Η ΝΕΑ ΑΙΜΟΜΙΞΙΑ!
«Τό µέλλον ἤ τό σχεδιάζεις ἤ τό ὑφίστασαι». Ὅλοι θυµόµαστε αὐτή τή φράση του τότε Ὑπουργοῦ Ψηφιακῆς Διακυβέρνησης, κ. Πιερρακάκη. Ὄχι µόνο ὁ κ. Πιερρακάκης, ἀλλά ὅλοι οἱ Ἕλληνες πολιτικοί καυχῶνται ὅτι δῆθεν ὁδηγοῦν µέ σιγουριά καί µέ λεπτοµερές σχέδιο τή Χώρα πρός τό µέλλον, πρός τήν πρόοδο. Δέν ὑπάρχει µεγαλύτερο ψέµα ἀπό αὐτό! Ἡ ἀλήθεια εἶναι, ὅτι ἡ Ἑλληνική κοινωνία ἐπιστρέφει σέ περιόδους πρίν τίς ἀρχαϊκές κοινωνίες, οἱ ὁποῖες «ἐπέλεξαν τήν ἀπαγόρευση αἱµοµικτικῶν σχέσεων σάν ἕνα θεµελιώδη κανόνα κοινωνικῆς ὀργάνωσης, ἐκφράζοντας τήν ἐπιθυµία τῆς ὁµάδας νά βγεῖ ἀπό τήν ἀποµόνωση, νά βγεῖ ἔξω ἀπό τό στενό οἰκογενειακό κύκλο»1.
Τό πῶς συνέβη αὐτή ἡ ἐπιστροφή τῆς Ἑλληνικῆς κοινωνίας στή βαρβαρότητα, καί µάλιστα χωρίς νά «πάρουµε χαµπάρι», θά ἐπιχειρήσουµε νά τό ἐξηγήσουµε στό σηµείωµα πού ἀκολουθεῖ.
Καταρχάς θά πρέπει νά τονίσουµε, ὅτι ἡ ἔξοδος τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό στενό οἰκογενειακό του κύκλο, εἶναι ὄχι ἁπλῶς καί µόνο κοινωνική ἐπιλογή, ἀλλά πρωτίστως θέληµα τοῦ Θεοῦ. Διαβάζουµε στήν Παλαιά Διαθήκη, στό Βιβλίο τῆς Γένεσης: «Καί εἶπε Κύριος τῷ Ἅβραµ· ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καί ἐκ τῆς συγγενείας σου καί ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός σου καί δεῦρο εἰς τήν γῆν, ἥν ἄν σοι δείξω». Καί εἶναι ἐντολή τοῦ Θεοῦ, οἱ στενοί συγγενεῖς νά µή συνάπτουν γάµο µεταξύ τους.
