Στοχάσου: Εἶσαι εὐγενής ἤ ἁπλά δειλός;
Στό παρελθόν ἔχουν γίνει συζητήσεις γιά τήν παιδική ἀφέλεια ἀλλά καί τήν ἐξυπνάδα τῶν παιδιῶν, τήν ἄδολη, ἀπρόβλεπτη μά καί εὔστοχη παρατήρησή της. Οἱ κουβέντες πού σοῦ λένε, οἱ ἀπορίες τους, γιά ὅποιον θέλει νά σκεφτεῖ ἤ νά πάει ἕνα βῆμα πιό πέρα, ἀπό ἐκεῖ πού βρίσκεται, εἶναι μία εὐκαιρία ζωῆς. Μεγαλώνοντας ἀρχίζουμε νά χάνουμε τή διάθεση πού πιό νέοι εἴχαμε γιά νά ἀλλάξουμε τόν κόσμο. Τά ὄνειρά μας φρέναραν. Ἦρθε μία στιγμή πού γίναμε περισσότερο στοχαστές τῆς γῆς παρά τοῦ οὐρανοῦ. Τά ἀδύνατα, πού ἦταν φτιαγμένα γιά ἐμᾶς –ἔτσι πιστεύαμε– παρέμειναν ἀδύνατα καί ἡ προσπάθεια ἄρχισε νά φθίνει. Προσγειωθήκαμε στήν πραγματικότητα πού τελικά φτιάξαμε καί προσαρμοστήκαμε στό συνηθισμένο.
Τό συνηθισμένο! Πόσο ἁπλή, μά καί ἐπικίνδυνη λέξη! Νιώσαμε ὅτι ἡ ζωή μας πρέπει νά εἶναι μέσα στά πλαίσια, πού δέν ταρακουνοῦν τά νερά. Νιώσαμε ὅτι, καλά εἴμαστε ἐδῶ, ὅ,τι καί ἄν σημαίνει αὐτό. Μπορεῖ νά εἴμαστε πληγωμένοι ἀπό ἀόρατα βέλη περικυκλωμένοι ἀπό ἀόρατους πολέμους –πόσο ἐπίκαιρο καί αὐτό– ἀλλά, καλά εἴμαστε! Κρυφτήκαμε πίσω ἀπό τήν εἰκόνα τοῦ βολεμένου ἀνθρώπου. Μᾶς ἀπασχολοῦν, μᾶς σκοτεινιάζουν ὅσα λάθη βλέπουμε καί ἀκοῦμε, μά δέν μποροῦμε νά διαμαρτυρηθοῦμε, τά δεχόμαστε ὅλα. Δεχόμαστε ὅσα λάθη καί σωστά μπλεγμένα μεταξύ τους νά ἀνθίσουν στίς ζωές μας χωρίς ὅμως νά ἀποφέρουν καρπούς.
Εἶναι δυνατόν ὁ Θεός νά μέ δημιούργησε καί νά μέ προώρισε νά κρύβομαι χρησιμοποιῶντας ἀκόμα καί τίς ἴδιες τίς ἀρετές Του; Ἀρετές, ὅπως αὐτή τῆς εὐγένειας.
Οἱ καλοί τρόποι, πού χαρακτηρίζουν τούς ἀνθρώπους, ἔρχονται νά συμπληρώσουν τήν ἔννοια τῆς εὐγένειας. Γιατί εὐγενικός δέν εἶναι μόνο αὐτός πού ἔχει τούς τρόπους συμπεριφορᾶς. Εἶναι ἕνας ὅρος μέ βαθιά ἔννοια: σημαίνει ὅτι γίνεσαι θαρραλέος, γενναιόψυχος, εὐθύς καί συνετός. Ἡ κατάκτηση αὐτῆς τῆς ἀρετῆς δέν εἶναι τό «φαίνεσθαι» ἀλλά τό «εἶναι» σέ ὅλες τίς στιγμές στήν πορεία τῆς ζωῆς του. Ἰδιαίτερα ὅταν αὐτές οἱ στιγμές εἶναι οἱ πιό δύσκολες. Ὁ καλός ὁ καπετάνιος δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι στίς φουρτοῦνες φαίνεται. Ἡ ἀντιμετώπιση σέ μία κατάσταση πιεστική, δείχνει καί τό ποιόν μας. Ὅταν ὅλα βαίνουν καλῶς, καλύπτονται καί δείχνουν ἤρεμα καί ὡραῖα. Στά δύσκολα ὅμως φαίνεται ὁ πραγματικός χαρακτήρας. Τό ἦθος, ἡ ποιότητα καί ἡ μεγαλοσύνη τοῦ καθενός μας θά βγεῖ στήν ἐπιφάνεια.
