Ἐνδηµικές Ἀπειλές
ἀπό τό Νέο Παγκόσµιο Περιβάλλον
Ἱστορικό.
Μία Ἀκτινογραφία τῆς Ἐξέλιξης τῆς Παγκοσµιοποίησης
Ἡ παγκοσµιοποίηση εἶναι ἀναπόσπαστο κοινωνικο-οἰκονοµικό µέρος τοῦ DNA τῶν κοινωνιῶν. Ἀφορᾶ στήν ἐξέλιξη τῶν κοινωνιῶν.
Πραγµατοποιεῖται δέ µέσῳ τῆς ἐµπορίας προϊόντων, τῆς ἐπικοινωνίας ἰδεῶν, τῆς µετεγκατάστασης καί τῆς µετακίνησης ἀνθρώπων καί συλλογικά µέσῳ ὁποιασδήποτε ἀνταλλαγῆς µεταξύ ἀνθρώπων καί ὀργανισµῶν. Ἱστορικά ἀνάγεται στήν ἀρχική ἀνταλλαγή ἀνθρώπων. Συνεπάγεται «µάθηση» πού εἶναι ἐνσωµατωµένη στήν «ἀνταλλαγή».
Στήν ἐποχή µας ἡ παγκοσµιοποίηση ἔχει ἐπικρατήσει καί φαινοµενικά κυριαρχεῖ στό πολιτικο-κοινωνικο-οἰκονοµικό µας περιβάλλον λόγῳ τῆς προόδου τῆς τεχνολογίας καί τῆς αὔξησης τῶν ἐπικοινωνιῶν καί τῶν µεταφορῶν. Συγκεκριµένα, ἡ παγκοσµιοποίηση κυριαρχεῖ στό περιβάλλον µας διά τῶν παρακάτω παραγόντων:
Ἐµπορικές συναλλαγές
Τό διεθνές ἐµπόριο ἔχει ἐπιταχύνει τήν συναλλαγή καί ἀνταλλαγή µεταξύ χωρῶν καί ἀνθρώπων. Τά νέα καθεστῶτα ἐµπορίου, ὅπως ἡ πολυµερής καί ἡ περιφερειακή ὁλοκλήρωση συνέβαλαν σέ µιά ἀπρόσκοπτη αὔξηση τῆς παγκόσµιας οἰκονοµίας µέσῳ τῆς βέλτιστης κατανοµῆς ἐπενδύσεων, τοῦ ἀνταγωνισµοῦ καί τῆς αὐξηµένης ἀξιοποίησης διαφοροποιηµένων πλεονεκτηµάτων.
Τεχνολογία
Ἡ ἀνταλλαγή µεταξύ ἀνθρώπων καί ὀργανισµῶν ἔχει ἐπιταχυνθεῖ µέ τήν βοήθεια τῆς τεχνολογίας ἡ ὁποία αὐξάνεται πέρα ἀπό τόν ἔλεγχο ὁποιασδήποτε κυβέρνησης. Ἡ τεχνολογία ἔχει πολλαπλασιάσει τίς ἐπικοινωνίες πού ἔχουν εὐνοϊκά ἐπηρεάσει τίς ἐµπορικές καί οἰκονοµικές συναλλαγές.
Οἰκονοµικός Ἰµπεριαλισµός
Ἡ ἀµερικανική οἰκονοµία, µεταξύ τῶν µεγαλύτερων παγκόσµιων οἰκονοµιῶν, εἶναι µία µικτή οἰκονοµία µέ προσανατολισµό ἀγορᾶς.
Ὁ τόνος τῆς ἀγορᾶς τῆς ἀµερικανικῆς οἰκονοµίας ἐπικεντρώθηκε στόν περιορισµό τῶν διεθνῶν καί ἐπενδυτικῶν φραγµῶν χρησιµοποιῶντας µονοµερεῖς ἤ πολυµερεῖς συµφωνίες. Στό παγκόσµιο περιβάλλον, οἱ οἰκονοµικοί παράγοντες τῶν ΗΠΑ χρησιµοποιοῦν µία νεοφιλελεύθερη προσέγγιση στίς ἐµπορικές ἤ οἰκονοµικές τους συναλλαγές. Αὐτοί οἱ παράγοντες ἐπιδιώκουν τή µεγιστοποίηση τῶν πλεονεκτηµάτων τους ὡς πρωταρχικό στόχο τους, πού ἔχει ὡς ἀποτέλεσµα τήν αὔξηση τῆς ἀπασχόλησης καί τό ὑψηλότερο ἐπίπεδο διαβίωσης ἐντός τῶν ΗΠΑ.
