Στέφανος Σβορῶνος (+Ἰούνιος 2021)
Τόν παρελθόντα Ἰούνιον, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ ἐκλεκτός καί ἀξιαγάπητος ἐνορίτης τοῦ Ἁγίου Νικολάου Πευκακίων, Στέφανος Σβορῶνος.
Θά ἤθελα ἐξ ἀρχῆς νά ζητήσω συγγνώμην ἀπό τούς ἀγαπητούς καί σεβαστούς ἀναγνώστας τοῦ Περιοδικοῦ, γιά τήν διατύπωση ἀρκετῶν χωρίων τῆς παρούσης νεκρολογίας σέ πρῶτο πρόσωπο.
Βλέπετε, προσωπικά εἶχα μιά τέτοια σχέση μέ τόν ἀείμνηστο καί τήν οἰκογένειά του – σχέση ἐνισχυμένη ἐπί πλέον καί μέ κάποιου εἴδους πνευματική «κουμπαριά» - πού αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά γράψω δυό λόγια, μέ τρόπο αὐθόρμητο. Πολλά θά μποροῦσα νά γράψω εἰς μνημόσυνον αἰώνιον τοῦ σεβαστοῦ μας Στεφάνου· τόσα πού θά ξεπερνοῦσαν τά ὅρια ἑνός ἐπιτρεπομένου καί περιορισμένου ἄρθρου. Ἄλλωστε στήν κηδεία του, ὁ ἀγαπητός μας κατά σάρκα ἀδελφός Γεώργιος, Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, «ἔκλεψε τήν παράσταση» –ἀνθρωπίνως ὁμιλῶντας– μέ τά ὅσα εἶπε γιά τόν «σύντεκνό του» (εἶναι νονός-ἀνάδοχος μιᾶς ἐκ τῶν τεσσάρων θυγατέρων τοῦ ἀειμνήστου).
Ἐγώ ἐκεῖνο πού θά ἤθελα κατ’ ἀρχάς νά ἀναφέρω, ἦταν ὅτι λίγο «ξαφνιάστηκα» μέ τήν ἀγγελία τῆς κοιμήσεώς του. Ὅταν πρό μηνῶν, στήν κηδεία τοῦ κατά σάρκα δικοῦ μας καί κατά πνεῦμα δικοῦ του Πατρός, ἱερέως Νικολάου Φίλια, παρευρέθη μετά τῆς ἐκλεκτῆς συζύγου του, συνοδεύσαντες αὐτόν μέχρι καί τοῦ τάφου –πρᾶγμα πού ἄλλοι πολλοί, γιά διαφόρους λόγους, ἀνεξαρτήτους ἴσως τῆς θελήσεώς τους, δέν ἔκαναν - ἦταν μᾶλλον καλοστεκούμενος, ὑπολογιζομένων τῶν ἐτῶν του καί τῶν μικρο-προβλημάτων τῆς ὑγείας του. Ὁπότε ἡ - κρίμασιν οἷς μόνος ὁ Κύριος ἐπέτρεψε καί παρεχώρησε – μετ’ ὀλίγους μῆνες κάμψη τῆς ὑγείας καί ὁ θάνατός του, μᾶλλον μέ ἄφησαν ἐμβρόντητον.
Βεβαίως, ὅλα αὐτά, ἀνθρωπίνως νοοῦνται, δεδομένου ὅτι, κατά τό Ψαλμικόν χωρίον «Τοῦ Κυρίου Κυρίου αἱ διέξοδοι τοῦ θανάτου».
Κατά δεύτερον, πρέπει νά σημειωθεῖ, ὅτι ἀπό τῆς μαθητικῆς του ἡλικίας, μέσῳ τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου τῆς Ἐνορίας μας, ἀγάπησε αὐτήν καί οὐδέποτε ἀπεμακρύνθη αὐτῆς, οὔτε τοπικῶς οὔτε τροπικο-πνευματικῶς. Τόν Κατηχητή του καί πνευματικό του πατέρα, τόν συνόδευε ἐπί σειράν ἐτῶν στίς διάφορες φιλανθρωπικές ἐπισκέψεις καί ἐκδηλώσεις του, συνοδευόμενος καί ἀπό τόν ἀείμνηστο π. Μιχαήλ Χρυσανθόπουλο, λαϊκόν ἀκόμη ὄντα. (Ἐγώ ἤμουνα ὁ μικρός τῆς τετραμελοῦς παρέας).