Στόν καθένα μας ἔχει δοθεῖ ἡ εὐκαιρία νά συμμετέχει σέ συζητήσεις καί ἀνάλογα μέ τό θέμα, τίς γνώσεις του καί τή διάθεσή του νά ἐκφράσει τά πιστεύω του. Αὐτό πού μέ ἔκανε νά θελήσω νά μοιραστῶ μαζί σας τό θέμα τοῦτο, εἶναι μία σιωπηλή συμμετοχή κατά τή διάρκεια μιᾶς συνομιλίας. Ἡ ἀποστασιοποίηση χάριν τῆς ἠρεμίας, καί ἡ εὐγένεια μπροστά στίς πιθανόν ἔκρυθμες ἀντιδράσεις τῶν συνομιλητῶν.
Ὅταν κάποιος εἶναι εὐγενής συνηθίζεται μέ ὡραῖο καί ἤπιο τρόπο νά ὑποχωρεῖ μπροστά σέ κάποιον πού θεριεύει στή συζήτηση. Ὁ ἀδύναμος χαρακτήρας του σύμφωνα μέ τήν πεποίθηση τοῦ συνομιλητῆ του δέν εἶναι ἀρκετός νά τόν «νικήσει». Ἐπικρατεῖ καί ἀκούγεται ἡ θέση τοῦ – ἐπιτρέψτε μου νά ὀνομάσω– «φωνακλᾶ» καί θρασύ καί ἔτσι ὁ διάλογος γρήγορα γίνεται μονόλογος.
Καί ἐδῶ εἶναι τό σημεῖο πού θά ἤθελα νά σταθῶ. Τό σημεῖο πού ἡ εὐγένεια ἔχασε τήν ἀξία της καί κάπου ταυτίσθηκε μέ τή δειλία. Γιατί δέν ἔχω τό θάρρος νά ἀντικρούσω τά ἐπιχειρήματα τοῦ συνομιλητῆ μου; Γιατί εἶμαι εὐγενής! Δέν ἔχω τή διάθεση νά ἀντιπαρατεθῶ ἀπέναντι σέ λάθη καί ἀνακρίβειες πού ἀκούω; Ὄχι, γιατί εἶμαι ἕνας εὐγενικός καί χαμηλῶν τόνων ἄνθρωπος!
Καί ὅμως, ὅλες τίς ἀπαντήσεις τίς ἔχω καί θά τίς πῶ στόν ἑαυτό μου, ἀπό μέσα μου, λίγο ἀργότερα, ὅταν θά ἔχω ἀποχωρήσει ἀπό τό χῶρο συζήτησης. Μπράβο μου! Ἄφησα τό ψέμα ἀντί τῆς ἀλήθειας, ἄφησα τόν ἐπιπόλαιο, ἄφησα τόν ἐγωϊστή καί ἐγωκεντρικό ἄνθρωπο καί τίς ἀντίστοιχες ἀπόψεις του, γιατί ἤμουν εὐγενικός! Μόνο πού στήν πραγματικότητα, κατάφερα ἕνα πρᾶγμα: νά κάνω τίς λέξεις εὐγένεια καί δειλία συνώνυμα!!!
Ἡ ἀνασφάλεια πού μέ κυριεύει, θά μποροῦσε νά εἶναι μιά ἀπάντηση ἀλλά γιά ἕναν χριστιανό εἶναι δικαιολογία. Ἀπό ποῦ ἀλλοῦ ἐκτός ἀπό τό στόμα τοῦ Χριστοῦ μας ἀκούστηκαν, ὄχι ἀλήθειες, μά ἡ Μία ἀλήθεια! Ὄχι ἀπόψεις, πού σήμερα ἐξυπηρετοῦν αὐτό καί αὔριο τό ἄλλο! Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι ὅταν κλονίζομαι, κοιτῶ ψηλά. Ὁ χριστιανός δέν εἶναι καρπαζοεισπράκτορας, ὅπως θέλουν νά τόν παρουσιάζουν. Ἔχει τή δύναμη, τήν πραγματική εὐγένεια νά ὑπερασπιστεῖ τήν ἄποψή του γιατί δέν εἶναι ἡ δική του. Εἶναι αὐτή, πού τήν σφραγῖδα τή βάζει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μας. Πῶς εἶναι δυνατόν, λοιπόν, νά φοβηθεῖ νά ὀρθώσει ἀνάστημα;
Κάπου στήν ἀρχή μίλησα γιά τά παιδιά. Γιά τήν ἀθωότητά τους, μά καί τήν ἁπλότητα τῶν ἐρωτήσεών τους. Σᾶς τό λέω, μέ τήν ἴδια ἁπλότητα τῶν παιδιῶν, δῶστε τίς ἀπαντήσεις σας. Πρός πᾶσα κατεύθυνση. Ὁ Χριστός μας δέν κατέθεσε φιλοσοφίες καί περίπλοκα διδάγματα γιά λίγους. Μίλησε γιά ὅλα μέ γενναιότητα καί δέν δίστασε νά ἀντισταθεῖ γιά νά φανεῖ καλός. Ὄχι γιατί δέν ἦταν εὐγενής ἀλλά γιατί δέν ἦταν δειλός. Ἐκεῖνος εἶναι ἡ Ἀλήθεια καί ἐμεῖς ἡ φωνή Του.
Παναγιώτα Καμπάνη - Λεμονῆ
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ», Ἀρ. Τεύχους 225
Μάϊος 2021