Τό θέµα αὐτό τῆς ἀπαγόρευσης σύναψης αἱµοµικτικῶν γάµων, τό ἀνέπτυξε πολύ ἀναλυτικά ὁ π. Βασίλειος Βολουδάκης , στήν ἐκποµπή του «Κοιτάζοντας τή γῆ ἀπό τόν Οὐρανό», τῆς Κυριακῆς 16 Φεβρουαρίου 2023, στό ραδιόφωνο τῆς Πειραϊκῆς Ἐκκλησίας: «Οἱ πρωτόπλαστοι µετά τήν ἔξοδό τους ἀπό τόν Παράδεισο, ἀπέκτησαν παιδιά. Τά παιδιά νυµφεύονταν καί ὑπανδρεύονταν µεταξύ τους (γιατί ἐγέννησαν υἱούς καί θυγατέρας), γιά νά πολλαπλασιαστεῖ τό ἀνθρώπινο γένος. Δέν ὑπῆρχε τότε ἐντολή τοῦ Θεοῦ νά µή νυµφεύονται καί νά µήν ὑπανδρεύονται τά ἀδέρφια ἤ τά ξαδέρφια, οἱ πρώτου βαθµοῦ συγγενεῖς. Ὅταν πληθύνθηκαν οἱ ἄνθρωποι, τότε ἔβαλε αὐτόν τόν περιορισµό. Καί τήν ἐντολή Του τήν ἐσφράγισε µέ ἀσθένεια, ὥστε καί ἄν δέν ἀκοῦν τό λόγο Του νά φοβηθοῦν τήν ἀσθένεια. Καί αὐτή ἡ ἀσθένεια ὑπάρχει µέχρι σήµερα καί θά ὑπάρχει, ὅσο ὑπάρχει αὐτή ἡ ἐπίγεια ζωή. Ὅταν ἔρχονται σέ σαρκική σχέση ἀδέρφια, πρῶτα ξαδέρφια, πρώτου βαθµοῦ συγγενεῖς σέ γάµο, θά ἐπακολουθεῖ ἡ ἀσθένεια τῆς αἱµοφιλίας. Αὐτά ὅλα δέν τά βλέπουµε; Δέν εἶναι ἡ σφραγίδα τοῦ Θεοῦ, πού δέν µπορεῖ νά τήν ἀλλάξει κανένας;»
Βεβαίως, τή σφραγίδα τοῦ Θεοῦ δέ µπορεῖ νά τήν ἀλλάξει κανένας. Ἡ ἀσθένεια τῆς αἱµοφιλίας ὑπῆρχε, ὑπάρχει καί θά ὑπάρχει. Ὑπάρχει ἐπίσης στό Ἑλληνικό Δίκαιο ἡ διάταξη τοῦ ἄρθρου 345 τοῦ Ποινικοῦ Κώδικα, ἡ ὁποία τιµωρεῖ τή γενετήσια πράξη µεταξύ συγγενῶν, ὅπως ὀνοµάζεται ἡ αἱµοµιξία ἀπό τό 2019 καί µετά. Ἡ ἐν λόγῳ διάταξη ἔχει ὡς ἑξῆς: «1. Ἡ γενετήσια πράξη µεταξύ συγγενῶν ἐξ αἵµατος ἤ ἀπό υἱοθεσία, ἀνιούσας καί κατιούσας γραµµῆς καί µεταξύ ἀµφιθαλῶν ἤ ἑτεροθαλῶν ἀδελφῶν τιµωρεῖται: α) ὡς πρός τούς ἀνιόντες µέ κάθειρξη ἕως δέκα (10) ἐτῶν, β) ὡς πρός τούς κατιόντες µέ φυλάκιση καί γ) µεταξύ ἀδελφῶν µέ φυλάκιση ἕως δύο (2) ἔτη. 2. Συγγενεῖς κατιούσας γραµµῆς ἤ ἀδελφοί µποροῦν νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό κάθε ποινή, ἄν κατά τόν χρόνο τῆς πράξης δέν εἶχαν συµπληρώσει τό δέκατο ὄγδοο (18ο) ἔτος».
Ὑπάρχουν, τέλος, ἐδῶ καί αἰῶνες, τά κωλύµατα γάµου λόγῳ συγγένειας.
Ὡς γνωστόν ὑπάρχουν δύο εἴδη συγγένειας: ἐξ αἵµατος καί ἐξ ἀγχιστείας. Συγγένεια ἐξ αἵµατος ὑπάρχει, µεταξύ προσώπων πού κατάγονται τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο (συγγένεια σέ εὐθεία γραµµή, µεταξύ ἀνιόντων καί κατιόντων) ἤ µεταξύ προσώπων τά ὁποῖα, χωρίς νά εἶναι συγγενεῖς σέ εὐθεία γραµµή, κατάγονται ἀπό τόν ἴδιο ἀνιόντα (συγγένεια ἐκ πλαγίου) (ΑΚ 1461 ἔδ. α καί β).
