ΜΝΗΜΗ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ
(4 Μαρτίου 1851 - 3 Ἰανουαρίου 1911)
Ἀπό ἀνατύτωση τοῦ Ε.Λ.Ι.Α (Ἑλληνικό Λογοτεχνικό καί Ἱστορικό Ἀρχεῖο) τεύχους τοῦ φιλολογικοῦ περιοδικοῦ «Η ΝΕΑ ΖΩΗ» τῆς Ἀλεξάνδρειας ( Ἔτος Δ΄, Ἀριθ. 44, Ἀπρίλιος 1908), ἀφιερωμένο στόν Παπαδιαμάντη, ἀνασύρουμε, ἀπό τίς γνῶμες τῶν λογίων γιά τό πρόσωπό του, τή γνώμη τοῦ Α. Κύρου, χωρίς κανένα σχόλιο γιά τή γνησιότητα τοῦ ἤθους καί τήν παρρησία τοῦ Σκιαθίτη διηγηματογράφου, ἀλλά καί γιά τήν ἀπόσταση πού χωρίζει πνευματικά τή δική του ἐποχή ἀπό τή δική μας, ὅπου οἱ ἔννοιες πού διέπουν τή ζωή χειροτερεύουν, ἐκφράζοντας τόν κατήφορο τῆς κοινωνίας καί τήν ἀλλοίωση τοῦ λαοῦ μας. Σημειωτέον ὅτι, σύμφωνα μέ βιβλιογραφικά στοιχεῖα τοῦ Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου, τό περιοδικό «ΝΕΑ ΖΩΗ» τῆς Ἀλεξάνδρειας εἶναι τό πρῶτο ἔντυπο τῆς περιφέρειας τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού ἀφιέρωσε τεῦχος στόν Παπαδιαμάντη, μέ ἀφορμή τά φιλολογικά εἰκοσιπεντάχρονά του, πού γιόρταζε τόν ἴδιο καιρό (1908) ἡ Ἀθήνα στόν «Παρνασσό». Ἡ Ἑλληνική λογιοσύνη τόν τίμησε ἐν ζωῇ, συνεπικουρούμενη ἀπό πρίγκιπες καί ἀνώτατους κρατικούς λειτουργούς μέ μιά ἐκδήλωση (τήν ὀργάνωσε ἡ πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη, σύζυγος τοῦ πρίγκιπα Γεωργίου) πού ἄφησε ἐποχή γιά τό πλῆθος κόσμου, πού ἐξέφρασε τήν ἀγάπη του, ἀλλά καί…. γιά τή ἀπουσία τοῦ Παπαδιαμάντη!
«Ἐπέρασαν ἀπό τότε περισσότερον ἀπό 10 ἔτη. Ὁ Παπαδιαμάντης εἰργάζετο εἰς τήν “Ἀκρόπολιν”. Κατά περίεργον δέ σύμπτωσιν ἦτον, ἐνθυμοῦμαι, ἡ ἑβδομάς τῶν Βαΐων. Ἕνα πρωΐ λαμβάνω κἄποιαν σημείωσιν τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀκροπόλεως παρακαλοῦντος νά μέ ἰδῇ εἰς τό γραφεῖόν του. Μέ ὑπεδέχθη γελῶν · γελῶν τόσον ὥστε ἐπί τινας στιγμάς νά μήν κατορθώσῃ ἀπό τά γέλοια νά μοῦ δώσῃ νά ἐννοήσω τί ἐζήτει. Ἐπί τέλους τά ἐκατάφερε. Ἤθελε νά μέ παρακαλέσῃ νά τοῦ μεταφράσω ἐκ τῶν Ἀγγλικῶν ἐφημερίδων διά τήν «Ἀκρόπολιν» τήν τόσον προκαλέσασαν πάταγον δίκην τοῦ αἰσθητικοῦ Ὄσκαρ Οὐάϊλδ.
– Μά ὁ Παπαδιαμάντης; παρετήρησα... – Ὁ Παπαδιαμάντης, ἀπήντησε γελῶν ὁ κ. Γαβριηλίδης, μέ ἠπείλησεν (!) ὅτι θά μέ καταγγείλῃ εἰς τόν Μητροπολίτην ἐάν ἐπιμείνω ν’ ἀναθέσω εἰς αὐτόν εἰς τοιαύτας ἁγίας ἡμέρας τήν μετάφρασιν τόσον ἀνηθίκου ὑποθέσεως. Ὄχι δέ μόνον τοῦτο, ἀλλά καί ὡς κεφαλαιοῦχον ἐκβιαστήν τῆς ἐργασίας μέ ἐχαρακτήρισε, διότι ἐτόλμησα νά τοῦ τό προτείνω.
Ἐγέλασα καί ἐγώ καί ἀνέλαβον τήν μετάφρασιν τῆς δίκης, ἡ ὁποία τήν ἐπαύριον ἤρχισε δημοσιευομένη ἀπό τῶν στηλῶν τῆς «Ἀκροπόλεως». Τί ἐπηκολούθησε, φαντάζεσθε; «Ὁ χριστιανικώτατος Παπαδιαμάντης μέ ἀπεκάλεσεν ἐναγῆ καί ἔκαμε νά μοῦ ὁμιλήσῃ ἐπί ὁλόκληρον ἔτος! Ἐδέησε δέ νά ἔλθη ἡ Ἑβδομάς τῶν Παθῶν διά νά ἀξιώσω νά μέ συγχωρήσῃ ὡς καλός χριστιανός.». (Α. ΚΥΡΟΥ)
Καί γιά τήν Μεταφορά:
Ἑλένη Ἀγγελακοπούλου-- Σπυροπούλου
Νομικός
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 223
Μάρτιος 2021
Σημείωση: Ὁ OscarWild κατηγορήθηκε γιά ὁμοφυλοφιλία καί καταδικάστηκε σέ δύο χρόνια καταναγκαστικά ἔργα.