Την Ιερά Μονή Δαφνίου είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε στις 11 Μαρτίου 2016 και να ξεναγηθούμε από την ενορίτισσα μας ξεναγό κ.Αρτέμιδα Σκουμπουρδή.
Η Ιερά Μονή Δαφνίου είναι το σημαντικότερο μνημείο στην Αττική από την εποχή της μεγάλης ακμής της βυζαντινής τέχνης(11ος-12ος αιώνας).Η θέση της Μονής είναι στα μέσα περίπου της αρχαίας Ιεράς οδού την οποία ακολουθούσαν όσοι πήγαιναν από την Αθήνα στην Ελευσίνα για να πάρουν μέρος στα Ελευσίνια Μυστήρια.Εκεί κατά το πρώτο μισό του 5ου αιώνα οι χριστιανοί έκτισαν με τα υλικά των παλαιών κτηρίων μια εκκλησία-βασιλική και οχύρωσαν τον χώρο με τείχος.Στα χρόνια του Ιουστινιανού του Α’(527-565 μ.Χ.)συμπληρώθηκε το τείχος αυτό.
Για το όνομα της Μονής υπάρχουν πολλές εξηγήσεις.Το πήρε από τον Δάφνιο Απόλλωνα ή από το μοναστήρι της Δάφνης στην Κωνσταντινούπολη ή από μία βασίλισσα Δάφνη που ναυάγησε στον Σκαραμαγκά ή από τις πολλές δάφνες που ήταν κάποτε εκεί.
Το Μοναστήρι ερημώθηκε από τον 7ο έως και τον 9ο αιώνα. Το 1100μ.Χ κάποιος άγνωστος αλλά σπουδαίος χριστιανός,πραγματοποιώντας ένα προσκύνημα στην Ιερά Μονή,έκτισε καινούργιο Ναό,τον οποίο κόσμησε με θαυμάσια ψηφιδωτά και πολύχρωμα μάρμαρα. Τα περίφημα αυτά ψηφιδωτά κάνουν την Ιερά Μονή Δαφνίου να ξεχωρίζει απ’όλες τις άλλες βυζαντινές Εκκλησίες της Αττικής. Τα χαρακτηρίζουν η αρμονία των χρωμάτων, η συμμετρία στις παραστάσεις , η χάρη και οι σωστές αναλογίες στα σώματα, οι συγκρατημένες χειρονομίες, οι ευλίγιστες και πλαστικές πτυχές στα ενδύματα, η διάχυτη ευγένεια σ’όλα τα πρόσωπα. Γι’αυτό και οι ειδικοί θεωρούν τα ψηφιδωτά του Δαφνίου ως τα καλύτερα έργα της μεσοβυζαντινής περιόδου. Ανάμεσα στα ψηφιδωτά που διασώζονται ξεχωρίζουν ο Παντοκράτορας στον θόλο του Ναού, οι 16 Προφήτες ανάμεσα στα παράθυρα του τυμπάνου του τρούλλου και οι 4 σκηνές στα ημιχώνια: ο Ευαγγελισμός, η Γέννηση, η Βάπτιση και η Μεταμόρφωση. Επίσης η προδοσία του Ιούδα, η προσευχή του Ιωακείμ και της Άννας, τα Εισόδια της Θεοτόκου, ο Νιπτήρας, η Γέννηση της Θεοτόκου, η προσκύνηση των Μάγων, η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η Σταύρωση, η Ανάσταση, η ψηλάφηση του Θωμά κ.ά.