ΤΙ ΓΝΩΜΗ ΕΧΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΑΝΟΥΡΟΠΙΤΤΑ;
Παίρνοντας θάρρος ἀπό τόν Μοναχό ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος πού σᾶς ὑπέβαλε κάποιες ἐρωτήσεις, θά ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω καί ἐγώ κάτι.
Τί γνώµη ἔχετε γιά τή φανουρόπιτα; Ποιά ἡ γνώµη τῶν µεγάλων Γερόντων (π.χ. π. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου, π. Σίµωνος Ἀρβανίτη) γιά αὐτό τό θέµα;
Σᾶς παρακαλῶ, ἄν θέλετε, τήν ἐρώτησή µου καί τήν ἀπάντησή σας µπορεῖτε νά τήν κοινοποιήσετε καί στό περιοδικό σας. Εὐχαριστῶ πολύ
Χρήστος Νικολόπουλος
Δρ. Θεολογίας-Βυζαντινολόγος
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ
Τό ἐρώτημα αὐτό νομίζω ὅτι ἐνδιαφέρει πολλούς, Κληρικούς καί Λαϊκούς, διότι ἔχει σχηματισθεῖ μιά ἀπέραντη σύγχυση μέ τίς διάφορες ἀλληλοσυγκρουόμενες ἀπόψεις, πού ἀκούγονται ἐδῶ καί χρόνια.
Ἡ κατάσταση αὐτή ἔχει φθάσει στό ἀκραῖο σημεῖο νά ἀρνοῦνται Κληρικοί νά διαβάσουν Φανουρόπιττες καί νά προκαλοῦνται συγκρούσεις καί διαμάχες μεταξύ θρησκευομένων, ἀλλά καί μεταξύ θρησκευομένων καί Κληρικῶν.
Δέν εἶχα ποτέ συζητήσει εἰδικά τό θέμα αὐτό μέ τούς Γέροντες πού μνημόνευσε ὁ ἐρωτῶν, γιατί μέσα μου ἦταν ξεκάθαρο τό ζήτημα αὐτό. Ὡστόσο, θυμᾶμαι, ὅτι κάποια μέρα, συζητῶντας μέ τόν μακαριστόν π. Ἐπιφάνιο τίς ὑπερβολές τοῦ ζηλωτικοῦ φρονήματος, μοῦ εἶπε ὅτι ὅλοι, λίγο ὡς πολύ, ἔχουμε ἔλθει σέ κρίση συνειδήσεως γιά τήν τήρηση τῆς ἀκριβείας σέ θέματα, πού, ὅταν τά ξανασκεφθήκαμε μετανοιώσαμε γιά τήν ὑπερβολή μας. Χαρακτηριστικά μοῦ ἀνέφερε πώς ὅταν εἶχε πρωτοαναλάβει τήν εὐθύνη τοῦ Ναϋδρίου τοῦ Συλλόγου «Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι», τῆς ὁδοῦ Μενάνδρου, τό Δ.Σ. τοῦ Συλλόγου τήν 1η τοῦ ἔτους τοῦ ζήτησε νά εὐλογήσῃ τήν Βασιλόπιττα. «Τότε (μοῦ εἶπε) ἀντέδρασα καί ἀρνήθηκα νά τό πράξω, λέγοντάς τους πώς δέν ὑπάρχει τέτοια Ἀκολουθία στό Εὐχολόγιο καί, συνεπῶς, δέν μπορῶ νά αὐτοσχεδιάζω. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Δ. Σ. μέ παρακαλοῦσαν καί ἐπέμεναν, ἐπικαλούμενοι ὅτι καθ’ ὅλα τά προηγούμενα χρόνια καλοῦσαν Ἱερεῖς ἀπό τήν περιοχή τοῦ Ἱδρύματος καί τούς εὐλογοῦσαν, τώρα πού ἀπέκτησαν δικό τους Ἱερέα νά στερηθοῦν τήν Εὐλογία; Τότε, σκέφθηκα. Τί κακό θά πράξω; Μιά εὐχή εὐλογίας ζητοῦν οἱ ἄνθρωποι. Εἶναι κακό νά τούς εὐλογήσω τήν Πίττα πού θά φᾶνε; Καί, βεβαίως, τούς ἐδιάβασα καί ἀπό τότε, κάθε χρόνο»!
Ὅμως ὑπάρχει στήν Πράξη τῆς Ἐκκλησίας ἡ εἰδική εὐχή Κολλύβων, ὄχι τῶν μνημοσύνων τῶν κεκοιμημένων, ἀλλά εἰς μνήμην ἑορταζομένου ἁγίου καί διαβάζεται στά προσφερόμενα Κόλλυβα μετά τό τέλος τῆς Θ. Λειτουργίας τῆς ἑορτῆς του. Ἡ συνήθεια αὐτή τῆς τιμήσεως τοῦ ἑορτάζοντος ἁγίου ἐπεξετάθη μεταγενεστέρως καί μέ προσφορά ἄλλων δώρων, ὅπως Πίττες, Βασιλόπιττες ἤ ἄλλα γλυκίσματα. Αὐτό ἰσχύει ἀπό αἰώνων καί σέ Ὀρθόδοξα Κράτη, πέραν τῆς Ἑλλάδος.
Γιατί, λοιπόν, πρέπει νά μᾶς ξενίσῃ ἡ ἀνάγνωση τῆς Εὐχῆς τῶν Κολλύβων καί στίς Φανουρόπιττες κατά τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου ἐδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου τοῦ νεοφανοῦς; Μήπως ἐπειδή δέν διαβάζονται αὐτές οἱ Πίττες μόνο τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του ἀλλά διαβάζονται ὁποτεδήποτε κάποιος πιστός ἑτοιμάσει τήν Πίττα τῆς προσφορᾶς του; Αὐτή, ὅμως, εἶναι ἡ δόξα τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἁγίου, γιατί θαυματουργεῖ καθημερινά καί ἀκατάπαυστα, βοηθῶντας τούς ἀνθρώπους νά εὕρουν τά χαμένα τους πολύτιμα ἀντικείμενα ἀλλά καί νά εὕρουν τήν πνευματική ζωή καί τήν χαμένη ψυχή τους. Εἶναι ἀνυπέρβλητος! Ἔχουμε καί ἐμεῖς γευθεῖ πλειστάκις τίς εὐεργεσίες του! Ἐξ ἄλλου, πρέπει νά τόν ἀποζημιώσουμε καί γιά τήν ἐπί πολλούς αἰῶνες στέρηση τῆς ἐπ’ ἐκκλησίας τιμῆς του, ἀφοῦ λόγῳ τῆς ἄγνοιάς μας τοῦ στερήσαμε τούς ἑορτασμούς του!
π. Βασίλειος Ε. Βολουδάκης
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 255
Νοέμβριος 2023