Ἀγχιστεία εἶναι ἡ συγγένεια τοῦ ἑνός συζύγου µέ τούς ἐξ αἵµατος συγγενεῖς τοῦ ἄλλου συζύγου. Ἡ συγγένεια ἐξ ἀγχιστείας ἐξακολουθεῖ νά ὑπάρχει καί µετά τή λύση τοῦ γάµου ἀπό τόν ὁποῖο δηµιουργήθηκε. (ΑΚ 1462 ἐδ. α καί γ).
Σύµφωνα µέ τό ἄρθρο 1356 ΑΚ «(ἐ)µποδίζεται ὁ γάµος µέ συγγενεῖς ἐξ αἵµατος σέ εὐθεία γραµµή ἀπεριόριστα καί σέ πλάγια γραµµή ὡς καί τόν τέταρτο βαθµό». Ἀπαγορεύεται ἑποµένως ὁ γάµος µεταξύ ἀνιόντων καί κατιόντων ἀπεριόριστα (εὐθεία γραµµή συγγένειας), ὁ γάµος µεταξύ ἀδελφῶν –ἑτεροθαλῶν ἤ ἀµφιθαλῶν-, ὁ γάµος µεταξύ θείων καί ἀνιψιῶν, καθώς καί ὁ γάµος τῶν πρώτων ἐξαδέλφων.
Κατά τό ἄρθρο 1357 ΑΚ «(ἐ)µποδίζεται ὁ γάµος µέ συγγενεῖς ἐξ ἀγχιστείας σέ εὐθεῖα γραµµή ἀπεριόριστα καί σέ πλάγια ὡς καί τόν τρίτο βαθµό». Ἀπαγορεύεται ἑποµένος ὁ γάµος µεταξύ πεθεροῦ ἤ πεθερᾶς καί νύφης ἤ γαµβροῦ, ὁ γάµος τοῦ ἑνός συζύγου µέ ἀδελφό ἤ ἀδελφή τοῦ ἄλλου, καθώς καί ὁ γάµος τοῦ ἑνός συζύγου µέ τό θεῖο ἤ τή θεία τοῦ ἄλλου συζύγου.
Γιά ποιό λόγο θεσπίστηκαν τά κωλύµατα γάµου; Ὁ κ. Νικολόπουλος σέ σχετική ὁµιλία του2, ἀπάντησε πολύ ἀναλυτικά στό ἐρώτηµα αὐτό. «Τό σύνολο τῶν συγγραφέων ἀποδίδει τά κωλύµατα γάµου λόγῳ συγγένειας ἐξ αἵµατος σέ ἠθικούς καί εὐγονικούς λόγους. Στόχος εἶναι ἡ ἀποφυγή σύναψης αἱµοµικτικῶν γάµων γιά τήν προστασία τῶν οἰκογενειακῶν σχέσεων καί γιά τήν ἀποφυγή γέννησης τέκνων µέ σοβαρές παθήσεις». Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στά κωλύµατα γάµου λόγῳ ἀγχιστείας, οἱ θεωρητικοί τῆς νοµικῆς ἐπιστήµης, καθώς καί ἡ νοµολογία τοῦ Ἀρείου Πάγου ἀναφέρει ὡς δικαιολογητικούς λόγους θέσπισής τους τήν ἀποφυγή συγχύσεως τῶν ὀνοµάτων καί τῶν γενεῶν καί γενικότερα τήν προστασία τῆς οἰκογένειας. Ὁ κ. Νικολόπουλος τόνισε τήν ἄποψη, πού ὑποστηρίζεται καί ἀπό κοινωνικούς ἀνθρωπολόγους, ὅτι «καί ἡ συγγένεια ἐξ ἀγχιστείας βασίζεται στή σύνδεση µέσῳ τῆς γέννησης, γιατί οἱ σύζυγοι σχετίζονται µέσῳ αἵµατος µέσα ἀπό τά κοινά παιδιά τους».