Οἱ ἐν λόγῳ παράγοντες κυριαρχοῦν στίς ξένες ἀγορές διά τῆς ἐκµεταλλεύσεως τοπικῶν οἰκονοµικῶν κεφαλαίων χρησιµοποιῶντας τήν στρατηγική τῆς «βέλτιστης οἰκονοµικῆς τοποθεσίας», (location economies) δηλαδή, τήν ἐκµετάλλευση τοπικῶν πρώτων ὑλῶν καί ἀνταγωνιστικῆς ἐργασίας ὡς ἐπίσης καί µέ τήν ἀποτελεσµατική ἐφαρµογή τῶν στρατηγικῶν «Τυποποίησης» καί «Προσαρµογῆς» (Standardization and Customization).
Τά Τρέχοντα Γεγονότα
Οἱ χῶρες τῆς παγκόσµιας οἰκονοµίας δέν ἐµπλέκονται µόνο σέ οἰκονοµικό ἀνταγωνισµό. Ἀντίθετα, καταδεικνύουν ἀνταγωνιστικότητα σέ πολιτικά καί γεωστρατηγικά πεδία καθώς προσπαθοῦν νά ἐπιτύχουν ἰδαίτερη θέση (premium position) σέ ἕνα πολυαρχικό παγκόσµιο περιβάλλον. Ἡ περίπτωση τοῦ «ἐθνικισµοῦ» σέ ἀντίθεση µέ τήν «παγκοσµιοποίηση» ἔχει προκαλέσει πολλές συγκρούσεις σέ κοινωνίες.
Γιά παράδειγµα, ἡ ἔννοια τῆς «διαφορετικότητος» κυριαρχεῖ στήν ἀµερικανική κοινωνία καί εἰδικότερα στήν ἀµερικανική ἀκαδηµαϊκή κοινότητα. Ἡ διαφορετικότητα εἶναι ἕνα ἀπό τά πιό ξεκάθαρα στοιχεῖα τῶν σηµερινῶν τάσεων παγκοσµιοποίησης. Καί, ἄν καί ἡ «διαφορετικότητα» ἀποφέρει ἕνα καθοριστικό πλεονέκτηµα στίς ὀργανωτικές ἀνταλλαγές µέ ἀποτέλεσµα νά ὁδηγεῖ σέ βέλτιστα οἰκονοµικά ὀφέλη ἡ Ἀχίλλειος πτέρνα της εἶναι ὅτι προωθεῖ διαπολιτισµική διείσδυση πού ὁδηγεῖ σέ ἀραίωση ἐθνικῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν.
Γεωπολιτικός Ἀνταγωνισµός
– Ἕνας «Κόσµος» σέ Ἀποδιοργάνωση –
Ὁ γεωπολιτικός ἀνταγωνισµός εἶναι ἀναπόσπαστο µέρος τοῦ παγκόσµιου οἰκονοµικοῦ ἀνταγωνισµοῦ. Ἔθνη τῶν ὁποίων οἱ οἰκονοµίες ἔχουν κυριαρχήσει στό παγκόσµιο περιβάλλον ἐπιδιώκουν νά ἐπηρεάσουν µεµονωµένες χῶρες χρησιµοποιῶντας οἰκονοµική δύναµη καί στρατιωτική ὑπεροχή.
