοποίηση τῆς πολιτικῆς στόν τόπο μας:
ΕΝ ΠΡΕΒΕΖΗ ΤΗ 11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011
Αἰδεσιμολογιώτατε
πολύ ἀγαπητέ π. Βασίλειε,
Ἔλαβα τό βιβλίο Σας «Ἡ πολιτική εἶναι ποιμαντική», ἡ πνευματική μας εὐθύνη γιά τό κατάντημα τῆς Πατρίδος μας”, Ἀθῆναι 2011, σελ. 360.
Σαφῶς καί βαθειά πεπεισμένος ἐσωτερικά ὅτι δέν ἀποδέχεσθε φανφάρες καί ψεύτικους ἐπαίνους, ἐπιφυλάσσομαι νά μελετήσω τόν θαυμάσιο αὐτό τόμο καί νά Σᾶς σημειώσω μέ τήν εἰλικρίνεια πού δίκαια ἀπαιτεῖτε τίς ἀπόψεις μου.
Οἱ τίτλοι τῶν κεφαλαίων θέτουν προβληματισμούς ὀρθούς. Ὁ λόγος τοῦ ἀπ. Πέτρου (Πραξ. 6, 2), θέτει θέμα πού εἶναι ἀνεπίτρεπτο νά ἀπωθηθεῖ ἔστω καί κατ’ ἐλάχιστο σέ δεύτερης ἐπιλογῆς ζήτημα.
Θεωρῶ χρέος μου νά σημειώσω προοιμιακῶς καί προληπτικῶς, ὅτι μέ ἐγοήτευσε ἡ σαφής ἀπό τό ἐξώφυλλο δική Σας κατάφαση καί ὁμολογία Ἡ πολιτική εἶναι ποιμαντική. Ἀκόμη ἀποδέχομαι τήν διακήρυξη Σας ὅτι καί ἐμεῖς ἔχομε εὐθύνη γιά τό κατάντημα τῆς πατρίδας μας.
Ἔτσι, κάπως ἔτσι, πρέπει νά εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ἡ κακή ὑπηρεσία, ἀγαθῶν στόχων καί προθέσεων ζημιώνει.
Ἡ ἀγάπη καί ἐμπιστοσύνη στό πρόσωπό Σας ἀπό τήν μέχρι τώρα φωτεινή πορεία Σας μέσα στήν Ἐκκλησία μας, μέ κάνει μέ ματιές στά περιεχόμενα καί σέ σελίδες τοῦ βιβλίου νά θυμίσω τά λόγια τοῦ παλαιοῦ φιλοσόφου πολιτικοῦ Ἰσοκράτη «στέργε τά παρόντα˙ ζήτει δέ τά βελτίω».
Tό λάθος τόσο τῶν πολιτικῶν, ὅσο καί κάποιων ἐκκλησιαστικῶν (δέν ἐννοῶ Σᾶς) εἶναι, ὅτι μή στέργοντες τά παρόντα, ὅσο πανάθλια καί ἄν εἶναι, δυσκολεύονται πολύ νά θεμελιώσουν πρόγραμμα γιά ἀναζήτηση τῶν ἐφικτῶν βελτιόνων.
Σᾶς τό ὑπόσχομαι.
Θά μελετήσω ὅσο πιό καλά μπορῶ τίς θέσεις Σας. Καί στήν συνέχεια θά χαρῶ νά Σᾶς τίς εἰπῶ προφορικά μέ ἄνεση καί γραπτά μέ περίσκεψη, γιατί Σᾶς ἀγαπῶ ἐν Κυρίῳ, σάν καλό διάκονο Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Εὐαγγελίου Του.
Μέ βαθιά τιμή, πολλή ἀγάπη
καί θερμές εὐχές
ὁ Μητροπολίτης
Δυστυχῶς, ἡ ἀσθένεια καί ἡ κοίμησίς του μᾶς ἐστέρησαν αὐτές τίς γραπτές καί προφορικές παρατηρήσεις, ὁδηγίες καί συμβουλές του, πού γιά μᾶς θά ἦταν ἀνυπολόγιστα πολύτιμες.
Μελετίου τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Νικοπόλεως, ἀκραιφνῶς Ὀρθοδόξου ἐκκλησιαστικοῦ Πατρός καί Πιστοῦ Οἰκονόμου τῆς Χάριτος τῆς Ἱερωσύνης, τοῦ πολλά κοπιάσαντος ὑπέρ τῆς Ποίμνης τοῦ Χριστοῦ καί ἀγαπήσαντος ἐκτενῶς τούς ἀνθρώπους, Αἰωνία ἡ Μνήμη!
π. Β. Ε. Β.