Βλέπουµε, λοιπόν, µέ πόση σπουδή ὁ νοµοθέτης προστατεύει τήν οἰκογένεια ἀπό τίς αἱµοµικτικές σχέσεις, ὥστε νά εἶναι οἱ στενοί συγγενεῖς «µία κοινωνία πνευµατική, µία εἰκόνα τῆς πνευµατικῆς σχέσεως»3, κατά τή διατύπωση τοῦ π. Βασιλείου Βολουδάκη.
Οἱ βο(υ)λευτές µας, ὅµως, πού πολεµοῦν λυσσαλέα καθετί πνευµατικό, βρῆκαν τρόπο νά ὑποσκάψουν ὅλο αὐτό τό νοµοθετικό οἰκοδόµηµα. Ψήφισαν τόν περασµένο Ἰούλιο, τό Νόµο 4958/2022 (ΦΕΚ Α’ 142/21 Ἰουλίου 2022), ὁ ὁποῖος ἐπέφερε σηµαντικές ἀλλαγές στό δίκαιο τῆς ἰατρικῆς ὑποβοήθησης στήν ἀνθρώπινη ἀναπαραγωγή. Ὁ ἐν λόγῳ Νόµος περιλαµβάνει µία σειρά ἀπό ἀνεκδιήγητες διατάξεις. Μία ἀπό αὐτές εἶναι ἐκείνη τοῦ ἄρθρου 8, ὁρίζουσα τά ἀκόλουθα: «ὅτι «Δωρεά γεννητικοῦ ὑλικοῦ µεταξύ συγγενῶν εἶναι ἐπιτρεπτή µόνο µεταξύ συγγενῶν σέ πλάγια γραµµή».
Τό γεννητικό ὑλικό πού χρησιµοποιεῖται στίς µεθόδους τεχνητῆς γονιµοποίησης µπορεῖ νά ἀνήκει, εἴτε στά πρόσωπα πού ἐπιθυµοῦν νά ἀποκτήσουν τέκνο, εἴτε σέ τρίτο δότη. Μέ τό Ν. 4859/2022, γιά πρώτη φορά στά χρονικά, ὁ νόµος ὁρίζει ὅτι τό πρόσωπο πού ἐπιθυµεῖ νά ἀποκτήσει τέκνο καί ὁ τρίτος δότης µποροῦν νά εἶναι συγγενεῖς σέ πλάγια γραµµή, δηλαδή ἀδέλφια (β’ βαθµός συγγένειας ἐκ πλαγίου), θεῖος/α καί ἀνεψιά/ος (γ’ βαθµός συγγένειας ἐκ πλαγίου), πρῶτα ἐξαδέλφια (δ’ βαθµός συγγένειας ἐκ πλαγίου) κ.ο.κ. Ἡ δικαιολογία γιά τή θέσπιση τῆς διάταξης αὐτῆς ἦταν, τό ὅτι ἔχει παρατηρηθεῖ πώς κάποιες γυναῖκες θέλουν νά τεκνοποιήσουν µέ τεχνητή γονιµοποίηση χρησιµοποιῶντας τό ὠάριο τῆς ἀδελφῆς τους! Ὁ νόµος ὅµως δέν κάνει διάκριση φύλου, οὔτε διάκριση βαθµοῦ συγγένειας, οὔτε διάκριση µεταξύ συγγένειας ἐξ αἵµατος καί συγγένειας ἐξ ἀγχιστείας. Ἑποµένως, ἐπιτρέπει σέ µία γυναίκα νά τεκνοποιήσει µέ τεχνητή γονιµοποίηση χρησιµοποιῶντας τό σπέρµα τοῦ ἀδελφοῦ της! Δέν θά εἶναι αὐτό αἱµοµιξία;
Ὁρισµένοι ἀπαντοῦν ἀρνητικά στό ἐρώτηµα αὐτό µέ τή δικαιολογία, ὅτι ἡ αἱµοµιξία προϋποθέτει σαρκική συνάφεια, ἡ ὁποία ἐλλείπει στήν τεχνητή ἀναπαραγωγή. Πράγµατι, κοινό χαρακτηριστικό ὅλων τῶν µεθόδων τεχνητῆς γονιµοποίησης εἶναι ἡ ἀποσύνδεση τῆς τεκνοποίησης ἀπό τή σαρκική σχέση. Τό νά λέµε ὅµως, ὅτι ἡ δωρεά γεννητικοῦ ὑλικοῦ µεταξύ στενῶν συγγενῶν ἐξ αἵµατος δέν εἶναι αἱµοµιξία συνιστᾶ ὑποκρισία καί ἐθελοτυφλία!