Γιά παράδειγµα, ἡ Κίνα ἔχει ἀνοιχτά τοποθετηθεῖ γιά νά ἀντιµετωπίσει τίς ΗΠΑ σέ µία πιθανή ἀντιπαράθεσή της γιά τήν Ταϊβάν. Ἀξιολογῶντας τήν ἀνάπτυξη τῆς Κίνας, µποροῦµε νά συµπεράνουµε τόν ρυθµό ἐξέλιξης τῆς παγκοσµίου διακυβέρνησης. Τό 2001, ὅταν ἡ Κίνα µπῆκε στόν Παγκόσµιο Ὀργανισµό Ἐµπορίου (ΠΟΕ) τό ἀκαθάριστο προϊόν της (ΑΕΠ) ἦταν 1.3 τρισεκατοµµύρια δολάρια. Τό 2020 τό ΑΕΠ τῆς Κίνας ἔφτασε τά 14,7 τρισεκατοµµύρια δολάρια καί, τό 2021, τό ΑΕΠ τῆς Κίνας αὐξήθηκε στά 17,5 τρισεκατοµµύρια δολάρια. Αὐτή ἡ ἀνάπτυξη ἔχει πυροδοτηθεῖ ἀπό τίς ΗΠΑ µέσῳ τῶν ἀνεξέλεγκτων καί µακροχρονίων κρατικῶν δαπανῶν καί τῆς ἀκόρεστης καταναλωτικῆς συµπεριφορᾶς τοῦ Ἀµερικανικοῦ λαοῦ. Προβλέψεις ὑποστηρίζουν ὅτι τό ΑΕΠ τῆς Κίνας θά ξεπεράσει αὐτό τῶν ΗΠΑ µέχρι τό 2030. Ὅσον ἀφορᾶ στήν διεθνῆ νοµισµατική οἰκονοµία, ἡ Κίνα καί οἱ ὑπόλοιπες χῶρες τῆς ὁµάδος BRIC – Βραζιλία, Ρωσία, Ἰνδία, Κίνα – καταβάλλουν προσπάθειες ἐπί τοῦ παρόντος, γιά τήν ἀντικατάσταση τοῦ δολαρίου τῶν ΗΠΑ ὡς τό διεθνές ἀποθεµατικό νόµισµα, καταργῶντας τή σχετική συµφωνία τοῦ Bretton Woods τοῦ 1944, ἡ ὁποία ἐπικύρωσε τό δολάριο ὡς διεθνές ἀποθεµατικό νόµισµα. Ἐπιπροσθέτως, ἡ συλλογική οἰκονοµία ὅλων τῶν χωρῶν ἔχει ἕνα χρέος πού θά ἦταν ἀπαγορευτικό καί ἀπαράδεκτο σέ ἐθνικό ἐπίπεδο, δηλαδή γιά κάθε µεµονωµένο ἔθνος. Ἡ ἀναλογία τοῦ παγκόσµιου χρέους πρός τό παγκόσµιο ΑΕΠ εἶναι πάνω ἀπό 350%. Τό 2021, ἡ ἀναλογία χρέους πρός τό ΑΕΠ τῶν ΗΠΑ ἦταν 134%. (Ἄς θυµηθοῦµε ὅτι ἡ ἀναλογία χρέους πρός τό ΑΕΠ τῆς Ἑλλάδος τό 2010, ὅταν τό Γιούρογκρουπ (Eurogroup) κήρυξε σέ πτώχευση τήν Ἑλληνική οἰκονοµία, ἦταν περίπου 140%).
Διαπολιτισµική Διείσδυση
Παγκόσµιες δυνάµεις, ὅπως αὐτές πού συζητήθηκαν προηγουµένως, ἔχουν ἀναπόφευκτα ἐπιφέρει ἀποδόµηση τῶν ἐθνικῶν παραδόσεων.
Ἡ κοινωνική ἀνθρωπολογία χαρακτηρίζει δύο εἴδη κουλτούρας, τήν Ρυθµιστική καί τήν Νοητική-Πολιτισµική. Κάθε ὀργανισµός, πού λειτουργεῖ, ἔχει καί τίς δύο ἐνσωµατωµένες σ’ αὐτόν. Ἡ ἀναπόφευκτη διασύνδεση αὐτῶν τῶν δύο ἀντιθετικῶν πολιτισµικῶν παραγόντων δηµιουργεῖ µιά τρίτη κουλτούρα γνωστή ὡς ὑπέρ-διαπολιτισµικότητα (Transculturalism). Αὐτή ἡ τρίτη κουλτούρα εἶναι ὑπεύθυνη γιά τήν ἐπακόλουθη µείωση τῶν πολιτιστικῶν ἀξιῶν.
Μποροῦµε νά συµπεράνουµε λογικά ὅτι ἡ ἀποδόµηση τῶν πολιτιστικῶν ἀξιῶν εἶναι ἐνδηµική τῆς παγκοσµιοποίησης καί καθοριστικό χαρακτηριστικό τῆς διαπολιτισµικῆς ἀνταλλαγῆς. Καί, ἄν καί oἱ «ἀξίες» εἶναι τό πιό σταθερό συστατικό µεταξύ αὐτῶν τῶν «πεποιθήσεων», «κανόνων», «ἐθίµων», «παραδόσεων», «νοητικῶν στοιχείων» καί «κοινωνικό-οἰκονοµικῶν συστηµάτων» δέν µποροῦν νά ἀποφύγουν τήν ἀλλαγή ἤ τόν µετασχηµατισµό τους.
