Οἱ φίλοι εἶναι γιά πάντα!
«Χειρότερο ἀπό τό νά µήν ἔχεις φίλους,
εἶναι τό νά νοµίζεις ὅτι ἔχεις!...»
«Ἔκανα πολλούς φίλους αὐτό τό καλοκαίρι στό χωριό», συνηθίζουν νά λένε τά παιδιά, ἐπιστρέφοντας ἀπό τίς καλοκαιρινές τους διακοπές. Καί ἄλλα χαίρονται, πού θά ἀνοίξει σέ λίγο τό σχολεῖο καί θά συναντηθοῦν ξανά µέ τούς φίλους τους. Μεγάλη ἀνάγκη τῶν παιδιῶν νά ἔχουν φίλους! Καί θεωροῦν φίλο κάθε ἄλλο παιδί πού τά πλησιάζει γιά νά παίξουν, ἤ τά συντροφεύει στό νά ἀντιµετωπίσουν µαζί τίς χαρές ἀλλά καί τίς δυσκολίες τοῦ σχολείου, ἤ, ἁπλᾶ θέλει νά κάνουν παρέα ὥστε νά µήν εἶναι µόνα τους. Κανένα παιδί δέν θέλει τήν µοναξιά. Ὅλα ἀναζητοῦν µιά παρέα νά ἐνταχθοῦν. Μεγάλη ἡ ἀνάγκη ὅλων τῶν ἀνθρώπων νά ἀποκτοῦν φίλους. Τραγούδια, ποιήµατα, ρητά… τόνοι µελάνης ἔχουν χυθεῖ γιά νά ὑµνηθεῖ ἡ φιλία. Μέχρι καί «παγκόσµια ἡµέρα φιλίας» καθιερώθηκε τό 2011, ἀπό τήν Γενική Συνέλευση τοῦ ΟΗΕ, ἡ 30η Ἰουλίου κάθε ἔτους. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀνάγκη τούς φίλους καί ἡ ἀνθρωπότητα χρειάζεται µιά εἰδική ἡµέρα γιά νά τό θυµᾶται. Εἶναι τιµητικό, ἄραγε, νά χρειάζεται εἰδική ἡµέρα ἑορτασµοῦ τῆς φιλίας, ἤ µήπως αὐτό δηλώνει ὅτι οἱ φίλοι χάνονται γι’αὐτό πρέπει νά τούς θυµόµαστε;
Ποιός εἶναι τελικά ὁ φίλος;
Ἀπό τήν µικρή του ἡλικία ὁ ἄνθρωπος ἀποκαλεῖ φίλο τόν ἀδελφό του, τόν συµµαθητή του, τό παιδάκι πού τόν συντροφεύει στό παιχνίδι κι ἄς τό γνώρισε µόλις ἐκεῖνο τό ἀπόγευµα στήν παιδική χαρά, ἤ στήν παραλία! Ὅσο µεγαλώνει ὅµως, ἀρχίζει νά ζητάει κάτι περισσότερο ἀπό ἕνα σύντροφο στό παιχνίδι. Ἀρχίζει νά ζητάει ἕναν -ἤ καί περισσότερους- συνωµότες, αὐτούς πού θά ξέρουν νά κρατοῦν µυστικά, νά λένε ψέµµατα στούς γονεῖς µας, νά καλύπτουν τίς ἀτασθαλίες.
Καί ἡ κατάσταση αὐτή συνεχίζεται καί ἀργότερα στή ζωή. Ὁ φίλος µου, λέµε, πρέπει νά εἶναι πάντα µέ τό µέρος µου. Νά µή µοῦ πάει κόντρα, νά µή µοῦ λέει ὄχι, νά µή διαφωνεῖ ποτέ µαζί µου. Πρέπει πάντα νά µέ θαυµάζει καί νά συµφωνεῖ µαζί µου. Ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι ἐχθροί!
Μετά ἀπό αὐτή τή φάση, πρέπει νά ἀρχίσει ἡ ὡριµότητα καί νά βάλει ὁ ἄνθρωπος τίς προτεραιότητες στή ζωή του. Πρέπει, πρῶτα- πρῶτα, νά µάθει ὁ ἴδιος νά εἶναι φίλος, γιατί ἡ φιλία ἀπαιτεῖ σχέση, χρειάζεται δύο ἤ περισσότερους ἀνθρώπους γιά νά ἀναπτυχθεῖ. Ἡ ἀγάπη ἐξαρτᾶται µόνο ἀπό τόν ἄνθρωπο πού τήν νιώθει, ἐνῶ ἡ φιλία ἀπαιτεῖ καί τήν συγκατάθεση τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό δέν µπορεῖ κανείς νά πεῖ ὅτι εἶναι φίλος, ἐάν δέν ὑπάρχει κάποιος ἄλλος νά τό ἐπιβεβαιώσει.
Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι αἰσθανόµαστε τήν ἀνάγκη νά ἔχουµε φίλους. Ὁ λαός συνηθίζει νά λέει ὅτι ὁ καλός φίλος εἶναι µιά ἐπένδυση. Καί πράγµατι εἶναι. Στόν φίλο µας ἐπενδύουµε χρόνο ἀπό τήν ζωή µας, τοῦ ἀποκαλύπτουµε µέρη τοῦ ἑαυτοῦ µας, προσπαθοῦµε νά τόν γνωρίσουµε, βασιζόµαστε στήν φιλία µας, ἀναµένοντας αὐτή νά καρποφορήσει, νά ἔχει διάρκεια, νά µᾶς κάνει καλύτερους ἀνθρώπους καί, ἄν εἶναι δυνατόν, νά συµβάλλουµε κι ἐµεῖς στήν βελτίωση τοῦ φίλου µας.
Μεγαλώνοντας, θά πρέπει νά συνειδητοποιοῦµε ὅλο καί πιό βαθειά καί καθαρά ὅτι δέν θέλουµε οὔτε συνωµότες, οὔτε ἀνθρώπους γιά νά σχολιάζουµε τήν ἐπικαιρότητα. Θά πρέπει νά ἀναζητοῦµε κάτι βαθύτερο.
Ὅλοι ἔχουµε συναντήσει ἀνθρώπους, ἰδίως στά µαθητικά µας χρόνια, πού θέλησαν νά µᾶς κάνουν παρέα, νά µᾶς γνωρίσουν, νά λυπηθοῦν µαζί µας στίς δύσκολες στιγµές µας, ἀλλά µόλις ἔβλεπαν κάποια ἐπιτυχία ἤ χαρά µας, ἀποµακρύνονταν. Γιατί εἶναι πολύ εὔκολο νά λυπηθεῖς µέ τήν λύπη τοῦ ἄλλου, εἶναι συνηθισµένο ὁ φίλος νά συµπαραστέκεται στά δύσκολα, ἀλλά εἶναι πολύ δύσκολο νά βρεῖς φίλο πού νά χαίρεται πραγµατικά µέ τήν χαρά σου.
Ἡ πιό συνηθισµένη µορφή φιλίας εἶναι, αὐτή ὅπου ἕνας ἀδύναµος χαρακτήρας προσκολλᾶται σέ κάποιον δυνατό, γιά νά αἰσθάνεται ὅτι λαµβάνει κι αὐτός λίγη δύναµη ἀπό τόν φίλο του. Ὅµως, στίς περισσότερες περιπτώσεις, ἡ σχέση αὐτή δέν ὁδηγεῖ στήν βαθειά ἀλλαγή τοῦ ἀδυνατότερου, ἀλλά σέ µιά µίµηση τῆς συµπεριφορᾶς τοῦ ἄλλου. Καί ὅταν ὁ ἀδύνατος θεωρήσει ὅτι ἔµαθε ἀρκετά γιά µήν ἔχει ἀνάγκη στήριξης, τότε ἀποµακρύνεται ἀπό τόν πρώην “κολλητό” του, γιατί θεωρεῖ πιά ὅτι δέν τόν ἔχει ἀνάγκη καί αἰσθάνεται µειωµένος ἀπό τήν παρουσία τοῦ ἄλλου.
