Θά μᾶς κρίνει καί ὁ Λουκᾶς Νοταρᾶς
Ἀναντίρρητα, ἀπό τό 1950 καί μετά, καί μέχρι τίς μέρες μας, ἡ ἀνθρωπότητα ἔζησε τή μεγαλύτερη πρόοδο τοῦ πολιτισμοῦ της μέσα στήν Ἱστορία. Ἰδιαίτερα ὁ λεγόμενος ἀναπτυγμένος κόσμος ἀλλά ἀκόμα καί οἱ χῶρες ἐκεῖνες πού ἡ φτώχεια κρατᾶ τίς κοινωνίες σέ χαμηλά ἐπίπεδα ζωῆς, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν.
Καί ἡ πατρίδα μας καί ὁ λαός μας δέν ὑστέρησαν σ’ αὐτό. Τό βιωτικό μας ἐπίπεδο ἐκτοξεύτηκε τά τελευταῖα χρόνια.
Καλομάθαμε ὅλοι καί μπράβο μας. Ποιός μπορεῖ νά ἀρνηθεῖ τήν πρόοδο, σέ ποιόν μπορεῖ νά μήν ἀρέσει ἡ καλοπέραση; Δέν μποροῦμε νά γίνουμε ὅλοι Ἀναχωρητές.
Ὅμως, μέ τό πού ἀνέτειλε ἡ νέα χιλιετία ἡ ἀνθρωπότητα ἄρχισε πάλι νά ἀναστατώνεται. Παγκόσμιος πόλεμος κατά τῆς τρομοκρατίας μέ ἀφορμή τήν ἐπίθεση στήν καρδιά τῶν ΗΠΑ τό 2001, κλονισμός τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας τό 2008, Ἀραβική Ἄνοιξη καί πολύχρωμες ἐπαναστάσεις μετά τό 2010 καί παράλληλα ὁ οἰκονομικός σεισμός στήν Εὐρώπη μέ ἐπίκεντρο τή χώρα μας, γιά νά καταλήξουμε στήν κατάρα τῆς τελευταίας διετίας πού σάρωσε κάθε τί σέ παγκόσμια κλίμακα.
Μπαίνοντας τό 2020 καί μέσα σέ τρεῖς μῆνες τό παγκόσμιο οἰκοδόμημα τῆς τρυφῆς, τῶν ἀνέσεων καί τῆς εὐζωΐας κατέρρευσε κυριολεκτικά. Σάν νά ἔβρεξε ὁ οὐρανός μαῦρο χρῶμα καί κάλυψε τά πάντα.
Χάσαμε τόν βηματισμό μας καί ὅπως φαίνεται ὁ καλπασμός πρός τήν πρόοδο σταμάτησε. Μᾶλλον ἐπανήλθαμε στήν πραγματικότητα.
Βλέπετε, ὁ κόσμος τοῦτος δέν εἶναι ὁ Παράδεισος, ὅπως ἴσως θέλαμε νά πιστεύουμε. Δέν τά καταφέραμε νά διαψεύσουμε τόν Δημιουργό μας πού μᾶς ἔστειλε ἐδῶ, γιά νά δοκιμασθοῦμε.
Καί ἄρχισε ἡ γκρίνια. Γιατί νά γίνει αὐτό, γιατί σ’ ἐμᾶς. Ἦταν ἀνάγκη νά συμβεῖ τώρα; Γιατί νά ἀλλάξει ἔτσι ἡ ζωή μας;
Καί ἄν κάποιος μᾶς θυμίσει ἐκεῖνο τό περίφημο, μήπως «διά τάς ἁμαρτίας ἠμῶν», οὔτε πού νά τό ἀκούσουμε. Γιατί; Ποιές ἁμαρτίες κάναμε; Σέ τί φταίξαμε; Μά ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη. Ἄν ἀσχολεῖται μέ ἐμᾶς ὁ Θεός.
Ἀλλά ἀπό ὅτι φαίνεται θά δυσκολέψουν καί ἄλλο τά πράγματα, καί παρ’ ὅτι συγκατανεύσαμε σέ ὅσα μᾶς ζητήθηκαν, φῶς δέν βλέπουμε. Τή ζωή μας δέν τήν παίρνουμε πίσω καί ἄς μᾶς τό ὑπόσχονταν ὡς ἀντίτιμο τῆς ὑπακοῆς μας.
Ὅπως διαπιστώσαμε αὐτά τά τελευταῖα δύο χρόνια ἡ ἐπιβίωσή μας, στό ἑξῆς, θά ἐξαρτᾶται ἀπό τήν χωρίς ὅρους συμπόρευσή μας μέ τήν κρατοῦσα ἄποψη καί ἀπό τήν ἀπόλυτη ὑποταγή μας στίς ἀπαιτήσεις ἤ τίς ὑποδείξεις τῆς ἐξουσίας, ἴσως καί στίς παραγγελίες τῶν εἰδικῶν καί τῆς ἐπιστήμης. Ἀλλοίμονο, πῶς μπορεῖ νά διαφωνήσει κανείς;
Ὅσα ἀκουγόταν ὅλα αὐτά τά χρόνια περί Δημοκρατίας, περί Ἐλεύθερης Βούλησης, περί Σεβασμοῦ στή διαφορετικότητα καί ἄλλα περί Δικαιωμάτων καί Ἐλευθεριῶν ἀποδείχθηκε πώς ἦταν μόνον θεωρίες πού περιορίζονται στό νά συζητιοῦνται στά ἀμφιθέατρα τῶν Νομικῶν Σχολῶν.