Ἀπό αὐτό προκύπτει ὅτι ὅσο µεγαλύτερη εἶναι ἡ εὐκινησία τῆς παγκοσµιοποίησης τόσο πιό γρήγορα γίνεται ἡ ἀποδόµηση τῶν «ἀξιῶν». Αὐτή ἡ τάση ἐνισχύεται περαιτέρῳ ἀπό τήν πολιτιστική ἐξέλιξη τῶν νεοτέρων γενεῶν, τῶν ὁποίων τό ψυχογράφηµα καταδεικνύει ὅτι ἀποκηρύτουν τίς ἀξίες τῶν παλαιοτέρων γενεῶν.
Τό Μέλλον – Προσδοκίες
Μετά τήν ἀνωτέρω διάγνωση, δηλαδή τῆς ἱστορικῆς ἐξέλιξης καί τῆς τρέχουσας κατάστασης τοῦ κόσµου, µποροῦµε νά ἀρχίσουµε νά ἀναπτύσσουµε ἰδέες γιά λήψη διορθωτικῶν µέτρων προκειµένου νά µετριάσουµε πιθανές ἀπειλές. Ἡ παραπάνω συζήτηση ἐπισηµαίνει τίς ἀκόλουθες κρίσιµες λύσεις:
Ἡγεσία
Ἡ παγκόσµια ἡγεσία µαστίζεται ἀπό ἔλλειψη ἡγετῶν καί ἀπό ἕναν παρανοηµένο προσανατολισµό πού προέρχεται ἀπό τοποθετήσεις πού παραβλέπουν, κατά τό µᾶλλον ἤ ἧττον, δεοντολογικές θέσεις. Ὁ χαρακτήρας τῆς ἡγεσίας ὁρίζεται καί περιγράφεται ἀπό τή σχέση µεταξύ τοῦ συγκεκριµένου ἡγέτη καί τῶν ψηφοφόρων ἤ τῶν ἐκλογέων. Ἔτσι, ὑπάρχει µιά ἀµφίδροµη ροή ἀλληλεπίδρασης µεταξύ ψηφοφόρων/ἐκλογέων καί ἐκλεγµένων ἡγετῶν. Σέ µιά τέτοια σχέση οἱ ἐκλεγµένοι ἡγέτες βρίσκονται ἀντιµέτωποι µέ τρεῖς ἐπιλογές. Αὐτές εἶναι: «ἐξυπηρέτηση τοῦ κοινοῦ», «ἐξυπηρέτηση τοῦ προσωπικοῦ συµφέροντος» ἤ «ἑστίαση καί στίς δύο». Δεδοµένης τῆς πολυπλοκότητος τῆς παγκόσµιας διακυβέρνησης καί τῶν παραπάνω ἐπιλογῶν ἡ δυσκολία τῆς ἡγεσίας ἔχει αὐξηθεῖ ἐκθετικά. Οἱ σηµερινοί παγκόσµιοι ἡγέτες εἶναι λιγότερο ἱκανοί νά ἀνταποκριθοῦν στίς προκλήσεις τῶν παγκόσµιων ὑποθέσεων. Γιά παράδειγµα, ἡ κυβέρνηση Μπάϊντεν ἔχει δείξει ἀνικανότητα στόν χειρισµό παγκόσµιων ὑποθέσεων ὅπως ἐκείνων τοῦ Ἀφγανιστάν, τοῦ Ἰράν, τῆς Οὐκρανίας, τῆς Ρωσίας, τῆς Κίνας καί ἄλλων. Ὁ µυωπικός χειρισµός τέτοιων παγκόσµιων προκλήσεων ἀπό τήν κυβέρνηση Μπάϊντεν εἶναι πιθανό νά ἐπηρεάσει περαιτέρω ἀρνητικά τήν ἡγετική θέση τῆς Ἀµερικῆς στίς παγκόσµιες ὑποθέσεις. Ἡ Σαουδική Ἀραβία καί ἡ Κίνα βρίσκονται σέ συνοµιλίες γιά τή χρήση τῶν Κινεζικοῦ νοµίσµατος Yuan (CNY) ἤ Renminbi (RMB) στίς συναλλαγές πετρελαίου ἀντί γιά τό δολάριο τῶν ΗΠΑ. Ἡ ἀνικανότητα τῶν ΗΠΑ νά ὑπερασπιστοῦν τό νόµισµά τους ὡς τό διεθνές ἀποθεµατικό νόµισµα τοῦ κόσµου θά ἔχει καταστροφικές συνέπειες γιά τήν οἰκονοµία τῶν ΗΠΑ καί θά προκαλέσει ἕναν ἄνευ προηγουµένου ἀνασχηµατισµό τῆς παγκόσµιας οἰκονοµικῆς τάξης καί τῶν ἐπί τοῦ παρόντος ὑπό συζήτηση ψηφιακοῦ νοµισµατικοῦ συστήµατος. Ἡ πρόσφατη κρίση στήν Οὐκρανία καί ὁ πόλεµος πού ἀκολούθησε ἄνοιξε οὐσιαστικά τό δρόµο γιά στενότερη συνεργασία Ρωσίας-Κίνας.