Αὐτή, νοµίζω, εἶναι ἡ συνηθέστερη µορφή φιλίας, πού συναντᾶµε στίς συναναστροφές µας. Δέν ἀναζητοῦµε συνοδοιπόρους, µέ τούς ὁποίους νά µποροῦµε νά µοιραστοῦµε τούς κοινούς στόχους τῆς ζωῆς µας, ἀλλά ἀναζητοῦµε “δεκανίκια” νά µᾶς στηρίξουν στά πρῶτα βήµατα καί µετά νά τά ἀφήσουµε στήν ἄκρη καί νά θεωροῦµε ὅτι ποτέ δέν εἴχαµε ἀνάγκη στήριξης. Θέλουµε τούς φίλους γιά νά συναναστρεφόµαστε τό κοινωνικό τους περιβάλλον, γιά νά αἰσθανόµαστε ὅτι ἀνήκουµε κι ἐµεῖς σέ κάποιο περιβάλλον ἀνθρώπων, ἄς µήν ἔχουµε στήν πραγµατικότητα καµία σχέση µέ τούς ἄλλους, ἀρκεῖ νά µήν µένουµε µόνοι µέ τόν ἑαυτό µας. Ὅµως, ἕνας ἄνθρωπος πού δέν ἀντέχει νά µένει µόνος µέ τόν ἑαυτό του µπορεῖ νά γίνει καλός φίλος; Ἐάν ἐγώ δέν ἀντέχω τόν ἑαυτό µου, πῶς θά ἐπιβάλλω αὐτόν τόν ἑαυτό σέ κάποιον ἄλλο ἄνθρωπο;
Θυµᾶµαι µιά γιαγιά, πού µοῦ εἶχε πεῖ κάποτε ἀπό τήν προσωπική της ἐµπειρία, ὅταν ὁ πατέρας της τήν ἔστειλε σέ ἄλλη χώρα νά σπουδάσει, τῆς ἔδωσε µιά συµβουλή: ― «Ἐκεῖ πού θά πᾶς, κοίτα νά κάνεις παρέα µέ ἀνθρώπους πού εἶναι ἀνώτεροί σου, ὄχι χειρότεροι ἀπό σένα»! Γιατί τότε θά ἔχεις ἕναν σηµαντικό στόχο στήν ζωή σου: Νά τούς φθάσεις! Αὐτός εἶναι ὁ ἀληθινός φίλος! Κάποιος ἀνώτερος ἀπό µένα, πού µοῦ κάνει τήν τιµή νά µέ θεωρεῖ φίλο του καί µοῦ δίνει µιά µεγάλη εὐκαιρία νά γίνω καλύτερος ἄνθρωπος! Ἐπενδύει τόν χρόνο του στήν φιλία µαζί µου γιά νά γίνω ἐγώ καλύτερος. Γι’ αὐτό πρέπει νά νιώθω ὅτι χρωστάω ἐγώ γι’ αὐτήν τήν ἐπένδυση καί ὄχι ὅτι µοῦ χρωστάει ὁ φίλος µου, πού ἀσχολήθηκε µαζί µου!
Ὁ φίλος εἶναι τιµή γιά τόν καθένα µας. Εἶναι ἕνα δῶρο πού µᾶς δίνεται, µαζί µέ µιά εὐκαιρία νά γίνουµε καλύτεροι. Καί εἶναι τόσο κρῖµα µέ τά χρόνια νά φθείρονται οἱ φιλίες γιατί θεωροῦµε τούς ἑαυτούς µας ἀνώτερους ἀπό τούς φίλους µας καί ἀποµακρυνόµαστε ἀπό αὐτούς. Δέν τούς χρειαζόµαστε πιά, γιατί γίναµε ἐµεῖς ἀνώτεροι ἀπό αὐτούς καί δέν ἔχουµε κάτι ἄλλο νά πάρουµε. Ἄν ἀναλογιστοῦµε, ὅµως, ὅτι ὁ Θεός µᾶς θεωρεῖ φίλους Του ὅταν Τόν ἀναζητοῦµε, παρότι δέν ἔχουµε τίποτε νά Τοῦ προσθέσουµε, καταλαβαίνουµε ὅτι ἡ φιλία δέν εἶναι ἁπλᾶ µιά σχέση δοῦναι καί λαβεῖν. Εἶναι µιά κατάσταση στήν ὁποία ὅλοι οἱ φίλοι χαίρονται νά βρίσκονται µαζί, νά µοιράζονται ὅλες τίς στιγµές τῆς ζωῆς τους νά µήν µένει κάποιος πίσω καί κάποιος νά τρέχει µπροστά, ἀλλά ὅλοι µαζί νά πορεύονται, βοηθῶντας ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί καλύπτοντας ὁ ἕνας τίς ἐλλείψεις τοῦ ἄλλου.
Γι’ αὐτό οἱ ἀληθινές φιλίες δέν ἔχουν ἡµεροµηνία λήξης. Ἀντίθετα, ὁ χρόνος, ὄχι µόνο δέν φθείρει τούς δεσµούς, ἀλλά τούς δυναµώνει. Οἱ φίλοι, ἤ εἶναι γιά πάντα, ἤ δέν ὑπῆρξαν ποτέ φίλοι µας!
Μαρίνα Διαµαντῆ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 240-241
Αὔγουστος-Σεπτέμβριος 2022