Πρῶτα ἀπό ὅλα, ὅταν ἀπαγορεύτηκε ἡ αἱµοµιξία, ὁ µόνος νοητός τρόπος ἀπόκτησης ἀπογόνων ἦταν ἡ σαρκική σχέση. Δέν ὑπῆρχε ἡ τεχνητή γονιµοποίηση, ἡ ὁποία πρωτοεµφανίστηκε µόλις τή δεκαετία τοῦ 1970.
Καί δεύτερον, µέ τή θέσπιση τῆς δωρεᾶς γεννητικοῦ ὑλικοῦ µεταξύ ἐκ πλαγίου συγγενῶν καταστρατηγοῦνται ὕπουλα, ὅλοι οἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους ἀπαγορεύτηκε ἡ αἱµοµιξία καί οἱ αἱµοµικτικοί γάµοι:
α) Οἱ σχέσεις µεταξύ τῶν συγγενῶν παύουν νά εἶναι ἀµιγῶς πνευµατικές.
β) Τό παιδί πού θά γεννηθεῖ κινδυνεύει νά πάθει αἱµοφιλία καί ἄλλες σοβαρές γενετικές ἀσθένειες.
γ) Ἐπέρχεται σύγχυση τῶν οἰκογενειακῶν σχέσεων. Ἄς σκεφτοῦµε πώς, ἄν ὁ ἀδελφός δωρίσει τό σπέρµα του στήν ἀδελφή του, τότε τό παιδί πού θά γεννηθεῖ θά εἶναι ταυτόχρονα παιδί του καί ἀνήψι του. Μία τέτοια κατάσταση εἶναι ἀπαράδεκτη ψυχολογικά, θεολογικά καί κοινωνικά.
Ἑποµένως, ἡ δωρεά γεννητικοῦ ὑλικοῦ µεταξύ ἐκ πλαγίου συγγενῶν, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά αἱµοµιξία νέου τύπου! Ἡ ὁποία µᾶς φέρνει ἐνώπιον ἑνός ἀκόµα νοµικοῦ τραγέλαφου, µίας ἀξιολογικῆς ἀντινοµίας, γιά νά χρησιµοποιήσουµε τή νοµική ὁρολογία: Ἀπό τή µία µεριά, ἰσχύουν τά κωλύµατα γάµου καί τιµωρεῖται ποινικά ἡ αἱµοµιξία. Ἀπό τήν ἄλλη µεριά, τά πρόσωπα πού ἀπαγορεύεται νά τελέσουν γάµο, µποροῦν νά ἀποκτήσουν ἀπογόνους µέ δωρεά γεννητικοῦ ὑλικοῦ4!
Ἡ διάταξη πού δηµιούργησε ὅλο αὐτό τό χάος δέν δηµιουργήθηκε ἀπό νοµοπαρασκευαστική ἐπιτροπή, ἀλλά ὑπηρεσιακά. Συµπεριλήφθηκε µάλιστα στό ἄρθρο 1455 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα (τελευταῖο ἐδάφιο), καί ἀποτελεῖ τή µόνη διάταξη στά χρονικά τῆς ἰσχύος τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα, πού θεσπίστηκε χωρίς νοµοπαρασκευαστική ἐπιτροπή. Σηµειωτέον, ὅτι ὁ Ἀστικός Κώδικας τέθηκε σέ ἐφαρµογή στίς 23 Φεβρουαρίου 1946! Σωστά παρατήρησε, ὁ κ. Νικολόπουλος ὅτι οἱ κυβερνῶντες, ἐνῶ διακήρυξαν ὅτι στηρίχθηκαν πολύ στίς γνῶµες τῶν ἐµπειρογνωµόνων γιά τήν προστασία ἀπό τόν κορῶνα-ἰό, σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τόν ν. 4958/2022 «ἐπιδεικτικά ἀγνόησαν τούς ἐµπειρογνώµονες νοµικούς!»