Νέο Πολιτικό Πλαίσιο
Μιά ἀσαφής ἤ διφορούµενη παγκόσµια ἡγεσία ἐν µέσῳ τῆς τρέχουσας παγκόσµιας διακυβέρνησης, σέ συνδυασµό µέ τίς ἀρνητικές ἐπιπτώσεις µιᾶς καλπάζουσας παγκοσµιοποίησης, ἀναµένεται νά δηµιουργήσει ἕνα νέο πολιτικό πλαίσιο πού θά µποροῦσε νά γίνει γνωστό ὡς Νέα Πολιτική Τάξη. Ἕνα τέτοιο ἐνδεχόµενο θά µποροῦσε νά ὑλοποιηθεῖ σέ ἕναν κόσµο πού ἔχει χάσει τήν ἠθική του πυξίδα καί σέ ἕναν κόσµο πού ἐνδέχεται νά συναντήσει πληθώρα συγκρούσεων. Αὐτό τό «νέο» πολιτικό πλαίσιο, πού πιθανόν νά συµφωνηθεῖ ἀπό ἕνα συνεχῶς ἀναπτυσσόµενο πολυαρχικό περιβάλλον, µπορεῖ νά εἶναι ἕνα εἶδος «παγκόσµιας κυβέρνησης».
Μιά παγκόσµια κυβέρνηση θά προσφέρει ὁµοιογενῆ διακυβέρνηση, ἀλλά εἶναι πιθανό νά περιορίσει τήν ἀτοµική πολιτική ἐλευθερία. Τό ὡς ἄνω σχέδιο θά βοηθηθεῖ ἀπό µία ἔντονη προοδευτική τεχνολογία καί ἕνα οἰκονοµικό σύστηµα πού θά υἱοθετοῦσε ἕνα κοινό ψηφιακό νόµισµα, µέ τό σκεπτικό ὅτι ἕνα τέτοιο νόµισµα µπορεῖ νά ἀπαλείψει τήν διαφθορά τῆς φοροδιαφυγῆς, τῆς νοµιµοποίησης ἐσόδων ἀπό παράνοµες δραστηριότητες κ.λπ., ὡστόσο θά ἐπέτρεπε διαφοροποιηµένη καταναλωτική συµπεριφορά στήν ἀγορά ὅπως, λόγου χάριν, «ἐπιλογές» καί «προτιµήσεις». Αὐτό τό ὑποθετικό «Νέο» πολιτικό πλαίσιο δέν εἶναι πιθανό νά θέσει τέλος στόν ἐθνικισµό, τουλάχιστον βραχυπρόθεσµα. Μακροπροθέσµως, ὡστόσο, ἡ παγκοσµιοποίηση ἀναµένεται νά ἐνταθεῖ καί τελικά νά ἐλαχιστοποιήσει ἤ καί νά καταργήσει τόν ἐθνικισµό, πού εἶναι προστατευτισµός τοῦ ἐθνικοῦ αἰσθήµατος.