Ὁ σεβαστός μας π. Βασίλειος Βολουδάκης, ἤδη σέ παρελθόντος ἔτους τεῦχος τοῦ Περιοδικοῦ αὐτοῦ, κάνει μνείαν αὐτοῦ, δημοσιεύοντας μάλιστα καί φωτογραφία, πού ὁ ἀείμνηστος Στέφανος τοῦ ἔδωσε ἀπό τό ἀρχεῖο του, στήν ὁποία καί ὁ ἴδιος ὑπάρχει ὡς μαθητής τοῦ Κατηχητικοῦ Σχολείου τῆς Ἐνορίας μας, μαζί μέ τούς συμμαθητές του καί τόν κατηχητή τους π.Νικόλαον, κατ’ Ὀκτώβριον 1963 (βλέπε τεῦχος Ἰουνίου 2019 ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ).
Σέ πολλές ἀγρυπνίες τοῦ Ναοῦ μας, διάβαζε εὐλαβῶς καί εὐκρινῶς, διάφορα ἱερά λόγια, ὅπως τό Συναξάριον τῆς ἡμέρας, κάποιους Ψαλμούς, Ἀκολουθία Θείας Μεταλήψεως κλπ. Τότε εἴχαμε μαζί μας καί τόν Ἅγιον Γέροντα – διάκονον ἀκόμη – μακαριστόν π. Μάρκον Μανώλην.
Οἱ συχνές ἀνταλλαγές ἐπισκέψεων πού εἴχαμε κατ’ οἶκον, πολύ μέ ὠφέλησαν, καθώς καί οἱ συμβουλές πρός ἐμένα, τόσον τοῦ ἰδίου, ὅσον καί τῆς ὁμοψύχου του συζύγου, σεβαστῆς κυρίας Δήμητρας. «Ἐπιλείψει με διηγούμενον ὁ χρόνος» περί τῶν ἀναμνήσεων αὐτοῦ τοῦ εἴδους, γι’ αὐτό καί δέν συνεχίζω.
Εἴχαμε καί τακτική ἀλληλογραφία, ἐκτός ἀπό τίς φορές πού κατέβηκα ὡς μοναχός στήν Ἐνορία καί ἐπικοινωνήσαμε διά ζώσης, ἕως καί προσφάτως … Πάντοτε μοῦ ἀνέφερε γιά τήν ἐπιθυμία του νά ἔλθει γιά προσκύνημα στό Ἅγιον Ὄρος, ἐπιθυμία πού ἀτυχῶς δέν πραγματοποιήθηκε, γιά λόγους πάντα ἀνεξαρτήτους τῆς θελήσεώς του. Πάντως, «τό πνεῦμα πρόθυμον» ἦταν πάντοτε…
Ἄς εἶναι ἀναπαυμένη αἰωνίως ἡ ψυχή του. Ἡ μνήμη του ἔστω αἰωνία, ἀγήρως καί ἄληστος. Εὐχόμαστε ὁλόψυχα στήν κυρία Δήμητρα – πού πλέον καταλογραφήθηκε στίς τάξεις τῶν χηρῶν – νά τελεῖ τά μνημόσυνά του ἕως τέλους, καθώς καί στίς τέσσερεις θυγατέρες καί τόν μοναδικό υἱό τους, νά ἔχουν τήν εὐχή καί εὐλογία τοῦ πατέρα τους, πού τόσο μόχθησε στήν ζωή του καί γιά τούς πέντε, μέ θυσιαστικό φρόνημα. Δέν ὑπερβάλλω, διότι παρέστην πολλάκις αὐτόπτης καί αὐτήκοος μάρτυς αὐτοῦ τοῦ θυσιαστικοῦ φρονήματος καί προσευχῆς, ἀμφοτέρων τῶν συζύγων. (Ἤμουνα καί ὁ «παραμυθᾶς» τῶν τεσσάρων, μικρῶν τότε κοριτσιῶν· ὁ υἱός, Παῦλος-Γεράσιμος, γεννήθηκε πολύ μεταγενεστέρως).
Καί κατά τρίτον, ἄς ἀναφερθεῖ ὅτι ὁ μακαριστός ἦταν ὁ τελευταῖος ἐν ζωῇ ἄνδρας τῆς «παλαιᾶς φρουρᾶς» τῆς Ἐνορίας μας. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ἐκπρόσωποι αὐτῆς τῆς «φρουρᾶς», σήμερα, εἶναι μόνον ἡλικιωμένες γυναῖκες.Ἐννοῶ βεβαίως τούς λαϊκούς ἄνδρες. Οἱ σημερινοί παλαιοί λαϊκοί ἄνδρες τῆς Ἐνορίας, ἐμφανίστηκαν σ’ αὐτήν μετά τό ἔτος 1980… Ἡ παλιά φρουρά ἐξέλειπε, δυστυχῶς. Μένουν μόνον οἱ δύο σεβαστοί ἱερεῖς, πατήρ Φίλιππος καί πατήρ Βασίλειος.