Μέ λίγα λόγια, οἱ κυβερνῶντες µᾶς κοροϊδεύουν ἀσύστολα! Καί ἐµεῖς τούς ψηφίζουµε!!! Δέν εἴµαστε, λοιπόν, ἄξιοι τῆς τύχης µας;
Κάποιοι θά ἀναρωτιοῦνται εὔλογα, τί ἄραγε µένει νά δοῦµε ἀκόµα; Ἴσως τήν ἀποποινικοποίηση τῆς αἱµοµιξίας ἤ καί τήν κατάργηση τῶν κωλυµάτων γάµου. Τό ἐρώτηµα εἶναι: Θά ὑποστοῦµε τό µέλλον πού σχεδιάζουν οἱ ἐργάτες τῆς ἀνοµίας ἤ θά ἀντιδράσουµε, ἐπιτέλους, ἔστω καί τούτη τήν ἔσχατη ὥρα;
Ζωή Ἀγγελικούδη
Νοµικός
Ὑποσηµειώσεις
1. Ἡ φράση αὐτή ἀποδίδεται στό Γάλλο ἀνθρωπολόγο, Claude Levi-Strauss καί µᾶς τό ὑπενθύµισε ὁ Ἀναπληρωτής καθηγητής τῆς Νοµικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, κ. Πάνος Νικολόπουλος, σέ ὁµιλία του πού πραγµατοποίησε στίς 13 Ἰανουαρίου ἐ.ἔ., στό πλαίσιο ἐπιστηµονικῆς ἐκδήλωσης µέ τίτλο «Οἱ τροποποιήσεις στό Δίκαιο τῆς Ἰατρικά Ὑποβοηθούµενης Ἀναπαραγωγῆς». Ἡ ἐκδήλωση πραγµατοποιήθηκε ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἕνωσης Ἀστικολόγων, τῆς Ἑταιρείας Οἰκογενειακοῦ Δικαίου, τοῦ Ἐργαστηρίου Ἰατρικοῦ Δικαίου καί Βιοηθικῆς τῆς Νοµικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ, καί τοῦ Ὁµίλου Μελέτης Ἰατρικοῦ Δικαίου καί Βιοηθικῆς, στήν αἴθουσα ἐκδηλώσεων τῶν ἐκδόσεων «Νοµική Βιβλιοθήκη».
2. Βλ. τήν ὑποσηµείωση. 1 ἀνωτέρω.
3. Ἀπό τήν ἐκποµπή τοῦ π. Βασιλείου Βολουδάκη, «Κοιτάζοντας τή γῆ ἀπό τόν Οὐρανό», τῆς Κυριακῆς 16 Φεβρουαρίου ἐ.ἔ, στό ραδιόφωνο τῆς Πειραϊκῆς Ἐκκλησίας.
4. Βλ. καί Παν. Νικολόπουλου, Ἀλλάζουν οἱ οἰκογενειακές σχέσεις µέ τό Νοµοσχέδιο γιά τήν Ὑποβοηθούµενη Ἀναπαραγωγή, https://www.huffingtonpost.gr/entry/allazoen-oi-oikoyeneiakes-scheseis-me-to-nomoschedio-yia-ten-epovoethoemene-anaparayoye_gr_60250d2bc5b6b295bc04a33d
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 250-251
Ἰούνιος-Ἰούλιος 2023