Πολιτισµική Παράδοση – Τό Τελευταῖο Μέτωπο
Ἡ ἐσχάτη πρόκληση καί ἡ τροµερή δυσµενής δύναµη ἐναντίον τῆς παγκοσµιοποίησης εἶναι ἡ «Πολιτισµική Παράδοση». Οἱ πολιτιστικές ἀξίες εἶναι ριζωµένες στό ψυχοκοινωνικό DNA τῶν ἀνθρώπων. Καί, παρ’ ὅλο πού οἱ ἀξίες ἀλλάζουν σταδιακά καί ἀργά, ἄλλες πολιτισµικές συνιστῶσες ὅπως οἱ κανόνες, οἱ συνήθειες, οἱ τέχνες, τά σύµβολα κ.λπ. δέν ἀντιστέκονται στήν ἀλλαγή ὅπως κάνουν οἱ ἀξίες. Ὡστόσο, µία ἀλλαγή σέ τέτοια πολιτιστικά στοιχεῖα µπορεῖ νά συντείνει στήν ἐπίσπευση τῆς ἀλλαγῆς τῶν ἀξιῶν. Ἐπιπροσθέτως, µεταξύ τῶν ἀξιῶν, αὐτές πού σχετίζονται µέ τήν «πίστη» ἀναµένεται ὅτι θά εἶναι οἱ τελευταῖες πού θά ἐξασθενήσουν.
Ἐπιπλέον, ὁ ρυθµός ἀλλαγῆς ἀξιῶν θά ἐπιταχυνθεῖ ἐφ’ ὅσον οἱ ἐπικείµενες γενιές ἀπολέσουν τόν ζῆλο τους γιά τήν Πίστη. Προκειµένου νά τονίσουµε τήν ἀπόλυτη βαρύτητα καί συνέπεια τοῦ Πολιτισµοῦ, µποροῦµε νά ἐξετάσουµε τή συµπεριφορά θεσµικῶν παραγόντων. Γιά παράδειγµα, οἱ διεθνεῖς ἐπιχειρηµατικοί ὀργανισµοί, ὅταν εἰσέρχονται σέ µιά ξένη ἀγορά, προσαρµόζουν τήν προσφορά προϊόντων τους προκειµένου νά προσελκύσουν τήν τοπική ἀγορά καί νά ἐπωφεληθοῦν ἀπό µία µεγαλύτερη διείσδυση σ’ αὐτήν. Σέ ἄλλες περιπτώσεις, οἱ ἐν λόγῳ ὀργανισµοί τυποποιοῦν τά προϊόντα τους ἐπειδή ἐπιδιώκουν µεγίστη ἀποδοτικότητα ἤ τό λιγότερο δυνατό κόστος υἱοθετῶντας νέες τεχνολογίες οἱ ὁποῖες ἔχουν µεταµορφώσει τήν ἐπικοινωνία, φέρνοντας τούς πολιτισµούς πιό κοντά ὁ ἕνας στόν ἄλλον. Σέ ἕνα δυαδικό περιβάλλον, στό ὁποῖο ὁ ἐθνικισµός δέν κινδυνεύει, οἱ πολιτιστικές ἀξίες δέν ἀπειλοῦνται µέ τόν τρόπο πού ἀπειλοῦνται σέ ἕνα παγκόσµιο πολυαρχικό περιβάλλον, τό ὁποῖο ἐξ ὁρισµοῦ προωθεῖ τή διαπολιτισµική ὁλοκλήρωση διευκολύνοντας τή διείσδυση ἀξιῶν, πού στό παρελθόν δέν µποροῦσαν νά διεισδύσουν. Τό παγκόσµιο περιβάλλον ρυθµίζει ἀργά καί διακριτικά τίς πολιτισµικές διαφορές µέ ἀποτέλεσµα τή σχετική πολιτισµική ὁµογενοποίηση. Ἐπιχειρηµατικές ὀργανώσεις πού λειτουργοῦν σέ παγκόσµιο περιβάλλον γνωρίζουν τόσο τό ἐθνικό ὅσο καί τό διακρατικό περιβάλλον. Μολονότι, ἡ ὁµογενοποίηση εἶναι ἀσυµπτωτική, αὐξάνεται ὁλοένα καί περισσότερο, διαβρώνοντας τήν ἑτερογένεια τῶν «ἐπιλογῶν» καί τῶν «προτιµήσεων» τῶν καταναλωτῶν. Ἡ ἐν λόγῳ δραστηριότητα καταλήγει σέ διαπολιτισµική διείσδυση καί σταδιακή ἀποδόµηση παραδοσιακῶν ἀξιῶν.
Κωνσταντῖνος Πολυχρονίου
Οἰκονοµολόγος
Καθηγητής Πανεπιστηµίου Σινσινάτι
Η.Π.Α.
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 242
Ὀκτώβριος 2022