Προτίμησα, ὡς Ἐπίλογο, νά παραθέσω λίγες γραμμές ἀπό τόν Ἐπίλογο τοῦ βιβλίου «Τό Ἅγιον Φῶς» τοῦ Ἀρχιτέκτονος Χάρη Σκαρλακίδη (Ἀθῆναι, 2010), στό ὁποῖο ὁ ἐπιστήμων συγγραφεύς ἀναφέρει καί ἀναπτύσσει, διεξοδικά καί ἐπιστημονικά, πᾶν ὅ,τι ἔχει σχέση μέ τό Ἅγιο Φῶς τοῦ Παναγίου Τάφου:
«Ὅλοι αὐτοί πού σήμερα ἀποκαλοῦμε «νεκρούς», δέν εἶναι καθόλου νεκροί. Ὅλοι ὅσοι ἔχουν φύγει ἀπό τή ζωή, εἴτε στίς ἡμέρες μας, εἴτε στό μακρυνό παρελθόν, εἶναι κυριολεκτικά ὁλοζώντανοι, πολύ πιό ζωντανοί ἀπ’ ὅ,τι εἴμαστε ἐμεῖς. Ὁ κόσμος ὁ δικός τους, τῶν φαινομενικῶς νεκρῶν, εἶναι γεμάτος ἀπό ζωή καί φῶς. Μετά τό θάνατο, τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἀποσυντίθεται καί τά ὑλικά του στοιχεῖα ἐπιστρέφουν στή γῆ· ὅμως, ἡ ψυχή καί τό πνεῦμα του, πορεύονται στήν ἀκριβῶς ἀντίθετη κατεύθυνση. Συνεχίζουν τήν πορεία τους καί τή μαθητεία τους στήν ἑπόμενη τάξη τοῦ σχολείου, πού ὀνομάζεται Ζωή … Ἀποχωρῶντας ὁ νεκρός ἀπό τόν παρόντα κόσμο, δέν ἔχει δικαίωμα νά πάρει μαζί του ἀπολύτως τίποτε. Ἀφήνει τά πάντα πίσω του. Ἐκτός ἀπό ἕνα πρᾶγμα: τά ἔργα του! Αὐτά τά ἔργα θά ἀποτελέσουν τά «ὑλικά», ἀπό τά ὁποῖα θά κατασκευαστεῖ ἡ μελλοντική του κατοικία… Στόν χῶρο, ὅπου μεταφέρονται οἱ «νεκροί» μετά τό θάνατό τους, ἐξακολουθοῦν νά μαθαίνουν καί νά ἐργάζονται πνευματικά καί, βεβαίως, νά μεσιτεύουν γιά τούς δικούς τους, πού παραμένουν ἐπί τῆς γῆς. Στόν οὐράνιο αὐτό χῶρο ὑπάρχουν πολύ καλά «ἠχεῖα» καί οἱ σκέψεις μας πρός αὐτούς ἀκούγονται πολύ καθαρά. Ὅπως καί οἱ θρῆνοι καί οἱ λυγμοί, οἱ ὁποῖοι, ὅταν εἶναι παρατεταμένοι, καί διαρκεῖς, τούς κάνουν νά ὑποφέρουν. Ἀντιθέτως, ἐκεῖνοι δέν μποροῦν νά ἐπικοινωνήσουν μ’ ἐμᾶς, διότι δέν τούς ἐπιτρέπεται. Ἔχουν, ὅμως, τούς τρόπους νά βοηθοῦν καί νά συμπαραστέκονται στούς δικούς τους. Ὁ χῶρος, στόν ὁποῖον βρίσκονται, εἶναι πάντοτε ἀντάξιος καί ἀνάλογος πρός τά ἔργα τους … Ὁ τάφος τοῦ κάθε νεκροῦ ἀποτελεῖ στήν οὐσία μία πύλη, διά τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος μεταβαίνει ἀπό τόν θάνατο στή ζωή. Καί κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, ἡ ζωή ἀποκτᾶ ἕνα διαφορετικό νόημα…».
Σεβαστέ μας κύριε Στέφανε, μέμνησο, μνήσθητι καί ἡμῶν. Ὅπως μαζί βιώσαμε, προσευχηθήκαμε, κοινωνήσαμε, χαρήκαμε καί λυπηθήκαμε κατ’ ἄνθρωπον, ἔτσι καί μαζί νά ξαναβρεθοῦμε «ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς Βασιλείας Χριστοῦ». Καλή Ἀνάσταση, ἀγαπημένε μας. Ἀμήν.
Ἐν Χριστῷ ἀδελφός
Μοναχός Νεκτάριος
Χιλανδαρινόν Κελλίον Ἁγίου Νικολάου Μπουραζέρη,
Καρυαί – ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, Ἰούλιος 2021
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Ἄρθρου 228-229
Αὔγουστος-Σεμπτέμβριος 2021