Ὅλα κονιορτοποιήθηκαν ἀπό τά «ἀκαταμάχητα» ἐπιχειρήματα περί τῆς Ἀσφάλειας καί τῆς Ὑγείας ὡς τῶν Ὑπέρτατων Ἀγαθῶν της Σύγχρονης Κοινωνίας.
Στενάχωρο φαντάζει πλέον τό μέλλον γιά ὅσους θά ἤθελαν νά ἔχουν διαφορετική ἄποψη. Ὅσοι τυχόν διαφωνοῦν, ὅσοι ἴσως εἶναι ἐπιφυλακτικοί καί περισσότερο ὅσοι θά ἔχουν ἀμφιβολίες, ὅπως ἔδειξε ἡ πρόσφατη ἐμπειρία δέν θά ἔχουν «τύχη ἀγαθή». Ἐποχή μεγάλων διλημμάτων φοβᾶμαι πώς ἀνοίγεται μπροστά μας.
Ἡ ἀνθρωπότητα δυστυχῶς ὀπισθοχώρησε σέ ἐποχές πολύ παλιές, τότε πού τό δίκαιο διαμορφωνόταν ἀκόμη. Ποιός μποροῦσε νά φανταστεῖ πώς θά ξανακούγαμε ὅτι ἡ Ἐλευθερία ἔχει Περιορισμούς;
Πολλές φορές ὅταν διαβάζω Ἱστορία ἤ ὅταν παρακολουθῶ κάποια ταινία, ἀναλογίζομαι τή στάση τῶν πρωταγωνιστῶν καί προσπαθῶ νά βάλω τόν ἑαυτό μου στή θέση τους καί νά ἀπαντήσω στό ἐρώτημα, τί θά ἔκανα ἐγώ ἄν βρισκόμουν μπροστά στά διλήμματα πού ἀντιμετώπιζαν ἐκεῖνοι.
Ἔτσι, εἶχα πάντοτε ἰδιαίτερο σεβασμό σέ ἕνα ἀπό τά πιό τραγικά πρόσωπα τῆς Ἱστορίας, τόν Λουκᾶ Νοταρά, τόν δεύτερο στήν τάξη τῆς Ἱεραρχίας τῆς Βασιλεύουσας τόν καιρό τῆς Ἁλώσεως.
Παρά τίς ὅποιες κατηγορίες τοῦ ἔχουν προσάψει γιά τή δῆθεν φιλική στάση του πρός τούς Ὀθωμανούς, τήν ἄρνηση τῆς βοήθειας ἀπό τή Δύση καί τήν ὑπονόμευση τῆς ἄμυνας τῆς Πόλεως, θεωρῶ ὅτι ἡ θυσία του τόν καθιστᾶ ἴσως τήν ἡρωϊκότερη μορφή τῆς ἱστορίας τῶν Ὑπερασπιστῶν τῆς Κωσταντινούπολης, ἐξ ἴσου μέ αὐτή τοῦ τελευταίου Αὐτοκράτορα.
Θυμᾶστε ἴσως τό δίλημμα πού ἀντιμετώπισε ὁ μαρτυρικός ἐκεῖνος πατέρας ὅταν τοῦ ζητήθηκε νά παραδώσει τόν μικρότερο γιό του στόν Σουλτάνο γιά νά κορέσει τά διεστραμμένα ἔνστικτά του. Θά μποροῦσε νά συνεχίσει νά ζεῖ ὁ Νοταράς καί ἡ οἰκογένειά του καί νά χαίρει τιμῶν καί ἐξουσίας, γιατί τόν χρειαζόταν ὁ νέος Κυρίαρχος τῆς Αὐτοκρατορίας ὡς τόν Κορυφαῖο ἐπιζήσαντα Ἄρχοντα, ἀλλά ἐκεῖνος δέν χρειάστηκε νά σκεφτεῖ κἄν, προτίμησε νά δεῖ δύο γιούς καί τόν γαμπρό του νά πεθαίνουν μαρτυρικά μπροστά του καί ἀκολούθως παρέδωσε τήν τιμία κεφαλή του στό σπαθί τοῦ Δημίου μένοντας ἑδραῖος στίς ἀρχές καί τήν πίστη του.
Γεμάτη εἶναι ἡ Ἱστορία ἀπό παραδείγματα τόσων ἀνθρώπων πού δέν συμβιβάσθηκαν οὔτε ἐξαγόρασαν τή συνείδησή τους ἀλλά πλήρωσαν τό τίμημα τῆς ἐλευθερίας τῶν ἐπιλογῶν τους καί τῆς ἐμμονῆς στίς ἀξίες τους.
Ὡστόσο, πέρασαν γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, τά χρόνια τῆς ἀθωότητας καί τῆς ἀνέμελης ζωῆς, γιά ὅσους πίστευαν ὅτι αὐτό μπορεῖ νά συμβαίνει. Πλέον ὅλοι γίναμε πρωταγωνιστές, κανείς δέν θά μπορεῖ νά ἀποφύγει τίς προκλήσεις τοῦ μέλλοντος. Στό ἑξῆς «λάθρα» δέν θά βιώνει κανείς.
Τό ζήσαμε αὐτήν τήν περίοδο. Ὅλοι ἐρωτηθήκαμε καί ἀναγκαστήκαμε νά πάρουμε θέση καί κάποιοι ἤδη πληρώνουν τό τίμημα.
Ἐκεῖνο τό ἁγιογραφικό «πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» πῆρε εὐρύτερες διαστάσεις, ὥστε καί οἱ θέλοντες ἐλευθέρως ζῆν διωχθήσονται.
Ἡ ζωή εἶναι γεμάτη διλήμματα καί καθένας μας θά κριθεῖ ἀνάλογα μέ τή στάση του ἀπέναντι σ’ αὐτά, ἀλλά καί μέ βάση τά ὅσα ἄκουσε καί διδάχθηκε. Ἀνάλογο κριτήριο ὅμως θά ἀποτελέσει καί ἡ στάση πού τήρησαν καί ἄλλοι πρίν ἀπό ἐμᾶς σέ παρόμοιες περιστάσεις.
Θά ἔχετε ἀκούσει φαντάζομαι γιά τίς περιπτώσεις συνανθρώπων μας πού τούς ζητήθηκε νά βγάλουν τόν σταυρό πού φοροῦσαν στό λαιμό τους προκειμένου νά συνεχίσουν νά ἐργάζονται.
Ζοῦμε αὐτόν τόν καιρό καί τήν τιμωρία τῶν ἐργαζομένων στόν τομέα τῆς ὑγείας πού δέν συναίνεσαν στόν καταναγκασμό τοῦ ἐμβολιασμοῦ, ἀλλά καί ὅσων θεωρήθηκαν ὅτι κινδυνεύουν ἐπειδή εἶναι «προχωρημένοι» στήν ἡλικία.
Ἴσως ἔχετε ἀκούσει γιά περιστατικά σέ Χῶρες τῆς Κεντρικῆς Ἀφρικῆς ὅπου καί σήμερα ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού πεθαίνουν γιατί ἀρνοῦνται νά «προδώσουν» τήν πίστη τους στόν Χριστό. Καί μήν ξεχνᾶτε τόν Ἅγιο Εὐγένιο Ροντιόνωφ πού πρόσφατα ὑπῆρξε μάρτυρας.
Ὑπάρχουν καί τά ἠπιότερα φαινόμενα, ὅπως ἡ προϋπόθεση νά μασκοφορεθεῖς γιά νά μπορεῖς νά μπεῖς στήν ἐκκλησία, εἰδάλλως μένεις ἀπ’ ἔξω. Ὅπως καί οἱ περιορισμοί γιά τήν πρόσβαση στό λιανεμπόριο καί γιά νά μπορεῖ κανείς νά συναλλάσσεται μέ τό Δημόσιο.
Ἀλλά ἄν ἐπεκταθεῖ τό φαινόμενο τί θά κάνουμε; Μᾶλλον δέν θά μπορέσει νά ἀποφύγει κανείς τήν ἀπάντηση σέ τέτοιου εἴδους διλήμματα.
Μά θά μοῦ πεῖτε εἶναι εὔκολο. Κανείς δέν ἐκβιάζεται, μπορεῖ κάλλιστα νά συμμορφωθεῖ ἤ νά συναινέσει καί λύνεται τό πρόβλημα. Δέν φταῖνε αὐτοί πού θέτουν τό δίλημμα ἀλλά αὐτοί πού δίνουν λανθασμένη ἀπάντηση.
Μπορεῖ νά εἶναι καί ἔτσι, ἀλλά κάποια στιγμή θά μᾶς κρίνει ἡ Ἱστορία, καί οἱ συνάνθρωποί μας, καί, ποῦ ξέρετε, ἴσως καί Αὐτός ὁ Θεός, ὅπως μᾶς ἔχουν πεῖ. Καί τότε τί γίνεται;
Οἱ ἀπαντήσεις δέν εἶναι εὔκολες, ποτέ δέν ἦταν. Ἄς ἔχουμε τή θύμηση τοῦ μαρτυρικοῦ Λουκᾶ Νοταρᾶ καί τόσων ἄλλων πού δέν δείλιασαν ὡς κριτήριο, καί ἴσως οἱ ἀποφάσεις μας νά εἶναι πρός τό πραγματικό μας συμφέρον.
Δημήτριος Κοσκινιώτης
«Ἐνοριακή Εὐλογία» Ἀρ. Τεύχους 236
Ἀπρίλιος 2022